Mitopia. Miejsce mitu w obrazie świata utopijnej wyspy Nipu w powieści Ignacego Krasickiego  Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki

Kamila Żukowska

doi:10.31648/pl.5609

Opublikowane: 2021-09-291

Nr 9 (2021)

Mitopia. Miejsce mitu w obrazie świata utopijnej wyspy Nipu w powieści Ignacego Krasickiego Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki

Kamila Żukowska

Prace Literaturoznawcze

Dział: Interpretacje

https://doi.org/10.31648/pl.5609

Abstrakt

Przedmiotem artykułu jest fenomen literackiej utopii, która pojawia się w powieści Ignacego Krasickiego Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki. Wyspa Nipu stworzona przez Krasickiego ma wszelkie cechy konwencjonalnej utopii oświeceniowej, gatunku zapoczątkowanego przez More’a i niezwykle popularnego w europejskim oświeceniu. W tekście udowadniam jednak, że forma utopii posłużyła Krasickiemu do przedstawienia treści polskiego mitu Złotego Wieku, opartego na postrzeganiu historii w kategorii degradacji dziejów. Połączenie paradygmatu utopijnego z paradygmatem mitycznym nazwałam w tekście mitopią. Społeczeństwo utopijnej wyspy Nipu jest bowiem społeczeństwem wyobrażonym na wzór dawnych Sarmatów, którzy za sprawą mitu Złotego Wieku byli postrzegani jako rozumni i sprawiedliwi prawodawcy. Wartości wyznawane przez mieszkańców utopii Nipu mają bowiem charakter tradycjonalistyczny i konserwatywny, zgodnie z ówczesną, szlachecką ideologią.

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Żukowska, K. (2021). Mitopia. Miejsce mitu w obrazie świata utopijnej wyspy Nipu w powieści Ignacego Krasickiego Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki. Prace Literaturoznawcze, (9). https://doi.org/10.31648/pl.5609

Cited by / Share

Bibliografia

Adorno Theodor, Max Horkheimer (2010), Dialektyka oświecenia, przeł. Małgorzata Łukasiewicz, Warszawa.
Google Scholar

Baczko Bronisław (2016), Światła utopii, przeł. Wiktor Dłuski, Warszawa.
Google Scholar

Barthes Roland (2008), Mitologie, przekł. Adam Dziadek, Warszawa.
Google Scholar

Bourguet Marie N. (2001), Odkrywca, przekł. Monika Woźniak, w: Człowiek oświecenia, red. Michel Vovelle, Warszawa: 267–321.
Google Scholar

Chaunu Pierre (1989), Cywilizacja wieku oświecenia, przeł. Eligia Bąkowska, Warszawa.
Google Scholar

Cohn Norman (2007), W pogoni za millenium. Millenarystyczni buntownicy i mistyczni anarchiści średniowiecza, przeł. Marek Chojnacki, Kraków.
Google Scholar

Czeremski Maciej, Sadowski Jakub (2012), Mit i utopia, Kraków.
Google Scholar

Graciotti Sante (1972), Utopia w dziełach Ignacego Krasickiego, „Przegląd Humanistyczny”, nr 4: 1–16.
Google Scholar

Hazard Paul (1974), Kryzys świadomości europejskiej: 1680–1715, przeł. Janusz Lalewicz, Andrzej Siemek, Warszawa.
Google Scholar

Kostkiewiczowa Teresa (2002), Polski wiek świateł. Obszary swoistości, Wrocław.
Google Scholar

Krzewińska Anna (1994), Początki utopii w literaturze staropolskiej, Toruń.
Google Scholar

Krasicki Ignacy (1860), Pan Podstoli, Kraków.
Google Scholar

Krasicki Ignacy (1997), Uwagi, Warszawa.
Google Scholar

Krasicki Ignacy (1988), Satyry i listy, oprac. Zbigniew Goliński, Wrocław.
Google Scholar

Krasicki Ignacy (2005), Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki, w: Wirtualna biblioteka literatury polskiej, online: http://literat.ug.edu.pl/mikolaj/index.htm [dostęp: 22.03.2017].
Google Scholar

Lipatow Aleksandr Władimirowicz (1980), Rousseau i Krasicki: utopia i antyutopia w „Mikołaja Doświadczyńskiego przypadkach”, „Pamiętnik Literacki”, z. 2: 65–84.
Google Scholar

Maj Krzysztof M. (2015), Allotopie. Topografia światów fikcjonalnych, Kraków.
Google Scholar

Popławski Antoni (1774), Zbiór niektórych materii politycznych, Warszawa.
Google Scholar

Popławski Antoni (1775), O rozporządzeniu i wydoskonaleniu edukacji obywatelskiej projekt, Warszawa.
Google Scholar

Rousseau Jean Jacques (1966), Uwagi o rządzie polskim, przeł. Maciej Staszewski, w: Jean Jacques Rousseau, Umowa społeczna i Uwagi o rządzie polskim, Warszawa.
Google Scholar

Rousseau Jean Jacques (2009), Umowa społeczna, przeł. Antoni Peretiatkowicz, Kęty.
Google Scholar

Tomczyk Przemysław (2011), Uwarunkowania i bariery stosowania koncepcji zarządzania wartością klienta w przedsiębiorstwach, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 686: 385–396.
Google Scholar

Wołoszyński Roman (1970), Ignacy Krasicki: Utopia i rzeczywistość, Wrocław.
Google Scholar

Wunenburger Jean Jacques (2012), Filozofia obrazów, przeł. Tomasz Stróżyński, Gdańsk.
Google Scholar

Żukowska Kamila (2016), Krasicki: Reinterpretacja. Filozoficzno-antropologiczna analiza wybranych wątków twórczości Ignacego Krasickiego, Łódź.
Google Scholar