2022-05-31

Szanowni Państwo,
Ostatnie lata to okres burzliwych dyskusji i zmian w naszej dyscyplinie. Badacze wskazują na problemy badań psychologicznych: przede wszystkim związane z replikowalnością wyników (Ioannidis, 2005; Open Science Collaboration, 2015), ale też z pomiarem (Flake, Fried, 2020), generalizowalnością (Yorkoni, 2020), teorią (Eronen, Bringmann, 2021; Oberauer, Lewandowsky, 2019) i in. Doprowadziło to do podważenia wiarygodności badań i ogłoszenia stanu kryzysu. Zaowocowało też propozycjami w zakresie metodologii, statystyki i metateorii. Przegląd Psychologiczny pragnie włączyć się w dyskusję dotyczącą kryzysu wiarygodności poświęcając temu zagadnieniu osobny numer tematyczny. Będzie on zawierał teksty z zakresu filozofii nauki, metapsychologii, psychometrii, i in. odnoszące się do przyczyn i przejawów kryzysu oraz zawierające propozycje rozwiązań. Obok artykułów teoretycznych, zachęcamy do nadsyłania opracowań zorientowanych praktycznie, np. propozycji dobrych praktyk badawczych sprzyjających podniesieniu naukowej wiarygodności psychologii.

 Przykładowe pytania, które mogą zainspirować autorów zgłoszeń:

• Czy większość wyników badań w psychologii jest fałszywa (Ioannidis, 2005)? Dlaczego tak trudno jest je zreplikować?
• Czy rzeczywiście testowanie hipotez zerowych, to bezmyślny rytuał (Gigerenzer, 2004) i jedna z najgorszych rzeczy, które przydarzyły się psychologii (Meehl, 1978)?
• Jakie są powody i konsekwencje popularności niekonsekwentnej hybrydy podejść Fishera i Neymana-Pearsona?
• Czy zamiast rezygnować z wartości p wystarczy używać ich poprawnie (Lakens, 2021)?
• Czy stosowanie przedziałów ufności to właściwa odpowiedź na ograniczenia NHST (Cumming, 2017)?
• Czy formułowanie hipotez po poznaniu wyników (HARKing, Kerr, 1998) to nadużycie, czy nieunikniona konsekwencja hipotetyczno-dedukcyjnego modelu nauki i preferowania badań konfirmacyjnych?
• Jakie problemy może rozwiązać prerejestracja, a jakich nie (Szollosi i in., 2019)?
• Czy potrzebujemy bardziej szczegółowych opisów badanych zjawisk (Rozin, 2001), badań eksploracyjnych i formułowania hipotez poprzez abdukcje (Borsboom, van der Maas i in., 2021)?
• Jakie możliwości niesie wnioskowanie przyczynowe (Pearl, 2021), odkrycie skierowanych grafów acyklicznych (Directed Acyclic Graphs) i czy faktycznie powinniśmy zacząć mówić o przyczynowości w badaniach obserwacyjnych (Hernan, 2018)?
• Jak wykorzystać modelowanie agentowe (Agent-Based Modeling) w prowadzeniu badań i tworzeniu teorii psychologicznych (Smaldino i in., 2015)?
• Gdzie i jak w psychologii można zastosować analizy sieciowe (Borsboom, Deserno i in., 2021)?
• Jakie możliwości otwiera dostępność bezprecedensowo wielkich zbiorów danych (big data) zarówno między- jak wewnątrz-osobowych (Intensive Longitudinal Data)?
• Jak tworzyć lepsze teorie psychologiczne (Borsboom, van der Maas i in., 2021; Smaldino, 2020; van Rooij, Baggio, 2021)?

Terminy:
- abstrakty (do 500 słów) do 30 czerwca 2022 na adres e-mail redaktora: a.bialek@uj.edu.pl
- zaproszenie do nadesłania pełnych tekstów: 12 lipca 2022
- nadesłanie pełnych tekstów: 15 października 2022

Szczegółowe informacje zawarte zostały w poniższym ogłoszeniu:

Zgłaszanie propozycji do numeru tematycznego 2023