Opinie odrębne i ich znaczenie dla praktyki orzeczniczej ETPC – uwagi na tle doświadczeń w sprawach dotyczących początku życia ludzkiego
Agnieszka Wedeł-Domaradzka
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w BydgoszczyAbstrakt
Opinie odrębne aczkolwiek nie są charakterystyczne dla systemu kontynentalnego wpisały się w orzecznictwo sądów międzynarodowych w tym ETPC. Celem rozważań zaprezentowanych w artykule jest próba odpowiedzi na pytanie jak opinie te kształtują się w odniesieniu do spraw bioetycznych związanych z początkiem ludzkiego życia. Analiza obejmuje ukazanie samej instytucji opinii odrębnej oraz sposobu jej funkcjonowania na gruncie EKPC. W rozważaniach zwrócono uwagę na treść i elementy wyróżniające opinii odrębnych sporządzonych w sprawach bioetycznych. W szczególności wskazano na sposób argumentacji sędziów, wykorzystane przez nich materiały oraz te elementy, które próbowali oni uzupełnić w zapadłym orzeczeniu. W końcowej części zaprezentowane zostały wyzwania jakim będzie musiała stawić czoła instytucja opinii odrębnych w kontekście wejścia w życie Protokołu dodatkowo nr 16 i związanej z tym dopuszczalności sporządzania opinii doradczych. Z punktu widzenia spraw bioetycznych, które charakteryzuje szeroki margines oceny wyzwania te wydają się być szczególnie poważne.
Słowa kluczowe:
Europejski Trybunał Praw Człowieka, opinie odrębne, reforma Trybunału, bioetyka, różnica poglądówBibliografia
A. Breczko, Podmiotowość prawna człowieka w warunkach postępu biotechnomedycznego, Białystok 2011
O. Nawrot, Wykładnia antropologicna bioprawa – zarys koncepcji, [w:] Współczesne wyzwania bioetyczne, red. L. Bosak, M. Królikowski, Warszawa 2010
M. Safjan, Wyzwania dla państwa prawa, Warszawa 2007
I. Hussain, Dissenting and Separate Opinions at the World Court, Dordrecht 1984
J. G. Merrills, The Development of International Law by the European Court of Human Rights, Manchester 1995
R. C. A. White, I. Boussiakou, Separate opinions in the European Court of Human Rights, “Human Rights Law Review” 2009, Vol. 9
J.Pichon, Does the Unborn Child Have a Right to Life? The Insufficient Answer of the European Court of Human Rights in the Judgment Vo v. France, “German Law Review” Vol.7 no 4, 2006
A. Plomer, Foetal Right to Life? The Case of Vo .v France, “Human Rights Law Review” Vol. 5 No 2, 2005
O. Ben–Naftali, I. Canor, Evans v. United Kingdom, “The American Journal of International Law” Vol. 102, No. 1, Jan., 2008
L. Bosek, Medycznie wspomagana prokreacja, [w:] M. Safjan (red.) Prawo wobec medycyny i biotechnologii. Zbiór orzeczeń z komentarzami, Warszawa 2011
C. Packer, Defining and Delineating the Right to Reproductive Choice, “Nordic Journal of International Law”, 1998
O. Nawrot, Glosa do wyroku ETPCz z 1 kwietnia 2010 roku w sprawie S.H. i inni przeciw Austrii, skarga nr 57813/00, „Forum Prawnicze” 2010, nr 2
R. Degener, L. Garlicki, P. Hofmański, I. Kondak, M. Krzyżanowska–Mierzewska, K. Ryngielewicz, A. Wróbel, Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, t. II. Komentarz do artykułów 19–59 oraz Protokołów dodatkowych, Warszawa 2011
B. Gronowska, T. Jasudowicz, M. Balcerzak, M. Lubiszewski, R. Mizerski, Prawa człowieka i ich ochrona, Toruń 2010
L. Wiśniewski, Wolność sumienia i wyznania w europejskiej konwencji praw człowieka i w prawie polskim, „Państwo i Prawo” 1991, z. 8
M. Dicosola, C. Fasone, I. Spigno, The Prospective Role of Constitutional Courts in the Advisory Opinion Mechanism Before the European Court of Human Rights: A First Comparative Assessment with the European Union and the Inter–American System, “German Law Journal”, Vol. 16 No. 6
Ch. Giannopoulos, Considerations on Protocol N°16: Can the New Advisory Competence of the European Court of Human Rights Breathe New Life into the European Convention on Human Rights?, “German Law Journal”, Vol. 16 No. 2
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
