Terapia poznawczo-behawioralna przedłużonej reakcji żałoby
Barnaba Danieluk
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Instytut Psychologiihttps://orcid.org/0000-0001-5006-3649
Abstract
Cel: Celem artykułu jest zaprezentowanie opartych na założeniach terapii poznawczo-behawioralnej modeli przedłużonej reakcji żałoby (Prolonged Grief Disorder), zbudowanych na ich bazie procedur terapeutycznych oraz przedstawienie i porównanie danych świadczących o ich skuteczności.
Metoda: Wprowadzenie obejmuje krótką historię rozumienia przedłużonej reakcji żałoby w kontekście jej specyfiki i odrębności jako jednostki nozologicznej uwzględnionej obecnie w kryteriach DSM-V-TR oraz ICD-11. Główną część tekstu stanowi opis trzech modeli poznawczych i opartych na nich protokołów terapeutycznych przeznaczonych do indywidualnej pracy z pacjentem: autorstwa Boelena, van den Houta i van den Bouta, PGDT autorstwa Shear i jej współpracowników oraz PG-CBT Pfoh, Rosner i Kotucovej.
Konkluzja: Wszystkie trzy modele poznawcze wywodzą źródło nieadaptacyjnej, przedłużonej żałoby z braku zintegrowania doświadczenia straty ukochanego bliskiego z systemem poznawczo-emocjonalnym pacjenta. Autorzy poszczególnych modeli kładą podkreślają jednak odmienne aspekty owego braku integracji: Boelen brak aktualizacji schematu Ja pacjenta, Shear brak rewizji modelu przywiązania a Rosner dysfunkcjonalny wzorzec reakcji na samo doświadczenie straty. Badania skuteczności prowadzone w procedurze RCT sugerują zbliżony jej poziom dla wszystkich trzech procedur terapeutycznych, z zaznaczającą się przewagą protokołu PGDT autorstwa Shear i współpracowników.
Keywords:
psychotherapy, cogntive-behavioral, grief, prolonged grief disorderReferences
Boelen, P. A., van den Hout, M. A., van den Bout, J. (2006). A cognitive–behavioral conceptualization of complicated grief. Clinical Psychology: Science and Practice, 13, 109–128. https://doi.org/10.1111/j.1468-2850.2006.00013.x
Crossref
Google Scholar
Boelen, P. A., de Keijser, J., van den Hout, M. A., van den Bout, J. (2007). Treatment of complicated grief: A comparison between cognitive behavioral therapy and supportive counseling. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 75, 277–284. https://doi.org/10.1037/0022-006X.75.2.277
Crossref
Google Scholar
Boelen, P. A., van den Hout, M. A., van den Bout, J. (2013). Prolonged Grief Disorder. Cognitive-behavioral theory and therapy. W: M. Stroebe, H. Schut, J. van den Bout (red.), Complicated grief. Scientific foundations for health care professionals (s. 221–234). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203105115 Google Scholar
Boelen, P. A., Prigerson, H. D. (2013). Prolonged grief disorder as a new diagnostic category in DSM-5. W: M. Stroebe, H. Schut, J. van den Bout (red.), Complicated grief. Scientific foundations for health care professionals (s. 85–98). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203105115
Crossref
Google Scholar
Bowlby, J. (1980). Attachment and loss: Loss, sadness and depression (t. III). Basic Books. Google Scholar
Bryant, R. A., Kenny, L., Joscelyne, A., Rawson, N., Maccallum, F., Cahill, C., Hopwood, S., Aderka, I., Nickerson, A. (2014). Treating prolonged grief disorder: A randomized clinical trial. JAMA Psychiatry, 71(12), 1332–1339. https://doi.org/10.1001/jamapsychiatry.2014.1600
Crossref
Google Scholar
Ehlers, A., Clark, D. M. (2000). A cognitive model of posttraumatic stress disorder. Behaviour Research and Therapy, 38(4), 319–345. https://doi.org/10.1016/S0005-7967(99)00123-0
Crossref
Google Scholar
Fujisawa, D., Miyashita, M., Nakajima, S., Ito, M., Kato, M., Kimet, Y. (2010). Prevalence and determinants of complicated grief in general population. Journal of Affective Disorders, 127(1–3), 352–358. https://doi.org/10.1016/j.jad.2010.06.008
Crossref
Google Scholar
Foa, E. B., Hembree, E. A. Rothbaum, B. O. (2020). Przedłużona ekspozycja w terapii PTSD. Emocjonalne przetwarzanie traumatycznych doświadczeń. Podręcznik terapeuty. GWP. Google Scholar
Horowitz, M. J., Bonanno, G. A., Holen, A. (1993). Pathological grief: Diagnosis and explanation. Psychosomatic Medicine, 55(3), 260–273. https://doi.org/10.1097/00006842-199305000-00004
Crossref
Google Scholar
Horowitz, M. J., Siegel, B., Holen, A., Bonanno, G. A., Milbrath, C., Stinson, C. H. (1997). Diagnostic criteria for complicated grief disorder. American Journal of Psychiatry, 154(7), 904–910. https://doi.org/10.1176/ajp.154.7.904
Crossref
Google Scholar
Kersting, A., Brähler, E., Glaesmer, H., Wagner, B. (2011). Prevalence of complicated grief in a representative population based sample. Journal of Affective Disorders, 131(1–3), 339–343. https://doi.org/10.1016/j.jad.2010.11.032
Crossref
Google Scholar
Ludwikowska-Świeboda, K., Lachowska, B. (2019). Polska wersja Inwentarza Żałoby Powikłanej – wstępna walidacja. Psychiatria Polska, 53(5), 1069–1086. https://doi.org/10.12740/PP/91729
Crossref
Google Scholar
Maercker, A., Forstmeier, S., Enzler, A., Krüsi, G., Hörler, E., Maier, C., Ehlert, U. (2008). Adjustment disorders, posttraumatic stress disorder and depressive disorders in old age: Findings from a community survey. Comprehensive Psychiatry, 49(2), 113–120. https://doi.org/10.1016/j.comppsych.2007.07.002
Crossref
Google Scholar
Prigerson, H. G., Jacobs, S. C. (2001). Traumatic grief as a distinct disorder: A rationale, consensus criteria, and a preliminary empirical test. W: Stroebe, M. S., Hansson, R. O., Stroebe, W., Schut, H. (red.), Handbook of bereavement research. Consequences, coping, and care (s. 613–647). APA Press. https://doi.org/10.1037/10436-000
Crossref
Google Scholar
Prigerson, H. G., Frank, E., Kasl, S. V., Reynolds, C. F., Anderson, B., Zubenko, G. S., Houck, P. R., George, C. J., Kupfer, D. J. (1995). Complicated grief and bereavement-related depression as distinct disorders: Preliminary empirical validation in elderly bereaved spouses. American Journal of Psychiatry, 152(1), 22–30. https://doi.org/10.1176/ajp.152.1.22
Crossref
Google Scholar
Prigerson, H. G., Maciejewski, P. K., Reynolds, C. F., Bierhals, A. J., Newsom, J. T., Fasiczka, A., Frank, E., Doman, J., Miller, M. (1995). Inventory of complicated grief: A scale to measure maladaptive symptoms of loss. Psychiatry Research, 59(1–2), 65–79. https://doi.org/10.1016/0165-1781(95)02757-2
Crossref
Google Scholar
Prigerson, H. G., Shear, M. K., Jacobs, S. C., Reynolds, C. F., Maciejewski, P. K., Davidson, J., Rosenheck, R., Pilkonis, P. A., Wortman, C. B., Williams, J. B., Widiger, T. A., Frank, E., Kupfer, D. J., Zisook, S. (1999). Consensus criteria for traumatic grief. British Journal of Psychiatry, 174(1), 67–73. https://doi.org/10.1192/bjp.174.1.67
Crossref
Google Scholar
Rosner, R., Pfoh, G., Kotoučová, M. (2011). Treatment of complicated grief. European Journal of Psychotraumatology, 2(1). https://doi.org/10.3402/ejpt.v2i0.7995
Crossref
Google Scholar
Rosner, R., Pfoh, G., Kotoučová, M., Hagl, M. (2014). Efficacy of an outpatient treatment for prolonged grief disorder: A randomized controlled clinical trial. Journal of Affective Disorders, 167, 56–63. https://doi.org/10.1016/j.jad.2014.05.035
Crossref
Google Scholar
Rosner, R., Bartl, H., Pfoh, G., Kotoučová, M., Hagl, M. (2015). Efficacy of integrative CBT for prolonged grief disorder: A long-term follow-up. Journal of Affective Disorders, 183, 106–112. http://dx.doi.org/10.1016/j.jad.2015.04.051
Crossref
Google Scholar
Shear, K., Shair, H. (2005). Attachment, loss, and complicated grief. Developmental Psychobiology, 47(3), 253–267. https://doi.org/10.1002/dev.20091
Crossref
Google Scholar
Shear, K., Frank, E., Houck, P. R., Reynolds, C. F. (2005). Treatment of complicated grief. A randomized controlled trial. JAMA, 293(21), 2601–2608. https://doi.org/10.1001/jama.293.21.2601
Crossref
Google Scholar
Shear, M. K., Simon, N., Wall, M., Zisook, S., Neimeyer, R., Duan, N., Reynolds, C., Lebowitz, B., Sung, S., Ghesquiere, A., Gorsack, B., Clayton, P., Ito, M., Nakajima, S., Konishi, T., Melhem, N., Meert, K., Schiff, M., O’Connor, M-F., First, M., Sareen, J., Bolton, J., Skritskaya, N., Mancini, A. D., Keshaviah, A. (2011). Complicated grief and related bereavement issues for DSM-5. Depression and Anxiety, 28, 103–117. https://doi.org/10.1002/da.20780
Crossref
Google Scholar
Shear, M. K., Wang, Y., Skritskaya, N., Duan, N., Mauro, Ch., Ghesquiere, A. (2014). Treatment of complicated grief in elderly persons. A randomized clinical trial. JAMA Psychiatry, 71(11), 1287–1295. https://doi.org/10.1001/jamapsychiatry.2014.1242
Crossref
Google Scholar
Shear, M. K., Reynolds, C. F., Simon, N. M., Zisook, S., Wang, Y., Mauro, Ch., Duan, N., Lebowitz, B., Skritskaya, N. (2016). Optimizing treatment of complicated grief. A randomized clinical trial. JAMA Psychiatry, 73(7), 685–694. https://doi:10.1001/jamapsychiatry.2016.0892
Crossref
Google Scholar
Skritskaya, N., Charney, M., Simon, N. M. , Shear, M. K. (2023). Treatment of prolonged grief disorder. W: C. F. Reynolds, S. J. Cozza, P. K. Maciejewski, H. G. Prigerson, M. K. Shear, N. M. Simon, S. Zisook (red.), Grief and Prolonged Grief Disorder (s. 141–177). APA Publishing.
Crossref
Google Scholar
Wagner, B., Knaevelsrud, C., Maercker, A. (2006). Internet-based cognitive-behavioral therapy for complicated grief: A randomized controlled trial. Death Studies, 30(5), 429–453. https://doi.org/10.1080/07481180600614385
Crossref
Google Scholar
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Instytut Psychologii
https://orcid.org/0000-0001-5006-3649
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
