Między sumieniem a orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
Tadeusz Jasudowicz
Wydział Prawa i Administracji Uniwersytet Mikołaja Kopernika w ToruniuAbstrakt
Opracowanie obejmuje trzy kręgi zagadnień: po pierwsze, wolności sumienia w art.9 EKPC; po drugie, sprzeciwu sumienia – nie tylko w kontekście wyjątku od pracy przymusowej z art.4 EKPC, ale tez w innych kontekstach; po trzecie – mojego osobistego „sprzeciwu sumienia” wobec orzecznictwa strasburskiego dotyczącego zagadnień początku i kresu życia ludzkiego. Niestety, aż dotąd ETPC nie pokusił się o sprecyzowanie kategorii wolności sumienia, jak jest ona chroniona w art.9 Konwencji. W kontekście wyjątku z art.4 EKPC orzecznictwo strasburskie okazało się niespójne i niekonsekwentne, idąc do przodu i ponownie się cofając, nie wywodząc logicznych wniosków ze znaczenia wolności religii, jakie samo wykreowało. Najtrudniejsze dla mnie są „postępy” orzecznictwa strasburskiego dotyczące prawa do życia, tchnące wewnętrznymi sprzecznościami i poprawnością/ uległością polityczną wobec main-streamowych zapędów post-nowoczesności, niweczące de facto i de iure zasadę świętości życia, li tylko przelotem i gołosłownie potwierdzaną. Wpisuje się, niestety, Trybunał w zgubne dla Europy nurty „cywilizacji śmierci”, wobec czego zgłaszam mój „naukowy sprzeciw sumienia”.Słowa kluczowe:
wolność sumienia, sprzeciw sumienia wobec służby wojskowej, inne przypadki sprzeciwu sumienia, początek życia, kres życiaBibliografia
B. Gronowska, T. Jasudowicz, M. Balcerzak, M. Lubiszewski, R. Mizerski, Prawa człowieka i ich ochrona, Toruń 2010,
S. Dąbrowa, Ludność cywilna w konfliktach zbrojnych, Warszawa 1974
Prawo międzynarodowe i historia dyplomatyczna, oprac. L. Gelberg, t. I, Warszawa 1954,
C. Żekanowski, Klonowanie – na skrzyżowaniu biologii i kultury, [w:] Czy klonować człowieka?. Kontrowersje wokół klonowania, Medycyna Wieku Rozwojowego 1999 Suplement
Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, t. I: Komentarz do artykułów 1–18, pod red. L. Garlickiego, Warszawa 2010
W. Sobczak, Wolność myśli, sumienia i religii, [w:] Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich (Osobistych) i Politycznych. Komentarz, red. R. Wieruszewski
P. van Dijk, G. J. H. van Hoof, Theory and Practice of the European Convention on Human Rights, Deventer–Boston 1990
T. Jasudowicz, Refleksje na tle preambuły Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, „Prawo i Więź” 2013, nr 4(6)
J.H.H.M N. Dorscheidt, The Unborn Child and the UN Convention on Children’s Rights: the Dutch Perspective as a Guideline, The International Journal of Children’s Rights 1999, nr 4,
Europejskie standardy bioetyczne. Wybór materiałów, wstęp, tłum. i oprac. T. Jasudowicz, Toruń 1998
T. Jasudowicz, Sprawa Open Door i Dublin Well Woman przeciwko Irlandii przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka, „Toruński Rocznik Praw Człowieka i Pokoju” 1994, z. 2
S. Dąbrowa, Ludność cywilna w konfliktach zbrojnych, Warszawa 1974
Prawo międzynarodowe i historia dyplomatyczna, oprac. L. Gelberg, t. I, Warszawa 1954,
C. Żekanowski, Klonowanie – na skrzyżowaniu biologii i kultury, [w:] Czy klonować człowieka?. Kontrowersje wokół klonowania, Medycyna Wieku Rozwojowego 1999 Suplement
Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, t. I: Komentarz do artykułów 1–18, pod red. L. Garlickiego, Warszawa 2010
W. Sobczak, Wolność myśli, sumienia i religii, [w:] Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich (Osobistych) i Politycznych. Komentarz, red. R. Wieruszewski
P. van Dijk, G. J. H. van Hoof, Theory and Practice of the European Convention on Human Rights, Deventer–Boston 1990
T. Jasudowicz, Refleksje na tle preambuły Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, „Prawo i Więź” 2013, nr 4(6)
J.H.H.M N. Dorscheidt, The Unborn Child and the UN Convention on Children’s Rights: the Dutch Perspective as a Guideline, The International Journal of Children’s Rights 1999, nr 4,
Europejskie standardy bioetyczne. Wybór materiałów, wstęp, tłum. i oprac. T. Jasudowicz, Toruń 1998
T. Jasudowicz, Sprawa Open Door i Dublin Well Woman przeciwko Irlandii przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka, „Toruński Rocznik Praw Człowieka i Pokoju” 1994, z. 2
Jasudowicz, T. (2018). Między sumieniem a orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Polski Rocznik Praw Człowieka I Prawa Humanitarnego, (8), 43–62. https://doi.org/10.31648/prpc.1426
Tadeusz Jasudowicz
Wydział Prawa i Administracji Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Wydział Prawa i Administracji Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
