Polska adaptacja kwestionariusza TOSCA-3 (The Test of Self-Conscious Affect, J. P. Tangney, R. Dearing, P. E. Wagner i R. Gramzow) ‒ badania pilotażowe
Artur Adamczyk
badacz niezależnyhttps://orcid.org/0000-0003-0363-6429
Adam Sobolewski
SWPS Uniwersytet Humanistycznospołecznyhttps://orcid.org/0000-0002-8473-7434
Abstrakt
Cel
Operacjonalizacja pojęć wstydu i poczucia winy nastręcza trudność nie tylko uczestnikom badań psychologicznych próbujących poddawać te emocje analizie, lecz także samym psychologom. Jednym z rozwiązań tego problemu jest stosowanie kwestionariuszy opartych na scenariuszach. Niniejszy artykuł opisuje proces adaptacji na język polski kwestionariusza TOSCA-3 będącego takim właśnie narzędziem.
Metoda
Adaptacja kwestionariusza przebiegała według międzynarodowych zaleceń adaptacji kulturowej kwestionariuszy psychometrycznych. Badania pilotażowe prowadzone były z użyciem nowo zaadaptowanego kwestionariusza TOSCA-3, kwestionariusza SWLS, Inwentarza reakcji indywidualnych (MCSDS) oraz kwestionariusza EPQ-R(S). Badania prowadzono na przypadkowej próbie, która liczyła 148 osób.
Wyniki
Wyniki dotyczące adaptowanego kwestionariusza (średnie i odchylenia standardowe skal oraz α-Cronbacha) dostarczyły zadowalających rezultatów, które pozwalają uznać przeprowadzoną adaptację za psychometrycznie poprawną. Badania walidacyjne wykazały deklarowanie niższą satysfakcję z życia wśród osób z wysoką skłonnością do przeżywania wstydu (r = −0,177; p < 0,05), z kolei wyniki osób z wysoką skłonnością do przeżywania poczucia winy potwierdziły dodatnią korelację z wynikami uzyskiwanymi na skali poszukiwania aprobaty społecznej (MCSDS; r = 0,38; p < 0,05). Ponadto wyniki skal ekstrawersji i neurotyzmu wykazały korelacje ze skłonnością do przeżywania wstydu (odpowiednio: r = −0,25; p < 0,05 i r = 0,40; p < 0,05).
Konkluzje
Pracę nad adaptacją kwestionariusza uznać należy za rzetelnie wykonaną, zarówno pod względem językowym, jak i metodologicznym, co potwierdzają przeprowadzone analizy statystyczne. Wyniki przeprowadzonych badań pilotażowych pozwalają uznać adaptację za udaną. Narzędzie może być stosowane w badaniach. Zebrane dane nie pozwalają jednak na poprawną analizę trafności czynnikowej, a także na zbudowanie norm niezbędnych do stosowania w przypadku diagnoz indywidualnych. Wyniki pilotażowych badań walidacyjnych otwierają natomiast dyskusję nad rzadko omawianymi w polskojęzycznej literaturze przedmiotu pojęciami skłonności do przeżywania wstydu i poczucia winy.
Słowa kluczowe:
wstyd, poczucie winy, TOSCA-3, adaptacja, psychometriaBibliografia
Abramson, L. Y., Seligman, M. E. P., Teasdale, I. (1978). Learned helplessness in humans: Critique and reformulation. Journal of Abnormal Psychology, 87, 49–59. Google Scholar
Barret, K. C. (1995). A functionalist approach to shame and guilt. W: J. P. Tangney, K. W. Fischer (red.), Self-Conscious emotions: The psychology of shame, guilt, embarrassment, and pride (s. 25–63). New York: Guilford Press. Google Scholar
Baumeister, R. F., Stillwell, A. M., Heatherton, T. F. (1994). Guilt: An interpersonal approach. Psychological Bulletin, 115, 243–267. Google Scholar
Baumeister, R. F., Stillwell, A. M., Heatherton, T. F. (1995). Interpersonal aspects of guilt: Evidence from narrative studies. W: J. P. Tangney, K. W. Fischer (red.), Self-Conscious emotions: The psychology of shame, guilt, embarrassment, and pride (s. 255–273). New York: Guilford Press. Google Scholar
Beretvas, S. N., Meyers, J. L., Leite, W. L. (2002). A Reliability Generalization Study of the Marlowe-Crowne Social Desirability Scale. Educational and Psychological Measurement, 62, 570–589. Google Scholar
Council of Europe (2001). Common European framework of reference for languages: Learning, teaching, assessment. Cambridge, U. K.: Press Syndicate of the University of Cambridge. Google Scholar
Crowne, D. P., Marlowe, D. (1960). A New scale of social desirability independent of psychopathology. Journal of Consulting Psychology, 24, 349–354. Google Scholar
Damon, W. (1998). The moral child: Nurturing children’s natural moral growth. New York: Free Press. Google Scholar
Davis, C., Cowles, M. (1989). Some sources of variance in skin conductance. Canadian Journal of Psychology/Revue canadienne de psychologie, 43, 97–103. Google Scholar
Deshields, T. L., Tait, R. C., Gfeller, J. D., Chibnall, J. T. (1995). Relationship between social desirability and self-report in chronic pain patients. The Clinical Journal of Pain, 11, 189–193. Google Scholar
Diener, E., Emmons, E. A., Larson, E. J., Griffin, S. (1985). The Satisfaction With Life Scale. Journal of Personality Assessment, 49, 71–75. Google Scholar
Eisenberg, N. (1986). Altruistic cognition, emotion, and behavior. Hillsdale, NJ: Erlbaum. Google Scholar
Ferguson, T. J., Stegge, H., Damhuis, I. (1990a). Guilt and shame experiences in elementary school-age children. W: R. J. Takens (red.), European perspective is psychology, t. 1 (s. 195–218). New York: Willey. Google Scholar
Ferguson, T. J., Stegge, H., Damhuis, I. (1990b). Spontaneous and elicited guilt and shame experiences in elementary school-age children. Poster przedstawiony na dorocznym spotkaniu Southwestern Society of Research in Human Development, Dallas, TX. Google Scholar
Ferguson, T. J., Stegge, H., Damhuis, I. (1991). Children’s understanding of guilt and shame. Child Development, 62, 827–839. Google Scholar
Fossum, M. A., Mason, M. J. (1986). Facing shame: Families in recovery. New York: Norton. Google Scholar
Freud, S. (1896/1953). Further remarks on the neuro-psychoses of defiance. W: J. Strachey (red. i tłum.), The standard edition of the complete psychological works of Sigmund Freud, t. 3 (s. 157–185). London: Hogarth Press. Google Scholar
Freud, S. (1926/1959). Inhibitions, symptoms and anxiety. Standard edition, 20, 87–172. Google Scholar
Freud, S. (1924/1961). The dissolution of the Oedipus Complex. W: J. Strachey (red. i tłum.), The standard edition of the complete psychological works of Sigmund Freud, t. 19 (173–182). London: Hogarth Press. Google Scholar
Friedman, F. A. (1999). Correlations of shame and guilt to personality styles (MCMI-III). Dissertation Abstracts International: Section B. The Sciences and Engineering, 30, 3001. Google Scholar
Gehm, T. L., Scherer, K. R. (1998). Relating situation evaluation to emotional differentiation: Nonmetric analysis of cross-cultural questionnaire data. W: K. R. Scherer (red.), Faces of emotion: Recent research (s. 61–77). Hillsdale, NJ: Erlbaum. Google Scholar
Gilbert, P., Pehl, J., Allan, S. (1994). The phenomenology of shame and guilt: An empirical investigation. British Journal of Medical Psychology, 67, 23–36. Google Scholar
Guillemin, F., Bombardier, C., Beaton, D. (1993). Cross-cultural adaptation of health-related quality of life measures: literature review and proposed guidelines. Journal Of Clinical Epidemiology, 46, 1417–1432. Google Scholar
Harder, D. W. (1995). Shame and guilt assessment and relationship of shame and guilt proneness to psychopathology. W: J. P. Tangney, K. W. Fischer (red.), Self-conscious emotions: The psychology of shame, guilt, embarrassment, and pride (s. 368–392). New York: Guilford Press. Google Scholar
Harder, D. W., Lewis, S. J. (1987). The assessment of shame and guilt. W: J. N. Butcher, C. D. Spielberger (red.), Advances in personality assessment, t. 6 (s. 89–114). Hillsdale, NJ: Erlbaum. Google Scholar
Harder, D. W., Cutler, L., Rockart, L. (1992). Assessment of shame and guilt and their relationships to psychopathology. Journal Of Personality Assessment, 59, 584–604. DOI: 10.1207/s15327752jpa5903_12. Google Scholar
Harris, P. L. (1989). Children and emotion: The development of psychological understanding. New York: Blackwell. Google Scholar
Herdman, M., Fox-Rushby, J., Badia, X. (1998). A Model of Equivalence in the Cultural Adaptation of HRQoL Instruments: The Universalist Approach. Quality Of Life Research, 7, 323–335. Google Scholar
Hoffman, M. L. (1982). Development of prosocial motivation: Empathy and guilt. W: N. Eisenberg-Berg (red.), Development of prosocial behavior (s. 281–313). New York: Academic Press. Google Scholar
Horney, K. (1937). The Neurotic Personality of Our Time. New York: W. W. Norton & Co. Google Scholar
Jaworowska, A. (2012). Podręcznik do Skal Osobowości Eysencka (EPS dla dorosłych). Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP. Google Scholar
Jones, E. (1929). Fear, guilt and hate. International Journal of Psychoanalysis, 10, 383–397. Google Scholar
Jones, W. H., Kugler, K. (1993). Interpersonal correlates of the Guilt Inventory. Journal of Personality Assessment, 61, 246–258. Google Scholar
Juczyński, Z. (2012). SWLS – Skala Satysfakcji z Życia. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP. Google Scholar
Leith, K. P. (1998). Interpersonal conflict resolution: Guilt, shame, and counterfactual thinking. Dissertation Abstracts International: Section B. The Sciences and Engineering, 58, 5699. Google Scholar
Lewis, H. B. (1971). Shame and guilt in neurosis. New York: International Universities Press. Google Scholar
Lindsay-Hartz, J., de Rivera, J., Mascolo, M. (1995). Differentiating shame and guilt and their effects on motivation. W: J. P. Tangney, K. W. Fischer (red.), Self-conscious emotions: The psychology of shame, guilt, embarrassment, and pride (s. 465–487). New York: Guilford Press. Google Scholar
Meehan, M. A., O’Connor, L. E., Berry, J. W., Weiss, J., Morrison Al., Acampora, A. (1996). Guilt, shame, and depression in clients in recovery from addition. Journal of Psychoactive Drugs, 28, 125–134. Google Scholar
Nidenthal, P., Tangney, J. P., Gavanski, I. (1994). “If only I weren’t” versus “If only I hadn’t”: Distinguishing shame and guilt in counterfactual thinking. Journal of Personality and Social Psychology, 67, 585‒595. Google Scholar
O’Connor, L. E., Berry, J. W., Weiss, J. (1999). Interpersonal guilt, shame and psychological problems. Journal of Social and Clinical Psychology, 18, 181–203. Google Scholar
Potter-Efron, R. T. (1989). Shame, guilt and alcoholism: Treatment issues in clinical practice. New York: Haworth Press. Google Scholar
Rank, O. (1929). The Trauma of Birth. New York: Harcourt, Brace. Google Scholar
Rodin, K., Silberstein, L., Striegel-Moore, R. (1985). Women and weight: A normative discontent. W: T. B. Sondregger (red.), Psychology and gender: Nebraska symposium on motivation, 1985 (s. 267–307). Lincoln: University of Nebraska Press. Google Scholar
Sullivan, H. S. (1947). Conceptions of Modern Psychiatry. Washington, D. C.: William Alanson White Psychiatric Foundation. Google Scholar
Tangney, J. P. (1990). Assessing individual differences in proneness to shame and guilt: Development of the self-conscious affect and attribution inventory. Journal of Personality and Social Psychology, 59, 102–111. Google Scholar
Tangney, J. P. (1993). Shame and guilt. W: C. G. Costello (red.), Symptoms of depression (s. 161–180). New York: Wiley. Google Scholar
Tangney, J. P. (1995). Shame and guilt in interpersonal relationships. W: J. P. Tangney, K. W. Fischer (red.), Self-Conscious emotions: The psychology of shame, guilt, embarrassment, and pride (s. 114–139). New York: Guilford Press. Google Scholar
Tangney, J. P., Dearing, R. L. (2004). Shame and Guilt. New York: The Guilford Press. Google Scholar
Tangney, J. P., Dearing, R. L., Wagner, P. E., Grazmow, R. (2000). The Test of Self-Conscious Affects-3 (TOSCA-3). Fairfax: George Mason University. Google Scholar
Tangney, J. P., Marchall, D. E., Rosenberg, K., Barlow, D. H., Wagner, P. E. (1994). Children’s and adults’ autobiographical accounts of shame, guilt and pride experiences: An analysis of situational determinants and interpersonal concerns. Nieopublikowany manuskrypt. Google Scholar
Tangney, J. P., Miller, R. S., Flicker, L., Barlow, D. H. (1996). Are shame, guilt and embarrassment distinct emotions? Journal of Personality and Social Psychology, 70, 1256–1269. Google Scholar
Tangney, J. P., Wagner, P. Gramzow, R. (1992). Proneness to shame, proneness to guilt, and psychopathology. Journal of Abnormal Psychology, 101, 469–478. Google Scholar
Wallbott, H. G., Scherer, K. R. (1995). Cultural determinants in experiencing shame and guilt. W: J. P. Tangney, K. W. Fischer (red.), Self-conscious emotions: The psychology of shame, guilt, embarrassment, and pride (s. 465–487). New York: Guilford Press. Google Scholar
Wicker, F. W., Payne, G. C., Morgan, R. D. (1983). Participant descriptions of guilt and shame. Motivation and Emotion, 7, 25–39. Google Scholar
Zahn-Waxler, C., Robinson, J. (1995). Empathy and guilt: Early origins of feelings of responsibility. W: J. P. Tangney, K. W. Fischer (red.), Self-Conscious emotions: The psychology of shame, guilt, embarrassment, and pride (s. 143–173). New York: Guilford Press. Google Scholar
Zawadzki, B., Brzozowski, P. (1998). Charakterystyka psychometryczna skróconych wersji Zrewidowanego Inwentarza Osobowości H. J. Eysencka (EPQ-R). Przegląd Psychologiczny, 41, 211–238. Google Scholar
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
