Opublikowane: 2024-08-311

Do ut des, czyli rzecz o darze w kontaktach wielkich mistrzów krzyżackich z Władysławem Jagiełłą i z Witoldem

Marek Radoch
Echa Przeszłości
Dział: ARTYKUŁY I ROZPRAWY
https://doi.org/10.31648/ep.10507

Abstrakt

Z zachowanych źródeł wynikał, że Jagiełło i Witold obdarowywani byli najczęściej przez wielkich mistrzów między 1399 r. a początkiem 1409 r., podczas największej zasobności skarbca krzyżackiego. Wydaje się też, że wielki książę litewski nieco więcej dostał prezentów od zwierzchników Zakonu niż król Polski. Co zastanawiające, podarki najczęściej otrzymywał Witold w latach 1399–1400
i 1405–1409, czyli w okresie krzyżackiego władania Żmudzią. Szczególne miejsce wśród krążących między wielkimi mistrzami krzyżackimi a Władysławem Jagiełłą i Witoldem przesyłkami zajmowały różnego rodzaju zwierzęta. „Żywymi darami” były najczęściej zwierzęta używane do polowań. Przez całe średniowiecze łowy były podstawową rozrywką, a nierzadko i życiową pasją monarchów (tutaj szczególnie Władysława Jagiełły). Najczęstszym darem były więc „pierzaste cacka”. Wielcy mistrzowie słali Jagielle sokoły. Podarek myśliwski z 1409 r. miał być najdroższy, jaki jednorazowo miał otrzymać Władysław Jagiełło. Sokoły przesyłał też Witold wielkim mistrzom. Obok zwierząt łowczych wysoko ceniono jako dary również mięso, skóry i futra uzyskiwane podczas polowań. Władysław Jagiełło przesyłał wielkim mistrzom dziczyznę oraz szuby ze skór sobolich. Również Witold Konradowi von Jungingen podarował sobole futra i szuby. Jeśli chodzi zaś o zwierzęta, mające stanowić przedmiot zachwytu i podziwu (zaliczane do „kuriozum”), to Władysław Jagiełło podarował Konradowi von Jungingen żubra, a wielki mistrz Paweł von Rusdorf otrzymał od króla Polski dwa wielbłądy. Z kolei Witold od Ulryka von Jungingen dostał lwa. O inną osobliwość, o którą zabiegali wielcy mistrzowie, były karły, które przesyłał w darze Witold wielkiemu mistrzowi, natomiast wielki mistrz Paweł von Rusdorf posłał wielkiemu księciu litewskiemu błazna zwanego Henne. Podarkami były też ryby. Jesiotrami obdarowany został Jagiełło przez Krzyżaków, a śledziami – Witold. Z kolei Witold, jak i zaraz potem Anna, żona Witolda, rewanżowali się Ulrykowi von Jungingen bieługą. Zwierzchnicy Zakonu słali też Witoldowi dobre ogiery. Wielki książę litewski rewanżował się końmi z nałożonymi ruskimi siodłami. Wielcy mistrzowie odwdzięczali się z kolei winem, pucharami, naczyniami, nożami, hełmami, suknem i innymi cennymi przedmiotami.

Słowa kluczowe:

dar, wielcy mistrzowie zakonni, Władysław Jagiełło, Witold, źródło krzyżackie

Pobierz pliki

Zasady cytowania

Radoch, M. (2024). Do ut des, czyli rzecz o darze w kontaktach wielkich mistrzów krzyżackich z Władysławem Jagiełłą i z Witoldem. Echa Przeszłości, (XXV/1), 49–75. https://doi.org/10.31648/ep.10507

Cited by / Share

Ta strona używa pliki cookie dla prawidłowego działania, aby korzystać w pełni z portalu należy zaakceptować pliki cookie.