Demony towarzyszące – metafory wizualne anorexia nervosa w powieściach graficznych "Przepowiednia pancernika" i "Moja przyjaciółka Nore"

Julia Gugołek

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie


Abstrakt

The article discusses contemporary graphic novels and their visualizations of the eating disorder anorexia. Anorexia nervosa, as a disease of civilization, is one of the most prevalent social problems of the 21st century, particularly affecting people during puberty. Awareness of the dangers posed by this disorder manifests itself on many levels, including artistic representations. Artists depicting eating disorders often use metaphors that have a strong emotional impact on the audience. The article analyzes two graphic novels: Przepowiednia pancernika (Zerocalcare) and Moja przyjaciółka Nore (Elisabeth Karin Pavón Rymer-Rythén), which employ demonic figures and their associated traits to raise readers’ awareness of the struggle against anorexia. It also examines the new functions of contemporary comics and the communicative potential of this intermedial form.


Słowa kluczowe:

eating disorder, graphic novels, visual metaphor, contemporary comics


Pavón Rymer-Rythén, E.K. (2023), Moja przyjaciółka Nore. Łódź: JK Wydawnictwo.   Google Scholar

Zerocalcare (2023), Przepowiednia pancernika. Warszawa: Wydawnictwo Mandioca.   Google Scholar

Bębas, S. (2022), Interwencja i wsparcie w żałobie i smutku – w wybranym spektrum straty. HUMANITAS Pedagogika i Psychologia 1/25: 83–99. DOI: 10.5604/01.3001.0016.0779.   Google Scholar

Chruścikowska, A. (2016), Charakterystyka blogów pro-ana. Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne 6/4: 309–314. DOI: 10.17219/pzp/64694.   Google Scholar

Cieślukowska, A.M./Łucka, I. (2010), Zaburzenia odżywiania wśród klinicznej populacji dzieci i młodzieży płci męskiej. Psychiatria 7/5: 173–179.   Google Scholar

Dylak, S. (2012), Alfabetyzacja wizualna jako kompetencja współczesnego człowieka. W: Skrzydlewski, W./ Dylak, S. (red.), Media – edukacja – kultura. Poznań: Polskie Towarzystwo Technologii i Mediów Edukacyjnych: 119–132.   Google Scholar

Frąckowiak, M. (2005), Anorexia nervosa – fenomen ponowoczesnej kultury i choroba systemu rodzinnego. Dylematy Współczesnych Rodzin. Roczniki Socjologii Rodziny XVI: 171–188.   Google Scholar

Giuliano, C. (2021), Strappare lungo i bordi, perché la coscienza di Zerocalcare è un armadillo? https://serial.everyeye.it/notizie/strappare-bordi-perche-coscienza-zerocalcare-armadillo-557346.html [dostęp: 22.05.2025].   Google Scholar

Glinkowska, B. (2015), Potrzeba przynależności – elementarna czy rzędu wyższego? W: Januszkiewicz, K. etc. (red.), Zachowania organizacyjne. Relacje społeczne w przestrzeni zmian. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego: 93–103.   Google Scholar

Harasim-Piszczatowska, E./Krajewska-Kułak, E. (2017), Pregoreksja – anoreksja kobiet ciężarnych. Pediatria i Medycyna Rodzinna 13/3: 363–367. DOI: https://doi.org/10.15557/PiMR.2017.0038.   Google Scholar

Hoffman, B. (2021), Zaburzenia odżywiania w ujęciu historycznym. Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo 2: 99–118. DOI: 10.5604/01.3001.0015.0627.   Google Scholar

Januszewska, E./Lewandowska, I. (2016), Badacz wobec badanego. Różne dyscypliny – jedna perspektywa. W: Kafar, M. (red.), Auto/biograficzne aspekty praktyk poznawczych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego: 271–299.   Google Scholar

Kaźmierczak, N./Niedzielski, A. (2016) Zaburzenia odżywiania jako choroby cywilizacyjne XXI wieku. W: Warchał, M. (red.), Cywilizacja zdrowia. Wydawnictwo internetowe e-bookowo: 123–133.   Google Scholar

Kierus, K./Białokoz-Kalinowska, I./Piotrowska-Jastrzębska, P. (2012), Zaburzenia odżywiania u młodzieży. Pediatria i Medycyna Rodzinna 8/4: 293–297.   Google Scholar

Komorowska-Szczepańska, W./Plata, A./Podgórska, M. (2016), Problem zaburzeń odżywiania. W: Podgórska, M. (red.), Żywienie a środowisko. Gdańsk: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarządzania: 60–69.   Google Scholar

Kowalski, G. (2022), Kognitywne modele metafory wizualnej: teoria, metodologia, analizy. LingaVaria 1/33: 53–66. DOI: https://doi.org/10.12797/LV.17.2022.33.05.   Google Scholar

Kuzio, A. (2024) Medycyna narracyjna w ujęciu Rity Charon: utopia czy świetlana przyszłość? Znaczenie medycyny narracyjnej w kształtowaniu procesu komunikacji między lekarzem i pacjentem. W: Seul, A./Gorzelana, J. (red.), Prace aksjologiczne. Zdrowie i choroba w kontekście aksjologicznym. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza UZ: 137–153.   Google Scholar

Lewicka-Strzałecka, A. (1994), Metafora – racjonalność imaginatywna. Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria R. 3/1: 91–100.   Google Scholar

Lourduraj, L. (2025), Graphic Narratives on Overcoming Eating Disorders and Reconciliation of the Body Image in Nadia Shivack’s Inside Out (2007). Theory and Practice in Language Studies 15/1: 24–29. DOI: https://doi.org/10.17507/tpls.1501.03.   Google Scholar

Lubiarz, M. (2024), Zwierzęta towarzyszące w życiu mieszkańców współczesnych miast. Roczniki Kulturoznawcze 4: 27–46. DOI: https://doi.org/10.18290/rkult24154.2.   Google Scholar

Malinowska, D. (2012), Metafory choroby w społecznościach ProAna i ProMia. W: Cichmińska, M. (red.), Nowe zjawiska w języku, tekście i komunikacji. Metafory i amalgamaty pojęciowe. Olsztyn: Instytut Filologii Polskiej UWM w Olsztynie: 141–148.   Google Scholar

Mikulska, E. (2017), O ewolucji komiksu, czyli o narodzinach powieści graficznej. Bibliotekarz Podlaski 3: 347–354 [rec. Powieści graficzne. Leksykon (2015), red. Konefał, S.J. Warszawa: Wydawnictwo Timof i cisi wspólnicy, ss. 544].   Google Scholar

Morozewicz, M. (2019), Obrazy autobiograficzne w arteterapii. Kultura i Edukacja 3: 217–227. DOI: https:doi.org /10.15804/kie.2019.03.15.   Google Scholar

Olech, A. (2020), Anoreksja – rehabilitacja żywieniowa. W: Maciąg, M./Danielewska, A. (red.), Wyzwania współczesnej medycyny i nauk pokrewnych – analiza, diagnostyka i leczenie. Lublin: Wydawnictwo Naukowe TYGIEL: 153–169.   Google Scholar

Pawłowska, B. (2011), Współzależności między sposobami radzenia sobie ze stresem a zaburzonymi postawami wobec odżywiania u kobiet z anoreksją typu przeczyszczającego i z bulimią. Family Medicine & Primary Care Review 13/2: 214–216.   Google Scholar

Tokarska, U./Ryżanowska, D. (2018), Listy do anoreksji. Narracyjność narzędzia pracy z pacjentami anorektycznymi w kontekście teorii Dialogowego Ja. Psychiatria Polska: Organ Towarzystwa Psychiatrycznego 52/4: 673–683. DOI: https://doi.org/10.12740/PP/OnlineFirst/69394.   Google Scholar

Wacławczyk, W. (2024), O społeczno-wychowawczej tożsamości komiksu. Pedagogika Społeczna 3/93: 71–79. DOI: https://doi.org/10.35464/1642-672X.PS.2024.3.05.   Google Scholar

Wróblewski, M. (2016), Powieść graficzna. Studium gatunku w perspektywie kognitywnej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.   Google Scholar

Źródła   Google Scholar

Pławecka, M. Program edukacji prozdrowotnej. http://www.zssrzyki.um.andrychow.pl/zssrzyki/nauczyciele/publikacje/Program_edukacji_prozdrowotnej.pdf [dostęp: 30.05.2025].   Google Scholar

WSPJ – metafora. https://wsjp.pl/haslo/podglad/5079/metafora [dostęp: 28.05.2025].   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2025-12-16

Cited By /
Share

Gugołek, J. (2025). Demony towarzyszące – metafory wizualne anorexia nervosa w powieściach graficznych "Przepowiednia pancernika" i "Moja przyjaciółka Nore". Acta Neophilologica, 2(XXVII), 35–51. https://doi.org/10.31648/an.11522

Julia Gugołek 
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie