Podsumowanie najważniejszych zmian w obrębie zaburzeń seksualnych i zdrowia seksualnego, które wprowadza najnowsza rewizja Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-11
Magdalena Smaś-Myszczyszyn
Gabinet Psychoterapii Magdalena Smaś-Myszczyszyn w Warszawie, Centrum Terapii Lew-Starowicz w Warszawiehttps://orcid.org/0000-0001-8045-1861
Remigiusz Ryziński
Akademia Ekonomiczno-Humanistyczna w Warszawiehttps://orcid.org/0000-0003-3287-555X
Abstrakt
Cel
Celem publikacji jest przegląd zmian wprowadzonych przez najnowszą rewizję Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych w obrębie zdrowia seksualnego i porównanie ich do wcześniej obowiązującej ICD-10.
Metoda
W pracy dokonano przeglądu obu klasyfikacji i porównano je ze sobą, przedstawiono kryteria diagnostyczne najważniejszych zmian w obrębie dysfunkcji seksualnych, zaburzeń parafilnych, niezgodności płci, orientacji seksualnej oraz kompulsywnych zaburzeń seksualnych. Zmiany wprowadzone w ICD-11 zostały zaproponowane na podstawie postępów w badaniach i praktyce klinicznej oraz istotnych zmian w postawach społecznych oraz prawach człowieka. Niniejszy artykuł opisuje i porównuje główne zmiany, jakie zaszły w tym obszarze.
Wyniki
Rewolucyjną zmianą w ICD-11 jest depatologizacja i odmedykalizowanie tożsamości płciowej poprzez wprowadzenie terminu niezgodność płciowa i przegrupowanie jej z dotychczasowej kategorii zaburzeń osobowości i zachowania do nowo powstałej kategorii zdrowia seksualnego. ICD-11 używa również mniej opresyjnych i upodmiotowujących określeń, np. usunęło kategorię „Zaburzenia psychiczne i behawioralne związane z rozwojem seksualnym i orientacją”, uznając ją za przestarzałą i nieistotną klinicznie, oraz wprowadziło istotne zmiany w zaburzeniach parafilnych, wykluczając z nich normatywne, ale atypowe zachowania seksualne jak fetyszyzm, sadomasochizm, transwestytyzm fetyszystyczny, za to wprowadzając diagnozy ocieractwa oraz przymusowego sadyzmu seksualnego. W obszarze zaburzeń parafilnych stanowczo odróżnia się stany istotne dla zdrowia publicznego i znaczące klinicznie od tych, które jedynie odzwierciedlają prywatne atypowe zachowania seksualne. Ostatnia znacząca zmiana to wprowadzenie kategorii kompulsywnych zachowań seksualnych w grupie zaburzeń kontroli impulsów.
Wnioski
Światowa Organizacja Zdrowia wprowadziła daleko idące zmiany w obszarze rozumienia i diagnozy dysfunkcji seksualnych, łącząc jej składowe psychologiczne i fizjologiczne, tworząc model biopsychospołeczny zaburzeń seksualnych.
Słowa kluczowe:
ICD-11, dysfunkcje seksualne, niezgodność płciowa, kompulsywne zachowania seksualneBibliografia
Clark, L. A., Cuthbert, B., Lewis-Fernandez, R., Narrow, W. E., Reed, G. M. (2017). Three Approaches to Understanding and Classifying Mental Disorder: ICD-11, DSM-5, and the National Institute of Mental Health’s Research Domain Criteria (RDoC). Psychological Science in the Public Interest, 18(2), 72‒145. DOI: 10.1177/1529100617727266. Google Scholar
Cooper, R. V. (2014). Diagnostic and statistical manual of mental disorders. London: Karnac. Google Scholar
First, M. B., Reed, G. M., Hyman, S. E., Saxena, S. (2015). The development of the ICD-11 clinical descriptions and diagnostic guidelines for mental and behavioural disorders. World Psychiatry, 14(1), 82‒90. DOI: 10.1002/wps.20189. Google Scholar
Kraus, S. W., Krueger, R. B., Briken, P., First, M. B., Stein, D. J., Kaplan, M. S., … Reed, G. M. (2018). Compulsive sexual behaviour disorder in the ICD-11. World Psychiatry, 17(1), 109‒110. DOI: 10.1002/wps.20499. Google Scholar
Krueger, R. F., Kotov, R., Watson, D., Forbes, M. F., Eaton, N. R., Ruggero, C. J., … Zimmermann, J. (2018). Progress in achieving quantitative classification of psychopathology. World Psychiatry, 17(3), 282‒293. DOI: 10.1002/wps.20566. Google Scholar
Krueger, R. B., Reed, G. M., First, M. B., Marais, A., Kismodi, E., Briken, P. (2017). Proposals for paraphilic disorders in the International Classification of Diseases and Related Health Problems, Eleventh Revision (ICD-11). Archives of Sexual Behavior, 46, 1529–1545 DOI: 10.1007/s10508-017-0944-2. Google Scholar
Reed, G. M., Drescher, J., Krueger, R. B., Atalla, E., Cochran, S. D., First, M. D., Cohen-Kettenis, P. T., Arango-de Montis,, I., Parish, S. J., Cottler, S., Briken, P., Saxena, S. (2016). Disorders related to sexuality and gender identity in the ICD-11: revising the ICD-10 classification based on current scientific evidence, best clinical practices, and human rights considerations. World Psychiatry, 15(3), 205–221. DOI: 10.1002/wps.20354. Google Scholar
Reed, G. M., First, M. B., Kogan, C. S., Hyman, S. E., Gureje, O., Gaebel, W., Maj, M., Stein, D. J., Maercker, A., Tyrer, P., Claudino, A., Garralda, E., Salvador-Carulla, L., Ray, R., Saunders, J. B., Dua T., Poznyak, V., Medina-Mora. M. E., Pike, K. M., … Saxena, S. (2019). Innovations and changes in the ICD-11 classification of mental, behavioural and neurodevelopmental disorders. World Psychiatry, 18(1), 3–19. DOI: 10.1002/wps.20611. Google Scholar
Reed, G. M., Keeley, J. W., Rebello, T. J., First, M. B., Gureje, O., Ayuso-Mateos, J., L., Kanba, S., Khoury, B., Kogan, C. S., Krasnov, V., N., Maj, M., de Jesus Mari, J., Sharan, P., Stein, D. J., Zhao, M., Akiyama, T., Andrews, H. F., Asevedo, E., Cheour, M., … Medina-Mora, M. E. (2018). Clinical utility of ICD-11 diagnostic guidelines for high-burden mental disorders: results from mental health settings in 13 countries. World Psychiatry, 17(3), 306‒315. DOI: 10.1002/wps.20581. Google Scholar
Reed, G. M., Sharan, P., Rebello, T. J., First, M. B., Gureje, O., Ayuso-Mateos, J. L., … Medina-Mora, M. E. (2018). The ICD-11 developmental field study of reliability of diagnoses of high-burden mental disorders: results among adult patients in mental health settings of 13 countries. World Psychiatry, 17(2), 174‒186. DOI: 10.1002/wps.20524. Google Scholar
Smaś-Myszczyszyn, M. (2018). Zaburzenia hiperseksualne. W: Praca zbiorowa, Seksualność w praktyce psychologicznej. Analiza przypadków w przełożeniu na skuteczne metody pracy terapeutycznej (s. 107‒116). Poznań: Forum Media Polska. Google Scholar
Smaś-Myszczyszyn, M. (2019). Kompulsywne zaburzenia seksualne. W: M. Rawińska (red.), Zaburzenia seksualne a psychoterapia poznawczo-behawioralna (s. 85‒102). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Google Scholar
Smaś-Myszczyszyn, M. (2022a). Diagnoza kompulsywnych zachowań seksualnych. W: Z. Lew-Starowicz (red.), Psychoseksuologia. Metody diagnostyczne i terapeutyczne (s. 241‒254). Sopot: GWP. Google Scholar
Smaś-Myszczyszn, M. (2022b). Psychospołeczne uwarunkowania zaburzeń hiperseksualnych [niepublikowany maszynopis]. IPiN. https://ipin.edu.pl/. Google Scholar
Smaś-Myszczyszn, M., Lew-Starowicz, M. (2022). Kompulsywne zaburzenia seksualne a zaburzenia parafilne – analiza porównawcza [niepublikowany maszynopis]. IPiN. https://ipin.edu.pl/. Google Scholar
World Health Organization. (1992). The ICD-10 classification of mental and behavioural disorders: clinical descriptions and diagnostic guidelines. Geneva: World Health Organization. Google Scholar
World Health Organization. (2018). ICD-11 for mortality and morbidity statistics (ICD-11 MMS). Pobrane z: https://icd.who.int/browse11/l-m/en. Google Scholar
World Health Organization. (2022). 17 ‒ Conditions related to sexual health. Pobrane z: https://www.findacode.com/icd-11/chapter-17.html. Google Scholar
World Health Organization. Classification of Diseases (ICD). Pobrane z: http://www.who.int/classifications/icd/en/. Google Scholar
Gabinet Psychoterapii Magdalena Smaś-Myszczyszyn w Warszawie, Centrum Terapii Lew-Starowicz w Warszawie
https://orcid.org/0000-0001-8045-1861
Akademia Ekonomiczno-Humanistyczna w Warszawie
https://orcid.org/0000-0003-3287-555X
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
