Struktura legitymizacji instytucji ochrony zdrowia. Adaptacja i właściwości psychometryczne Kwestionariusza legitymizacji (LQ)

Tomasz Prusiński

Akademia Pedagogiki Specjalnej w Warszawie, Instytut Psychologii, Pracownia Testów Psychologicznych
https://orcid.org/0000-0002-8782-1498


Abstrakt

Cel: Celem prezentowanych badań empirycznych było: (a) zidentyfikowanie struktury legitymizacji instytucjonalnej w służbie zdrowia oraz (b) przedstawienie polskiej wersji Kwestionariusza legitymizacji (LQ) i jego wartości psychometrycznych, a zwłaszcza trafności i rzetelności pomiaru.

Metoda: Aby osiągnąć założony cel na podstawie danych uzyskanych z dwóch niezależnych pomiarów, przeprowadzono analizy czynnikowe: eksploracyjną (nEFA = 210 – 134 kobiety i 76 mężczyzn, MWIEK = 42,37 ) i konfirmacyjną (nCFA = 298 – 184 kobiety i 114 mężczyzn, MWIEK = 37,02). Analizy czynnikowe posłużyły w ocenie trafności. Dokonano również wielowymiarowej oceny rzetelności, posługując się kilkoma współczynnikami: klasycznymi (α Cronbacha, CR Jöreskoga) i nieklasycznymi (γ – Aranowskiej, współczynnik korelacji wewnątrzklasowej ϱ2).

Wyniki: Przyjęta strategia analizy danych wykazała trójczynnikową strukturę legitymizacji instytucjonalnej. Wyniki analiz wniosły mocne dowody wskazujące na zadowalającą dobroć pomiaru legitymizacji polską wersją narzędzia LQ. Rzetelność, podobnie jak trafność teoretyczna, osiągnęły zadowalające oceny i zostały potwierdzone.

Konkluzje: Rezultaty wskazują, że adaptowany kwestionariusz LQ jest wartościowym psychometrycznie narzędziem operacjonalizującym legitymizację w trzech wymiarach: pokrewieństwa normatywnego, obowiązku posłuszeństwa oraz zaufania instytucjonalnego.


Słowa kluczowe:

legitymizacja, służba zdrowia, pokrewieństwo normatywne, obowiązek posłuszeństwa, zaufanie instytucjonalne, Kwestionariusz Legitymizacji


Aranowska, E. (2005). Pomiar ilościowy w psychologii. Scholar.   Google Scholar

Blanco-González, A., Prado-Román, C., Díez-Martín, F. (2017). Building a European legitimacy index. American Behavioral Scientist, 61(5), 509–525. https://doi.org/10.1177/0002764217693282
Crossref   Google Scholar

Burdziej, S. (2018). Sprawiedliwość i prawomocność. Wydawnictwo Naukowe UMK.   Google Scholar

Burdziej, S., Guzik, K., Pilitowski, B. (2019). Fairness at trial: The impact of procedural justice and other experiential factors on criminal defendants’ perceptions of court legitimacy in Poland. Law & Social Inquiry, 44(2), 359–390. https://doi.org/10.1111/lsi.12358
Crossref   Google Scholar

Calton, J., Cattaneo, L. B. (2014). The effects of procedural and distributive justice on intimate partner violence victims’ mental health and likelihood of future helpseeking. American Journal of Orthopsychiatry, 84(4), 329–340. https://doi.org/10.1037/h0099841
Crossref   Google Scholar

Cao, L., Graham, A. (2019). The measurement of legitimacy: a rush to judgment? Asian Journal of Criminology, 14(4), 291–299. https://doi.org/10.1007/s11417-019-09297-w
Crossref   Google Scholar

Carroll, J. E., Smith, H., Hillier, S. (2008). When Will Older Patients Follow Doctors’ Recommendations? Journal of Applied Social Psychology, 38(5), 1127–1146. https://doi.org/10.1111/j.1559-1816.2008.00342.x
Crossref   Google Scholar

Cialdini, R. B., Trost, M. R. (1998). Social influence: Social norms, conformity, and compliance. W: D. T. Gilbert, S. T. Fiskei i G. Lindzey (red.), The handbook of social psychology (s. 151–192). McGraw-Hill.   Google Scholar

Cirasola, A., Midgley, N., Fonagy, P., Impact Consortium, Martin, P. (2020). The factor structure of the Working Alliance Inventory short form in youth psychotherapy: An empirical investigation. Psychotherapy Research, 31(4), 535–547. https://doi.org/10.1080/10503307.2020.1765041
Crossref   Google Scholar

Dietz, W. H., Benkin, D. E., Hunter, A. S. (2009). Public Health Law and the Prevention and Control of Obesity. Milbank Quarterly, 87(1), 215–227. https://doi.org/10.1111/j.1468-0009.2009.00553.x
Crossref   Google Scholar

Díez-Martín, F., Blanco-González, A., Díez-de-Castro, E. (2021). Measuring a scientifically multifaceted concept: The jungle of organizational legitimacy. European Research on Management and Business Economics, 27(1), artykuł 100131. https://doi.org/10.1016/j.iedeen.2020.10.001
Crossref   Google Scholar

Díez-Martín, F., Blanco-González, A., Prado-Román, C. (2021). The intellectual structure of organizational legitimacy research: A co-citation analysis in business journals. Review of Managerial Science, 15(4), 1007–1043. https://doi.org/10.1007/s11846-020-00380-6
Crossref   Google Scholar

Jackson, J., Gau, J. M. (2015). Carving up Concepts? Differentiating between Trust and Legitimacy in Public Attitudes towards Legal Authority. W: E. Shockley, T. Neal, L. Pytlik-Zillig i Brian Bornstein (red.), Interdisciplinary Perspectives on Trust: Towards Theoretical and Methodological Integration. Springer.
Crossref   Google Scholar

Jackson, J., Pósch, K. (2019). New directions of research in fairness and legal authority: A focus on causal mechanisms. W: J. Jackson i K. Pósch (red.), Social psychology and justice (s. 181‒212). Routledge.
Crossref   Google Scholar

Jackson, J., Tyler, T. R., Bradford, B., Taylor, D., Shiner, D. (2010). Legitimacy and Procedural Justice in Prisons. Prison Service Journal, 191, 4–10.   Google Scholar

Jonkisz, A. (1998). Ciągłość teoretycznych wytworów nauki. Ujęcie strukturalne. Wydawnictwo UMSC.   Google Scholar

Levi, M., Sacks, A., Tyler, T. R. (2009). Conceptualizing Legitimacy, Measuring Legitimating Beliefs. American Behavioral Scientist, 53(3), 354–375. https://doi.org/10.1177/0002764209338797
Crossref   Google Scholar

Mentovich, A., Rhee, E., Tyler, T. R. (2014). My life for a voice: The influence of voice on health-care decisions. Social Justice Research, 27(1), 99–117. https://doi.org/10.1007/s11211-014-0201-y
Crossref   Google Scholar

Miller, D. T. (1999). The norm of self-interest. American Psychologist, 54(12), 1053–1060.
Crossref   Google Scholar

Murphy, K., Tyler, T. R., Curtis, A. (2009). Nurturing regulatory compliance: Is procedural justice effective when people question the legitimacy of the law? Regulation & Governance, 3, 1–26. https://doi.org/10.1111/j.1748-5991.2009.01043.x
Crossref   Google Scholar

Parker, C., Nielsen, V. L. (2011). Explaining Compliance: Business Responses to Regulation. Cheltenham.
Crossref   Google Scholar

Pérez-Arechaederra, D. (2019). The Psychology of Perceived Justice in Shared Health Care Decision Making. W: J. Jackson i K. Pósch (red.), Social psychology and justice (s. 284–294). Routledge.
Crossref   Google Scholar

Prado-Roman, C., Diez-Martin, F., Blanco-Gonzalez, A. (2020). The effect of communication on the legitimacy and performance of organizations. Revista Brasileira de Gestão de Negócios, 22(3), 565–581. https://doi.org/10.7819/rbgn.v22i3.4071
Crossref   Google Scholar

Prusiński, T. (2020). What Motivates People to Comply With the Law and Regard It as Legitimate in the Polish System of Justice? The Identification and Analysis of the Construct of Procedural Justice. Polish Psychological Bulletin, 51(2) 126–138. https://doi.org/10.24425/ppb.2020.133770
Crossref   Google Scholar

Puhl, R. M., Heuer, C. A. (2011). Public Opinion about Laws to Prohibit Weight Discrimination in the United States. Obesity, 19(1), 74–82. https://doi.org/10.1038/oby.2010.126
Crossref   Google Scholar

Rasinski, K., Tyler, T. R., Fridkin, K. (1985). Legitimacy and leadership endorsement: Mediating effects of personal and institutional legitimacy on leadership endorsement and system support. Journal of Personality and Social Psychology, 49(2), 386–394.
Crossref   Google Scholar

Schulhofer, S. J., Tyler, T. R., Huo, A. Z. (2011). American Policing at a Crossroads: Unsustainable. Policies and the Procedural Justice Alternative. Journal of Criminal Law & Criminology, 101(2), 335–374   Google Scholar

Smith, J. (2001). Patients’ Failure to Adhere to Prescriptions Accounts for 10% of Hospital Admissions. Health Care Strategic Management, 19(6), 10.   Google Scholar

Suddaby, R., Bitektine, A., Haack, P. (2017). Legitimacy. Academy of Management Annals, 11(1), 451–478. https://doi.org/10.5465/annals.2015.0101
Crossref   Google Scholar

Sunshine, J., Tyler, T. R. (2003). The Role of Procedural Justice and Legitimacy in Shaping Public Support for Policing. Law & Society Review, 37(3), 513–548. https://doi.org/10.1111/1540-5893.3703002
Crossref   Google Scholar

Szymańska, A. (2016). Założenia formalne modeli weryfikowanych przy pomocy układów równań strukturalnych. Studia Psychologica, 1(16), 5–25.
Crossref   Google Scholar

Thüm, S., Janssen, C., Pfaff, H., Lefering, R., Neugebauer, E. A., Ommen, O. (2012). The association between psychosocial care by physicians and patients’ trust: a retrospective analysis of severely injured patients in surgical intensive care units. GMS Psycho-Social-Medicine, 9, Doc04. https://doi.org/10.3205/psm000082   Google Scholar

Tyler, T. R. (2006). Psychological perspectives on legitimacy and legitimation. Annual Review of Psychology, 57(1), 375–400. https://doi.org/10.1146/annurev.psych.57.102904.190038
Crossref   Google Scholar

Tyler, T. R. (2007). Procedural Justice and the Courts. Court Review, 44(1/2), 26–31.   Google Scholar

Tyler, T. R. (2009). Legitimacy and Criminal Justice: The Benefits of Self-Regulation. Ohio State Journal of Criminal Law, 7, 307–359.   Google Scholar

Tyler, T. R. (2021). Why people obey the law. Princeton University Press.
Crossref   Google Scholar

Tyler, T., Jackson, J. (2013). Future challenges in the study of legitimacy and criminal justice. Yale Law School, Public Law Working Paper, 264, 1–27. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2141322
Crossref   Google Scholar

Tyler, T. R., Jackson, J. (2014). Popular legitimacy and the exercise of legal authority: Motivating compliance, cooperation and engagement. Psychology, Public Policy, and Law, 20(1), 78–95. https://doi.org/10.1037/a0034514
Crossref   Google Scholar

Tyler, T., Mentovich, A., Satyavada, S. (2013). What motivates adherence to medical recommendations? The procedural justice approach to gaining deference in the medical arena. Regulation & Governance, 8(3), 350–370. https://doi.org/10.1111/rego.12043
Crossref   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2023-12-31

Cited By /
Share

Prusiński, T. (2023). Struktura legitymizacji instytucji ochrony zdrowia. Adaptacja i właściwości psychometryczne Kwestionariusza legitymizacji (LQ). Przegląd Psychologiczny, 66(4), 43–65. https://doi.org/10.31648/przegldpsychologiczny.9697

Tomasz Prusiński 
Akademia Pedagogiki Specjalnej w Warszawie, Instytut Psychologii, Pracownia Testów Psychologicznych
https://orcid.org/0000-0002-8782-1498