Inteligencja emocjonalna a gotowość do podejmowania nieetycznych zachowań proorganizacyjnych (NZPO). Krótki raport z badań

Damian Grabowski

Uniwersytet SWPS, Instytut Psychologii, Wydział Psychologii w Katowicach
https://orcid.org/0000-0001-8589-4135

Rafał Kaznocha

Uniwersytet SWPS, Instytut Psychologii, Wydział Psychologii w Katowicach
https://orcid.org/0009-0007-8943-9069

Patrycja Stawiarska

Uniwersytet SWPS, Instytut Psychologii, Wydział Psychologii w Katowicach
https://orcid.org/0000-0002-9432-3913


Abstrakt

Cel: Celem badań było ustalenie zależności między inteligencją emocjonalną (IE) rozpatrywaną jako cecha a gotowością do podejmowania nieetycznych zachowań proorganizacyjnych (NZPO). Badania te miały uzupełnić brak istniejący w zakresie badań dotyczących związku inteligencji emocjonalnej z NZPO.

Metoda: Badania objęły 103 osoby pracujące w firmach na terenie całej Polski. Inteligencję emocjonalną (IE) zbadano za pomocą kwestionariusza do diagnozy poziomu IE zbudowanego przez Borkowską i współpracowników (2006). Gotowość do podejmowania NZPO zmierzono natomiast za pomocą polskiej wersji skali nieetycznych zachowań proorganizacyjnych (Grabowski i in., 2019).

Wyniki: Badania pokazały, że istnieje związek negatywny między IE a NZPO. Regulacja nastroju, percepcja emocji i empatia oraz wiedza i wgląd emocjonalny są negatywnie powiązane z gotowością do podejmowania NZPO. Regulacja nastroju oraz percepcja emocji i empatia jawią się ponadto jako predyktory obniżające gotowość do podejmowania NZPO, które wyjaśniają około 20% NZPO.

Wnioski: Badania dostarczyły istotnej wiedzy na temat związku pomiędzy IE a NZPO w grupie pracowników polskich. Można przypuszczać, że inteligencja emocjonalna (IE), a szczególnie regulacja nastroju oraz percepcja emocji i empatia są czynnikami zmniejszającymi gotowość do podejmowania NZPO.


Słowa kluczowe:

Inteligencja emocjonalna, Wgląd emocjonalny, Regulacja nastroju, Nieetyczne zachowania proorganizacyjne


Bibi, Z., Karim, J., ud Din, S. (2013). Workplace incivility and counterproductive work behavior: Moderating role of emotional intelligence. Pakistan Journal of Psychological Research, 28(2), 317–334.   Google Scholar

Borkowska, A., Gąsiorowska, A., Nosal, C. S. (2006). Kwestionariusz do diagnozy poziomu inteligencji emocjonalnej. Przegląd Psychologiczny, 49(1), 9‒20.   Google Scholar

Duradoni, M., Gursesli, M. C., Martucci, A., Gonzalez Ayarza, I. Y., Colombini, G., Guazzini, A. (2023). Dark Personality Traits and Counterproductive Work Behavior: A PRISMA Systematic Review. Psychological Reports, 332941231219921. Advance online publication. https://doi.org/10.1177/00332941231219921
Crossref   Google Scholar

Gorostiaga, A., Balluerka, N., Aritzeta, A., Haranburu, M., Alonso-Arbiol, I. (2011). Measuring perceived emotional intelligence in adolescent population: Validation of the Short Trait Meta-Mood Scale (TMMS-23). International Journal of Clinical and Health Psychology, 11(3), 523–537.
Crossref   Google Scholar

Grabowski, D., Chudzicka‐Czupała, A., Chrupała‐Pniak, M., Mello, A. L., Paruzel‐Czachura, M. (2019). Work ethic and organizational commitment as conditions of unethical pro-organizational behavior: Do engaged workers break the ethical rules? International Journal of Selection and Assessment, 27(2), 193–202. https://doi.org/10.1111/ijsa.12241
Crossref   Google Scholar

Greenidge, D., Coyne, I. (2014). Job stressors and voluntary work behaviours: Mediating effect of emotion and moderating roles of personality and emotional intelligence. Human Resource Management Journal, 24(4), 479–495. https://doi.org/10.1111/1748-8583.12044
Crossref   Google Scholar

GUS (Główny Urząd Statystyczny). (2023). Pracujący w gospodarce narodowej w Polsce w lutym 2023 r. ‒ Tablice. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/pracujacy-w-gospodarce-narodowej-w-polsce-w-lutym-2023-r-tablice,28,2.html#   Google Scholar

Jaworowska, A., Matczak, A. (2008). Kwestionariusz Inteligencji Emocjonalnej INTE. Podręcznik. Pracownia Testów Psychologicznych PTP.   Google Scholar

Luan, Y., Zhao, K., Wang, Z., Hu, F. (2023). Exploring the antecedents of unethical pro-organizational behavior (UPB): A meta-analysis. Journal of Business Ethics, 187(1), 119‒136. https://doi.org/10.1007/s10551-022-05269-w
Crossref   Google Scholar

Miao, C., Humphrey, R. H., Qian, S., Pollack, J. M. (2019). The relationship between emotional intelligence and the dark triad personality traits: A meta-analytic review. Journal of Research in Personality, 78, 189–197. https://doi.org/10.1016/j.jrp.2018.12.004
Crossref   Google Scholar

Salguero, J. M., Fernández-Berrocal, P., Balluerka, N., Aritzeta, A. (2010). Measuring perceived emotional intelligence in adolescent population: Psychometric properties of the Trait Meta Mood Scale. Social Behavior and Personality: An International Journal, 38(9), 1197‒1210. https://doi.org/10.2224/sbp.2010.38.9.1197
Crossref   Google Scholar

Salovey, P., Mayer, J. D., Goldman, S. L., Turvey, C., Palfai, T. P. (1995). Emotional attention, clarity, and repair: Exploring emotional intelligence using the Trait Meta-Mood Scale. W: J. W. Pennebaker (red.), Emotion, disclosure, & health (s. 125–154). American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/10182-006
Crossref   Google Scholar

Strelau, J. (2020). Różnice indywidualne. Historia – determinanty – zastosowania. Scholar.   Google Scholar

Umphress, E. E., Bingham, J. B. (2011). When employees do bad things for good reasons: Examining unethical pro-organizational behaviors. Organization Science, 22(3), 621–640. https://doi.org/10.1287/orsc.1100.0559
Crossref   Google Scholar

Umphress, E. E., Bingham, J. B., Mitchell, M. S. (2010). Unethical behavior in the name of the company: The moderating effect of organizational identification and positive reciprocity beliefs on unethical pro-organizational behavior. Journal of Applied Psychology, 95(4), 769–780. https://doi.org/10.1037/a0019214
Crossref   Google Scholar

VandenBos, G. R. (red.). (2007). APA Dictionary of Psychology (wyd. 2). American Psychological Association. https://www.iccpp.org/wp-content/uploads/2020/06/APA-Dictionary-of-Psychology-by-American-Psychological-Association-z-lib.org_-2.pdf   Google Scholar

Yu, M. C., Wang, G. G., Zheng, X.-T., Shi, W.-J. (2020). Entrepreneur narcissism and unethical pro-organizational behaviour: an examination of mediated-moderation model. Economic Research-Ekonomska Istraživanja, 33(1), 501–520. https://doi.org/10.1080/1331677X.2020.1718525
Crossref   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2024-12-31

Cited By /
Share

Grabowski, D., Kaznocha, R., & Stawiarska, P. (2024). Inteligencja emocjonalna a gotowość do podejmowania nieetycznych zachowań proorganizacyjnych (NZPO). Krótki raport z badań. Przegląd Psychologiczny, 67(4), 29–37. https://doi.org/10.31648/przegldpsychologiczny.10546

Damian Grabowski 
Uniwersytet SWPS, Instytut Psychologii, Wydział Psychologii w Katowicach
https://orcid.org/0000-0001-8589-4135
Rafał Kaznocha 
Uniwersytet SWPS, Instytut Psychologii, Wydział Psychologii w Katowicach
https://orcid.org/0009-0007-8943-9069
Patrycja Stawiarska 
Uniwersytet SWPS, Instytut Psychologii, Wydział Psychologii w Katowicach
https://orcid.org/0000-0002-9432-3913