Between kitsch and impurity.
Literary representations of the aesthetics of ugliness in prose poems by Tadeusz Miciński
Iwona Sowińska
a:1:{s:5:"pl_PL";s:45:"Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy";}Abstract
Abstract:
The article presents those stylistic interventions that form the overall picture of the world portrayed in the prose poems of Tadeusz Miciński, emphasizing the aesthetics of the uglyness in the broadest sense. It pays particular attention to the bipolarity of this concept, on which one pole of aesthetics there are various images of impurity: filth, torture, rottenness. At the other pole appears the aesthetics of kitsch – the illustration of artificial paradises. At the border between these two aestheticians, an intermediate category emerges: “Kitsch of the Onirian Macabras”.
Keywords:
Tadeusz Miciński, aesthetics of ugliness, filth, kitsch, macabre.References
Ashenburg, K. (2016), Historia brudu. Przeł. Górska, A. Warszawa: Bellona. Google Scholar
Bachelard, G. (1975), Wyobraźnia poetycka. Wybór pism. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy. Google Scholar
Balcerzan, E. (1971), Przestrzenie Tadeusza Micińskiego. W: tegoż, Oprócz głosu. Szkice krytycznoliterackie. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy: 61‒74. Google Scholar
Baranowska, M. (1973), Miciński. Między poezją a snami. Teksty 2: 77–103. Google Scholar
Baudelaire, Ch. (1992), Sztuczne raje – traktat o winie, haszyszu i opium. Warszawa: Wydawnictwo Głodnych Duchów. Google Scholar
Broch, H. (1998), Kilka uwag o kiczu i inne eseje. Warszawa: Czytelnik. Google Scholar
Clair, J. (2007), De Immundo. Apofatyczność i apokatastaza w dzisiejszej sztuce. Gdańsk: Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria. Google Scholar
Czabanowska-Wróbel, A. (1994), Mityzacja baśni. Baśń w twórczości Tadeusza Micińskiego. Pamiętnik Literacki LXXXV/1: 52‒81. Google Scholar
Dostojewski, F. (2003), Zbrodnia i kara. Przeł. Podgórzec, Z. Kraków: Wydawnictwo GREG. Google Scholar
Eile, S. (1979), Antypowieść Micińskiego a estetyka młodopolska. W: Podraza-Kwiatkowska, M. (red.), Studia o Tadeuszu Micińskim. Kraków: Wydawnictwo Literackie: 85–131. Google Scholar
Floryńska, H. (1976), „Lucyferyzm chrystusowy” Tadeusza Micińskiego. Euhemer 3: 50–68. Google Scholar
Frenzel, I. (1994), Nietzsche. Przeł. Dudziński, J. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie. Google Scholar
Friedländer, S. (2011), Refleksy nazizmu: esej o kiczu i śmierci. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. Google Scholar
Gazda, G. (red.) (2012), Słownik rodzajów i gatunków literackich. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Google Scholar
Gutowski, W. (1967), Wstęp. W: Miciński, T., W mroku gwiazd i inne poezje. Kraków: Wydawnictwo Literackie: 5–65. Google Scholar
Gutowski, W. (1980), W poszukiwaniu życia nowego. Mit a światopogląd w twórczości Tadeusza Micińskiego. Warszawa i. in.: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Google Scholar
Gutowski, W. (2002), Wprowadzenie do Xięgi Tajemnej: studia o twórczości Tadeusza Micińskiego. Bydgoszcz: Akademia Bydgoska im. Kazimierza Wielkiego. Google Scholar
Gutowski, W. (2008), „Miłość śmierci i energia rozkładu. O młodopolskiej wyobraźni nekrofilskiej. Konstelacja Przybyszewskiego. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek. Google Scholar
Herbaczewski, J. A. (1911), Mistyczna mistyfikacja. W: tegoż, Nie wódź nas na pokuszenie…: szkicowane wizerunki dusz współcześnie wybitnych na tle myśli dziejowej. Kraków: Księgarnia G. Gebethnera i Sp.: 111–129. Google Scholar
Illg, J. (1979), Elementy gotycyzmu w powieściach Tadeusza Micińskiego. Pamiętnik Literacki 4: 133–148. Google Scholar
Innes, B. (2000), Historia tortur. Przeł. Miernicki, Z. Warszawa: Bellona. Google Scholar
Janion, M./Forycki, R. (1989), Fantazmat ściętej głowy. Twórczość 7: 53–65. Google Scholar
Kopaliński, W. (2015), Słownik symboli. Warszawa: Oficyna Wydawnicza. Google Scholar
Kristeva, J. (2007), Potęga obrzydzenia: esej o wstręcie. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Google Scholar
Kulka, T. (2013), Sztuka a kicz. Wrocław: Galeria Miejska. Google Scholar
Kundera, M. (1999), Nieznośna lekkość bytu. Przeł. Holland, A. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy. Google Scholar
Kurkiewicz, M. (2013), Tętno epoki. Miejsce i rola motywu krwi w literaturze Młodej Polski. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Google Scholar
Kuźma, E. (1974), Tadeusz Miciński – poeta oksymoronu. Poezja 5: 35–41. Google Scholar
Lipski, J.J. (1957), Wstęp. W: Miciński, T., W mroku gwiazd i inne poezje. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy: 5–28. Google Scholar
Ławski, J. (1995), Wyobraźnia lucyferyczna. Studia o poemacie Tadeusza Micińskiego „Niedokonany. Kuszenie Chrystusa Pana na pustyni”. Białystok: Wydawnictwo Prymat. Google Scholar
Ławski, J. (2018) Tadeusz Miciński i żywioły ironii. W: Bajko, M. i in. (red.), Ironia modernistów. Białystok: Wydawnictwo Prymat: 301–314. Google Scholar
Miciński, T. (1910), W poszukiwaniu życia nowego. Tygodnik Ilustrowany 45: 171–185. Google Scholar
Miciński, T. (1985), Poematy prozą. Kraków: Wydawnictwo Literackie. Google Scholar
Miciński, T. (2001), Wybór poezji. Kraków: Universitas. Google Scholar
Moles, A., Kicz, czyli sztuka szczęścia: studium o psychologii kiczu. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy. Google Scholar
Podraza-Kwiatkowska, M. (red.) (1979), Studia o Tadeuszu Micińskim. Kraków: Wydawnictwo Literackie. Google Scholar
Popiel, M. (2003), Oblicza wzniosłości. Kraków: Universitas. Google Scholar
Prokop, J. (1984), Poezje. Tadeusz Miciński. Kraków – Wrocław: Wydawnictwo Literackie. Google Scholar
Próchniak, P. (2006), Pęknięty płomień. O pisarstwie Tadeusza Micińskiego. Lublin: Wydawnictwo KUL. Google Scholar
Tomkowski, J. (1983), Świat gnozy Tadeusza Micińskiego. W: Bujnicki, T. i in. (red.), Młoda Polska. Legendy i światopoglądy. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego 610: 54–73. Google Scholar
Wróblewska, T. (1968), Tadeusz Miciński „O pesymizmie”. Przegląd Humanistyczny 1: 87–103. Google Scholar
Quispel, G. (1988), Gnoza. Warszawa: Pax. Google Scholar
Siemaszko, P. (2007), Od akademizmu do ekspresjonizmu. Sugestie pikturalne w poezji polskiej końca XIX początków XX wieku. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Google Scholar
Słownik rodzajów i gatunków literackich. Red. G. Gazda Google Scholar
Sowińska, I. (2021), Brud, kicz i kamp. Warianty estetyki brzydoty w poezji Bolesława Leśmiana. Heteroglossia. Studia kulturoznawczo-filologiczne 11: 37‒55. https://heteroglossia.byd.pl/id,178/heteroglossia-2021 [dostęp: 15.02.2021]. Google Scholar
Tuwim, J. (1957), Piórem i piórkiem. Warszawa: Czytelnik. Google Scholar
Vigarello, G. (2012), Historia czystości i brudu. Warszawa: Aletheia. Google Scholar
Wallis, M. (2004), Wybór pism estetycznych. Kraków: Universitas. Google Scholar
Wodziński, C. (2000), Św. Idiota: projekt antropologii apofatycznej. Gdańsk: Słowo/oraz terytoria. Google Scholar
Żukowski, T. (1999), Skatologiczny Chrystus. Wokół Różewiczowskiej epifanii. Pamiętnik Literacki 1: 117– 131. DOI: 68213/0031-0514. Google Scholar
a:1:{s:5:"pl_PL";s:45:"Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy";}