Polska adaptacja kwestionariusza TOSCA-3 (The Test of Self-Conscious Affect, J. P. Tangney, R. Dearing, P. E. Wagner i R. Gramzow) ‒ badania pilotażowe

Artur Adamczyk

badacz niezależny
https://orcid.org/0000-0003-0363-6429

Adam Sobolewski

SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny
https://orcid.org/0000-0002-8473-7434


Abstrakt

Cel

Operacjonalizacja pojęć wstydu i poczucia winy nastręcza trudność nie tylko uczestnikom badań psychologicznych próbujących poddawać te emocje analizie, lecz także samym psychologom. Jednym z rozwiązań tego problemu jest stosowanie kwestionariuszy opartych na scenariuszach. Niniejszy artykuł opisuje proces adaptacji na język polski kwestionariusza TOSCA-3 będącego takim właśnie narzędziem.

Metoda

Adaptacja kwestionariusza przebiegała według międzynarodowych zaleceń adaptacji kulturowej kwestionariuszy psychometrycznych. Badania pilotażowe prowadzone były z użyciem nowo zaadaptowanego kwestionariusza TOSCA-3, kwestionariusza SWLS, Inwentarza reakcji indywidualnych (MCSDS) oraz kwestionariusza EPQ-R(S). Badania prowadzono na przypadkowej próbie, która liczyła 148 osób.

Wyniki

Wyniki dotyczące adaptowanego kwestionariusza (średnie i odchylenia standardowe skal oraz α-Cronbacha) dostarczyły zadowalających rezultatów, które pozwalają uznać przeprowadzoną adaptację za psychometrycznie poprawną. Badania walidacyjne wykazały deklarowanie niższą satysfakcję z życia wśród osób z wysoką skłonnością do przeżywania wstydu (r = −0,177; p < 0,05), z kolei wyniki osób z wysoką skłonnością do przeżywania poczucia winy potwierdziły dodatnią korelację z wynikami uzyskiwanymi na skali poszukiwania aprobaty społecznej (MCSDS; r = 0,38; p < 0,05). Ponadto wyniki skal ekstrawersji i neurotyzmu wykazały korelacje ze skłonnością do przeżywania wstydu (odpowiednio: r = −0,25; p < 0,05 i r = 0,40; p < 0,05).

Konkluzje

Pracę nad adaptacją kwestionariusza uznać należy za rzetelnie wykonaną, zarówno pod względem językowym, jak i metodologicznym, co potwierdzają przeprowadzone analizy statystyczne. Wyniki przeprowadzonych badań pilotażowych pozwalają uznać adaptację za udaną. Narzędzie może być stosowane w badaniach. Zebrane dane nie pozwalają jednak na poprawną analizę trafności czynnikowej, a także na zbudowanie norm niezbędnych do stosowania w przypadku diagnoz indywidualnych. Wyniki pilotażowych badań walidacyjnych otwierają natomiast dyskusję nad rzadko omawianymi w polskojęzycznej literaturze przedmiotu pojęciami skłonności do przeżywania wstydu i poczucia winy.


Słowa kluczowe:

wstyd, poczucie winy, TOSCA-3, adaptacja, psychometria


Abramson, L. Y., Seligman, M. E. P., Teasdale, I. (1978). Learned helplessness in humans: Critique and reformulation. Journal of Abnormal Psychology, 87, 49–59.
Crossref   Google Scholar

Barret, K. C. (1995). A functionalist approach to shame and guilt. W: J. P. Tangney, K. W. Fischer (red.), Self-Conscious emotions: The psychology of shame, guilt, embarrassment, and pride (s. 25–63). New York: Guilford Press.   Google Scholar

Baumeister, R. F., Stillwell, A. M., Heatherton, T. F. (1994). Guilt: An interpersonal approach. Psychological Bulletin, 115, 243–267.
Crossref   Google Scholar

Baumeister, R. F., Stillwell, A. M., Heatherton, T. F. (1995). Interpersonal aspects of guilt: Evidence from narrative studies. W: J. P. Tangney, K. W. Fischer (red.), Self-Conscious emotions: The psychology of shame, guilt, embarrassment, and pride (s. 255–273). New York: Guilford Press.   Google Scholar

Beretvas, S. N., Meyers, J. L., Leite, W. L. (2002). A Reliability Generalization Study of the Marlowe-Crowne Social Desirability Scale. Educational and Psychological Measurement, 62, 570–589.
Crossref   Google Scholar

Council of Europe (2001). Common European framework of reference for languages: Learning, teaching, assessment. Cambridge, U. K.: Press Syndicate of the University of Cambridge.   Google Scholar

Crowne, D. P., Marlowe, D. (1960). A New scale of social desirability independent of psychopathology. Journal of Consulting Psychology, 24, 349–354.
Crossref   Google Scholar

Damon, W. (1998). The moral child: Nurturing children’s natural moral growth. New York: Free Press.   Google Scholar

Davis, C., Cowles, M. (1989). Some sources of variance in skin conductance. Canadian Journal of Psychology/Revue canadienne de psychologie, 43, 97–103.
Crossref   Google Scholar

Deshields, T. L., Tait, R. C., Gfeller, J. D., Chibnall, J. T. (1995). Relationship between social desirability and self-report in chronic pain patients. The Clinical Journal of Pain, 11, 189–193.
Crossref   Google Scholar

Diener, E., Emmons, E. A., Larson, E. J., Griffin, S. (1985). The Satisfaction With Life Scale. Journal of Personality Assessment, 49, 71–75.
Crossref   Google Scholar

Eisenberg, N. (1986). Altruistic cognition, emotion, and behavior. Hillsdale, NJ: Erlbaum.   Google Scholar

Ferguson, T. J., Stegge, H., Damhuis, I. (1990a). Guilt and shame experiences in elementary school-age children. W: R. J. Takens (red.), European perspective is psychology, t. 1 (s. 195–218). New York: Willey.   Google Scholar

Ferguson, T. J., Stegge, H., Damhuis, I. (1990b). Spontaneous and elicited guilt and shame experiences in elementary school-age children. Poster przedstawiony na dorocznym spotkaniu Southwestern Society of Research in Human Development, Dallas, TX.   Google Scholar

Ferguson, T. J., Stegge, H., Damhuis, I. (1991). Children’s understanding of guilt and shame. Child Development, 62, 827–839.
Crossref   Google Scholar

Fossum, M. A., Mason, M. J. (1986). Facing shame: Families in recovery. New York: Norton.   Google Scholar

Freud, S. (1896/1953). Further remarks on the neuro-psychoses of defiance. W: J. Strachey (red. i tłum.), The standard edition of the complete psychological works of Sigmund Freud, t. 3 (s. 157–185). London: Hogarth Press.   Google Scholar

Freud, S. (1926/1959). Inhibitions, symptoms and anxiety. Standard edition, 20, 87–172.   Google Scholar

Freud, S. (1924/1961). The dissolution of the Oedipus Complex. W: J. Strachey (red. i tłum.), The standard edition of the complete psychological works of Sigmund Freud, t. 19 (173–182). London: Hogarth Press.   Google Scholar

Friedman, F. A. (1999). Correlations of shame and guilt to personality styles (MCMI-III). Dissertation Abstracts International: Section B. The Sciences and Engineering, 30, 3001.   Google Scholar

Gehm, T. L., Scherer, K. R. (1998). Relating situation evaluation to emotional differentiation: Nonmetric analysis of cross-cultural questionnaire data. W: K. R. Scherer (red.), Faces of emotion: Recent research (s. 61–77). Hillsdale, NJ: Erlbaum.   Google Scholar

Gilbert, P., Pehl, J., Allan, S. (1994). The phenomenology of shame and guilt: An empirical investigation. British Journal of Medical Psychology, 67, 23–36.
Crossref   Google Scholar

Guillemin, F., Bombardier, C., Beaton, D. (1993). Cross-cultural adaptation of health-related quality of life measures: literature review and proposed guidelines. Journal Of Clinical Epidemiology, 46, 1417–1432.
Crossref   Google Scholar

Harder, D. W. (1995). Shame and guilt assessment and relationship of shame and guilt proneness to psychopathology. W: J. P. Tangney, K. W. Fischer (red.), Self-conscious emotions: The psychology of shame, guilt, embarrassment, and pride (s. 368–392). New York: Guilford Press.   Google Scholar

Harder, D. W., Lewis, S. J. (1987). The assessment of shame and guilt. W: J. N. Butcher, C. D. Spielberger (red.), Advances in personality assessment, t. 6 (s. 89–114). Hillsdale, NJ: Erlbaum.   Google Scholar

Harder, D. W., Cutler, L., Rockart, L. (1992). Assessment of shame and guilt and their relationships to psychopathology. Journal Of Personality Assessment, 59, 584–604. DOI: 10.1207/s15327752jpa5903_12.
Crossref   Google Scholar

Harris, P. L. (1989). Children and emotion: The development of psychological understanding. New York: Blackwell.   Google Scholar

Herdman, M., Fox-Rushby, J., Badia, X. (1998). A Model of Equivalence in the Cultural Adaptation of HRQoL Instruments: The Universalist Approach. Quality Of Life Research, 7, 323–335.
Crossref   Google Scholar

Hoffman, M. L. (1982). Development of prosocial motivation: Empathy and guilt. W: N. Eisenberg-Berg (red.), Development of prosocial behavior (s. 281–313). New York: Academic Press.
Crossref   Google Scholar

Horney, K. (1937). The Neurotic Personality of Our Time. New York: W. W. Norton & Co.   Google Scholar

Jaworowska, A. (2012). Podręcznik do Skal Osobowości Eysencka (EPS dla dorosłych). Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.   Google Scholar

Jones, E. (1929). Fear, guilt and hate. International Journal of Psychoanalysis, 10, 383–397.   Google Scholar

Jones, W. H., Kugler, K. (1993). Interpersonal correlates of the Guilt Inventory. Journal of Personality Assessment, 61, 246–258.
Crossref   Google Scholar

Juczyński, Z. (2012). SWLS – Skala Satysfakcji z Życia. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.   Google Scholar

Leith, K. P. (1998). Interpersonal conflict resolution: Guilt, shame, and counterfactual thinking. Dissertation Abstracts International: Section B. The Sciences and Engineering, 58, 5699.   Google Scholar

Lewis, H. B. (1971). Shame and guilt in neurosis. New York: International Universities Press.   Google Scholar

Lindsay-Hartz, J., de Rivera, J., Mascolo, M. (1995). Differentiating shame and guilt and their effects on motivation. W: J. P. Tangney, K. W. Fischer (red.), Self-conscious emotions: The psychology of shame, guilt, embarrassment, and pride (s. 465–487). New York: Guilford Press.   Google Scholar

Meehan, M. A., O’Connor, L. E., Berry, J. W., Weiss, J., Morrison Al., Acampora, A. (1996). Guilt, shame, and depression in clients in recovery from addition. Journal of Psychoactive Drugs, 28, 125–134.
Crossref   Google Scholar

Nidenthal, P., Tangney, J. P., Gavanski, I. (1994). “If only I weren’t” versus “If only I hadn’t”: Distinguishing shame and guilt in counterfactual thinking. Journal of Personality and Social Psychology, 67, 585‒595.
Crossref   Google Scholar

O’Connor, L. E., Berry, J. W., Weiss, J. (1999). Interpersonal guilt, shame and psychological problems. Journal of Social and Clinical Psychology, 18, 181–203.
Crossref   Google Scholar

Potter-Efron, R. T. (1989). Shame, guilt and alcoholism: Treatment issues in clinical practice. New York: Haworth Press.   Google Scholar

Rank, O. (1929). The Trauma of Birth. New York: Harcourt, Brace.   Google Scholar

Rodin, K., Silberstein, L., Striegel-Moore, R. (1985). Women and weight: A normative discontent. W: T. B. Sondregger (red.), Psychology and gender: Nebraska symposium on motivation, 1985 (s. 267–307). Lincoln: University of Nebraska Press.   Google Scholar

Sullivan, H. S. (1947). Conceptions of Modern Psychiatry. Washington, D. C.: William Alanson White Psychiatric Foundation.   Google Scholar

Tangney, J. P. (1990). Assessing individual differences in proneness to shame and guilt: Development of the self-conscious affect and attribution inventory. Journal of Personality and Social Psychology, 59, 102–111.
Crossref   Google Scholar

Tangney, J. P. (1993). Shame and guilt. W: C. G. Costello (red.), Symptoms of depression (s. 161–180). New York: Wiley.   Google Scholar

Tangney, J. P. (1995). Shame and guilt in interpersonal relationships. W: J. P. Tangney, K. W. Fischer (red.), Self-Conscious emotions: The psychology of shame, guilt, embarrassment, and pride (s. 114–139). New York: Guilford Press.   Google Scholar

Tangney, J. P., Dearing, R. L. (2004). Shame and Guilt. New York: The Guilford Press.   Google Scholar

Tangney, J. P., Dearing, R. L., Wagner, P. E., Grazmow, R. (2000). The Test of Self-Conscious Affects-3 (TOSCA-3). Fairfax: George Mason University.
Crossref   Google Scholar

Tangney, J. P., Marchall, D. E., Rosenberg, K., Barlow, D. H., Wagner, P. E. (1994). Children’s and adults’ autobiographical accounts of shame, guilt and pride experiences: An analysis of situational determinants and interpersonal concerns. Nieopublikowany manuskrypt.   Google Scholar

Tangney, J. P., Miller, R. S., Flicker, L., Barlow, D. H. (1996). Are shame, guilt and embarrassment distinct emotions? Journal of Personality and Social Psychology, 70, 1256–1269.
Crossref   Google Scholar

Tangney, J. P., Wagner, P. Gramzow, R. (1992). Proneness to shame, proneness to guilt, and psychopathology. Journal of Abnormal Psychology, 101, 469–478.
Crossref   Google Scholar

Wallbott, H. G., Scherer, K. R. (1995). Cultural determinants in experiencing shame and guilt. W: J. P. Tangney, K. W. Fischer (red.), Self-conscious emotions: The psychology of shame, guilt, embarrassment, and pride (s. 465–487). New York: Guilford Press.   Google Scholar

Wicker, F. W., Payne, G. C., Morgan, R. D. (1983). Participant descriptions of guilt and shame. Motivation and Emotion, 7, 25–39.
Crossref   Google Scholar

Zahn-Waxler, C., Robinson, J. (1995). Empathy and guilt: Early origins of feelings of responsibility. W: J. P. Tangney, K. W. Fischer (red.), Self-Conscious emotions: The psychology of shame, guilt, embarrassment, and pride (s. 143–173). New York: Guilford Press.   Google Scholar

Zawadzki, B., Brzozowski, P. (1998). Charakterystyka psychometryczna skróconych wersji Zrewidowanego Inwentarza Osobowości H. J. Eysencka (EPQ-R). Przegląd Psychologiczny, 41, 211–238.   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2022-12-23

Cited By /
Share

Adamczyk, A., & Sobolewski, A. (2022). Polska adaptacja kwestionariusza TOSCA-3 (The Test of Self-Conscious Affect, J. P. Tangney, R. Dearing, P. E. Wagner i R. Gramzow) ‒ badania pilotażowe. Przegląd Psychologiczny, 65(1), 65–80. https://doi.org/10.31648/przegldpsychologiczny.7826

Artur Adamczyk 
badacz niezależny
https://orcid.org/0000-0003-0363-6429
Adam Sobolewski 
SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny
https://orcid.org/0000-0002-8473-7434