Wpływ emocjonalnego i racjonalnego sposobu przetwarzania informacji na dwa rodzaje gatunkowizmu
Alicja Broncel
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Szkoła Doktorska Nauk Społecznych Academia Rerum Socialiumhttps://orcid.org/0009-0009-4513-5535
Maciej Trojan
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Filozofii i Nauk Społecznych, Instytut Psychologiihttps://orcid.org/0000-0002-8589-4175
Szymon Bojarski
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Szkoła Doktorska Nauk Społecznych Academia Rerum Socialiumhttps://orcid.org/0009-0001-6578-8041
Julia Sikorska
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Filozofii i Nauk Społecznych, Instytut Psychologiihttps://orcid.org/0000-0003-3262-0696
Abstract
Cel: W niniejszym badaniu sprawdzaliśmy, czy sposób przetwarzania informacji i emocje wpływają na poziom gatunkowizmu antropocentrycznego (tendencji do priorytetyzowania ludzi względem innych gatunków) i faworyzującego zwierzęta domowe (skłonności do priorytetyzowania zwierząt towarzyszących względem pozostałych gatunków).
Metoda: Badani (N = 499), losowo przydzieleni do jednego z trzech warunków, rozstrzygali siedem dylematów moralnych i oceniali status moralny, wzbudzaną sympatię, zdolności odczuwania bólu i inteligencję występujących gatunków (psa, niedźwiedzia, ryby i szczura).
Wyniki: Osoby kierujące się emocjami (vs. logiką) wykazywały wyższy poziom gatunkowizmu faworyzującego zwierzęta domowe. Nie zaobserwowaliśmy odwrotnej zależności dla gatunkowizmu antropocentrycznego. Emocje odczuwane wobec gatunków miały zaś znaczenie tylko dla gatunkowizmu faworyzującego zwierzęta domowe w warunkach myślenia emocjonalnego.
Konkluzja: Badania jedynie częściowo potwierdziły zależności opisane w literaturze. Sugerujemy wykorzystanie bardziej obiektywnych metod manipulacji w dalszych badaniach gatunkowizmu.
Keywords:
relacje człowiek – inne zwierzęta, gatunkowizm, stereotypy zwierzęce, emocjeReferences
Bratanova, B., Loughnan, S., Bastian, B. (2011). The effect of categorization as food on the perceived moral standing of animals. Appetite, 57(1), 193–196. https://doi.org/10.1016/j.appet.2011.04.020
Crossref
Google Scholar
Caviola, L., Capraro, V. (2020). Liking but devaluing animals: Emotional and deliberative paths to speciesism. Social Psychological and Personality Science, 11(8), 1080–1088. https://doi.org/10.1177%2F1948550619893959
Crossref
Google Scholar
Caviola, L., Everett, J. A. C., Faber, N. S. (2019). The moral standing of animals: Towards a psychology of speciesism. Journal of Personality and Social Psychology, 116(6), 1011–1029. https://doi.org/10.1037/pspp0000182
Crossref
Google Scholar
Kellert, S., Wilson, E. (1993). The biophilia hypothesis. Island Press. Google Scholar
Osman, M. (2004). An evaluation of dual-process theories of reasoning. Psychonomic Bulletin & Review, 11, 988–1010. https://doi.org/10.3758/BF03196730
Crossref
Google Scholar
Piazza, J., Landy, J. F., Goodwin, G. P. (2014). Cruel nature: Harmfulness as an important, overlooked dimension in judgments of moral standing. Cognition, 131(1), 108–124. https://doi.org/10.1016/j.cognition.2013.12.013
Crossref
Google Scholar
Ryder, R. (1980). Szowinizm gatunkowy, czyli etyka wiwisekcji. Etyka, 18, 39–47.
Crossref
Google Scholar
Sevillano, V., Fiske, S. T. (2016). Warmth and competence in animals. Journal of Applied Social Psychology, 46(5), 276–293. https://doi.org/10.1111/jasp.12361
Crossref
Google Scholar
Singer, P. (2018). Wyzwolenie zwierząt. Marginesy. Google Scholar
Suter, R. S., Hertwig, R. (2011). Time and moral judgment. Cognition, 119(3), 454–458. https://doi.org/10.1016/j.cognition.2011.01.018
Crossref
Google Scholar
Topolski, R., Weaver, N., Martin, Z., McCoy, J. (2013). Choosing between the emotional dog and the rational pal: A moral dilemma with a tail. Antrozoos, 26(2), 253–263. https://doi.org/10.2752/175303713X13636846944321
Crossref
Google Scholar
Toussaint, L., Webb, J. R. (2005). Gender differences in the relationship between empathy and forgiveness. The Journal of Social Psychology, 145(6), 673–685. https://doi.org/10.3200/SOCP.145.6.673-686
Crossref
Google Scholar
Wilks, M., Caviola, L., Kahane, G., Bloom, P. (2021). Children prioritize humans over animals less than adults do. Psychological Science, 32(1), 27–38. https://doi.org/10.1177/0956797620960398
Crossref
Google Scholar
Wilson, E. O. (1984). Biophilia: The human bond with other species. Harvard University Press.
Crossref
Google Scholar
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Szkoła Doktorska Nauk Społecznych Academia Rerum Socialium
https://orcid.org/0009-0009-4513-5535
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Filozofii i Nauk Społecznych, Instytut Psychologii
https://orcid.org/0000-0002-8589-4175
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Szkoła Doktorska Nauk Społecznych Academia Rerum Socialium
https://orcid.org/0009-0001-6578-8041
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Filozofii i Nauk Społecznych, Instytut Psychologii
https://orcid.org/0000-0003-3262-0696
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
