Działalność urbanizacyjna Pyrrusa w Epirze – cassus Beronikidy i Antigonei

Miron Wolny

doi:10.31648/ep.4828

Opublikowane: 2019-12-151

Nr XX/1 (2019)

Działalność urbanizacyjna Pyrrusa w Epirze – cassus Beronikidy i Antigonei

Miron Wolny

Echa Przeszłości

Dział: ARTYKUŁY I ROZPRAWY

https://doi.org/10.31648/ep.4828

Abstrakt

Artykuł dotyczy problemu działalności urbanizacyjnej podjętej przez Pyrrusa w Epirze. Autor rozpatruje te kwestie na podstawie przypadków dwóch miast leżących w przeciwległych rejonach starożytnego Epiru: Bronikidy na południu i Antigonei na północy tej krainy. Rozpatrzenie tych dwóch przypadków wymaga odmiennych instrumentów badawczych. Założenie Beronikidy zostało poświadczone w źródle literackim, podczas gdy powiązanie leżącego na północnych obrzeżach Epiru miasta Antigoneia z działalnością Pyrrusa jest jedynie konstrukcją współczesnej nauki, nie mającą bezpośredniego oparcia w literackim materiale źródłowym. W efekcie przeprowadzonych badań autor artykułu stwierdza, że lokalizacja Beronikidy nie była przypadkowa. Ośrodek ten zachował dobry kontakt ze światem zewnętrznym, stanowiąc idealną bazę wypadową do ataku na Italię. Nie jest wykluczone, że w założeniu tego miasta partycypował kapitał dworu Ptolemeuszy, zainteresowanego protegowaniem planów Pyrrusa w zachodniej części basenu Morza Śródziemnego. Przypuszczalnie Antigoneia była starszym miastem od Beronikidy i należała do miejsc o charakterze obronnym, mającym zabezpieczyć Epir od północy. Tym samym obydwa te miasta, istniejąc obok Ambrakii, Dodony, czy Passaronu, przyczyniały się do stabilizacji bezpieczeństwa wewnętrznego Epiru, tworząc jednocześnie teoretyczne podstawy do zaistnienia państwa o charakterze imperialnym.

Słowa kluczowe:

Świat hellenistyczny, Epir, urbanizacja

Inne teksty tego samego autora

1 2 > >>

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Wolny, M. (2019). Działalność urbanizacyjna Pyrrusa w Epirze – cassus Beronikidy i Antigonei. Echa Przeszłości, (XX/1). https://doi.org/10.31648/ep.4828

Cited by / Share

Bibliografia

Abbamonte G. , Stok F., Iacopo d’Angelo traduttore di Plutarco: De Alexandri fortuna aut virtute e De fortuna Romanorum, Pisa 2017, s. 34 i n

Ameling W., Alexander und Achilleus, w: Zu Alexander der Grosse (Festschfift G. Wirth), ed. W. Will, H. Heinrichs, Amsterdam 1988, s. 657-692.

Andreotti R., Die Weltmonarchie Alexanders des Großen, „Saeculum” 8, 1957, s. 120-166.

Antonelli C., Lanassa e Corcira: la sposa, l’isola, la cultualità demetriaca al servizio della regalità ellenistica, w: Prospettive Corciresi, ed. C. Antonelli, E. Cavalli, Pisa 2015, s. 191-220.

Badian E., Alexander the Great and Unity of Mankind, „Historia” 7, 1958, s. 425-444.

Baldry H. C., The Unity of Mankind in Greek Thought, Cambridge 1965.

Beloch K. J. Griechische Geschichte, Bd. IV.2, Berlin-Leipzig 1927.

Bickermann E., La cité grecque dans les monarchies hellenistiques, Revue de Philogie 13, 1939, s. 335-349.

Billows R. A., Antigonos The One-Eyed and The Creation of The Hellenistic State, London 1990.

Bocker M. , Aristoteles als Alexander Lehrer in der Legende, Bonn 1966 (Diss.).

Bosworth A. B., The Legacy of Alexander. Politics, Warfare, and Propaganda under the Successors, Oxford 2002.

Briant P., Antigone le Borgne, Paris 1973.

Briant P., A History of the Persian Empire, Winona Lake 2002.

Bruijnje R., Pyrrhus van Epirus. Macht en politiek, Gent 2013.

Budina Dh., Antigoneja, Iliria 2, 1972, s. 269-378.

Budina Dh., Gërmimet arkeologjike të vitit 1984, Iliria 2, 1984, s. 264-266.

Bursian C., Geographie von Griechenland, Bd. I, Leipzig 1862.

Boyaval B., Claude Wehrili, Antigone et Démétrios, Publications de l’ Institut d’Histoire de la Faculte des Letters de l’Univerte de Geneve, Collection <Etudes et Documents>, vol. V, Droz, Geneve, 1968, 265 pp., „Syria” 47, 1970, s. 203-206.

Cabanes P., L’Épire de la mort de Pyrrhos a la conquête romaine (272-167 av. J. C.), Paris 1976.

Carapanos C., Dodone et ses ruines, Paris 1878.

Carcopino J., Pyrrhus, conquérant ou aventurier?, w: Profils de conquérants, ed. J. Carcopino, Paris 1961, s. 11-108.

Cary M., The Geographic Background of Greek and Roman History, Oxford 1949.

Cary M., A History of the Greek World from 323 to 146 B.C., London 1951.

Cavaignac E., Histoire de l’Antiquité, t. 3: La Macédoine, Carthage et Rome (330-107), Paris 1914.

Ceka N., <Dossiers, histoire et archelogie> Nr. 111 sur L’Albanie, „Iliria” 2, 1987, s. 276-278.

Cloché P., Remarques sur politique d’Antigone le Borgne a l’égard des cités grecques, „L’ Antiquité classique” 17, 1948, 101-118.

Cross G. N., Epirus. A Study in Greek Constitutional Development, Cambridge 1932.

Champion J., Pyrrhus of Epirus, Barnsley 2009.

Dakaris S. I., To ieron tis Dodonis, „Archaiologikon Deltion” 16, 1960, s. 4-40.

Dacaris S. I., Cassopaia and the Elean Colonies (seria: Ancient Greek Cities 4), Athens 1971.

Davies J. K., A Wholly Non-Aristotelian Universe: the Molossinas as Ethnos, State and Monarchy, w: Alternatives to Athens. Varieties of Political Organization and Communities in Ancient Greece, ed. R. Brock, S. Hodkinson, Oxford 2000, s. 234-258.

Dobesch G., Proxenos no. 5, „Der Kleine Pauly” 4, Stuttgart, 1979, kol. 1202.

Domaradzki M., Pistiros – centre commercial et politique dans la nelle de Maritza (Thrace), „Acheologia” 44, 1993, s. 35-55.

Dreizehnter A., Die Staatsgründungen Alexander des Großen, w: Die rhetorische Zahl. Quellenkritische Untersuchungen anhand der Zahlen 70 und 700, München 1978, s. 20-35.

Ehrenberg V., Polis und Imperium. Beiträge zur Alten Geschichte, Stuttgart 1965.

Errington R. M., Rome and Greece to 205 B.C., „The Cambridge Ancient History 2”, vol. 8, ed. A. E. Astin, F. W. Walbank, M. W. Frederiksen, R. M. Ogilvie, Cambridge 2008, s. 81-106.

Evangelides D., Ancient Inhabitans of Epirus and Other Studies, Ioannina 1962.

Evangelides D., Dakaris S., Archeological Searches in the Basin of Ioannina, dedicated to Epirus, in Memoriam of Christos Soulis, Athens 1964.

Flacelière R., Les Aitoliens à Delphes, Paris 1937.

Franke P. R., Alt-Epirus und das Königtum der Molosser, Kallmünz 1954.

Fritze M. L., Die ersten Ptolemäer und Grichenland, Halle-Wittenberg 1917.

Garoufalias P., Pyrrhus, King of Epirus, London 1979.

Gitti A., La politica dei re Illiri e la Grecia, Milano 1936.

Gehrke H.-J., Aleksander der Große – Welterkundung als Welteroberung, „Klio” 93, 2011, s. 59-64.

Goukowsky P., Un aspect de l’administration d’Alexandre dans les hautes satrapies, w: La geographie administrative et politique d’Alexandre a Mahomet, red. T. Fahd, Leiden 1981, s. 7-17.

Graniger D., Documentary Contexts for the Pistiros Inscription, „Electrum” 19, s. 99-110.

Gruen E. S., The Hellenistic World and Coming of Rome, vol. 1, London 1984.

Günther L. M., Pyrrhos (P?rroj), „Der Neue Pauly” 10, Stuttgart 2001, kol. 645-648.

Hackens T., Why Pyrrhus, the Condotiere?, w: The Age of Pyrrhus. Archeology, History and Culture in Early Hellenistic Greece and Italy. Proceedings of an international Conference held at Brown University, April 8th-10th, 1988, ed. T, Hackens, D. Holloway, R. R. Holloway, G. Moucharte, Louvain-la-Neuve 1992, s. 9-12.

Hammond N. G. L., Epirus. the Geography, the Ancient Remains, the History and the Topography of Epirus and Adjacent Areas, Oxford 1967.

Hammond N. G. L., Antigoneia in Epirus, „The Journal of Roman Studies” 61, 1971, s. 112-115.

Hammond N. G. L., Which Ptolemy Gave Troops and Stood as Protector of Pyrrhus Kingdom, „Historia” 1988, s. 405-413.

Hasiotis D., Assertations and Memoranda on Epirus, Athens 1887.

Henderson J. G. W., From Megalopolis to Cosmopolis: Polybius, or There and Back Again, w: Being Greek under Rome. Cultural Identity, the Second Sophistic and the Development of Empire, ed. S. Goldhill, Cambridge 2001, s. 29-49.

Heuss A., Stadt und Herrscher des Hellenismus in ihren Staats- und völkerrechtlichen Beziehungen, Leipzig 1938.

Higgins W. E., Aspects of Alexander’s Imperial Administration: Some Modern Methods and Views Reviewed, „Athenaeum” 58, 1980, s. 129-152.

Hirschfeld O., Antigoneia no. 2, „Realencyclopädie der classischen Altertumwissenschaft”, 1.2, Stuttgart 1894, kol. 2404-2405.

Holleaux M., Etudes d’Epigraphie et d’Histoire grecque, t. 6, Paris 1968.

Höbl G., A History of The Ptolemaic Empire, London 2001.

Huss W., Äegypten im hellenisticher Zeit 332-30 v. Chr., Munich 2001.

Jones A. H. M. , The Greek City from Alexander to Justinian, Oxford 1967.

Kienast D., Pyrrhos von Epeiros, „Realencyclopädie der classischen Altertumwissenschaft” Hlbd 47, Stuttgart 1963, kol. 108-165.

Klotzsch C., Epeirotische Geschichte bis zum Jahre 280 v. Chr., Berlin 1911.

Kondis S., New Thoughts on the Relations between Pyrrhus and Ptolemy I, w: The Age of Pyrrhus. Archeology, History and Culture in Early Hellenistic Greece and Italy. Proceedings of an international Conference held at Brown University, April 8th-10th, 1988, ed. T, Hackens, D. Holloway, R. R. Holloway, G. Moucharte, Louvain-la-Neuve 1992, s. 73-82.

La Bua V., Prosseno e gli Øpomn»mata PÚrrou, „Terza Miscelnaea Greca e Romana. Studi Pubblicati dall‘ Istituti Italiano per la Storia Antica„ 21, Roma 1971.

Laeke W. M., Travels in Northern Greece, Oxford 1835.

Lane Fox R., Alexander der Grosse. Eroberer der Welt, Stuttgart 2004.

Lenk T., Molossi (Molosso{), „Realencyclopädie der classischen Altertumwissenschaft”, Hlbd. 31, Stuttgart 1933, kol. 15-25.

Lévêque P., Pyrrhos, Paris 1957.

Macurdy G. H., Hellenistic Queens. A Study of Woman-Power in Macedonia, Seleucid Syria and Ptolemaic Egypt, Baltimore 1932.

Marchetti P., Temoignages éphigraphiques concernant Pyrrhus, w: The Age of Pyrrhus. Archeology, History and Culture in Early Hellenistic Greece and Italy. Proceedings of an international Conference held at Brown University, April 8th-10th, 1988, ed. T, Hackens, D. Holloway, R. R. Holloway, G. Moucharte, Louvain-la-Neuve 1992, s. 51-72.

Mehl A., Doriktetos chora: kritische Bemerkungen zum „Speerwerb” in Politik und Völkerrecht der hellenistischen Epoche, Ancient Society 11-12, 1980-1981, s. 173-212.

Meyer E., Passaron (Passarén), „Der Kleine Pauly“ 4, Stuttgart 1979, kol. 542.

Nankov E., Urbanization, w: A Companion to Ancient Thrace, ed. J. Veleva, E. Nankov, D. Graniger, Malden 2015, s. 399-411.

Nederlof A. B., Pyrrhus van Epirus, Amsterdam 1978.

Nenci G., Pirro, aspirazioni egemoniche ed equilibro mediterraneo, Torino 1953.

Pająkowski W., Die Illyrier. Illyrii Proprie Dicti. Geschichte und Siedlungsgebiete. Versuch einer Rekonstruktion, Poznań 2000.

Pejkov A., Nektorye nabljudenja, svajaznnye s vozniknovenien goroda vo Frakii, „Pulpudewa” 5, 1986, s. 31-34.

Philippson A. L., Die griechische Landschaften: eine Landeskunde, Frankfurt am Main 1951.

Plezia M., Aristoteles gegenüber der Monarchie Alexander der Großen, w: Studien zur Geschichte und Philosophie des Altertums, Budapest 1968, s. 84-89.

Préaux C., Les villes hellenistiques, principalment en Orient: leurs institutions administratives et iudiciciares, La ville (Recueils de la Societe Jean Bodin) 6, 1954, s. 69-134.

Prendi F., Budina Dh., La Civilisation illyrienne de la vallée de Drino, Studia Albanica 7.2, 1970, s. 68-70.

Prendi F., Budina Dh., La Civilisation illyrienne de la vallée de Drino e l’âge du Fer, Studieme Historike 2, 1971, s. 137-163.

Reuss F., König Arybbas von Epeiros, „Rheinisches Museum” 36, 1881, 161-174.

Roth R., Pyrrhic Paradigms: Ennius, Livy, and Ammianus Mercelinus, „Hermes” 138, 2010, s. 171-195.

Russel D. A., On Reading Plutarch’s Lives, w: Essays on Plutarch’s Lives, ed. B. Scardigli, Oxford 1995, s. 75-94.

Sala G., Hysi S., The Archeological Sites of the Drino River Valley, Antigone, w: Sulla rotta per la Sicilia: L’Epiro, Corcira e l’Occidente, ed. G. De Sensi Sestito, M. Intrieri, Venezia 2011, s. 127-132.

Sandberger F., Prosopographie zur Geschichte des Pyrrhos, Stuttgart 1970.

Schachermayer F., Alexander in Babylon und die Reichsordnung nach seinem Tode, Vienna 1973.

Schmidt A., Epeirotika. Beiträge zur Geschichte der Alten Epeiros. Epeiros vor König Pyrrhos, Marburg 1894.

Schütt C., Untersuchungen zur Geschichte der alten Illyrier, Breslau 1910.

Sonnabend H., Pyrrhos und die “Furcht“ der Römer vor dem Osten, Chiron 19, 1989, 319-345.

Stewart A., Faces of Power: Alexander’s Image and Hellenistic Politics, Berkeley-Los Angeles-Oxford 1993.

Strauch D., Epeiros (^Hpeiroj, Epirus), „Der Neue Pauly” 3, Stuttgart 1997, kol. 1066.

Tarn W.W., Antigonos Gonatas, Oxford 1913.

Treidler H., Epirus im Altertum. Studien zur historischen Topographie, Leipzig 1917 (diss.).

Walbank F. W., A Historical Commentary on Polybius, vol. I, Oxford 1957.

Walbank F. W., Philip V of Macedon, Cambridge 1967.

Wehrili C., Antigone et Démétrios, Genève 1968.

Wilcken U., Berenike no. 9, „Realencyclopädie der classischen Altertumwissenschaft” 3.1, Stuttgart 1897, kol. 282.

Will É., Histoire politique du monde hellénistique (323-30 av. J.-C.), Nancy 1979.

Wolny M., Działania Pyrrusa w sojuszu z Antygonem Monofhtalmosem i Demetriosem Poliorketesem przeciwko koalicji diadochów – uwarunkowania polityczne i konsekwencje wydarzeń lat 307-301 p.n.e., „Echa Przeszłości” 19/1, 2018, s. 9-36.

Zachos K., Condi D., Dousougli A., Plikou G., Karatzeni V., The Antigoneia Project: Preliminary Report on The First Season, w: New Directions in Albanian Archaeology, ed. L. Bejko, R. Hodges, Tirana 2006, s. 379-390.

Zahrnt M., Early History of Thrace to the Murder of Kotys I (360 BCE), w: A Companion to Ancient Thrace, ed. J. Veleva, E. Nankov, D. Graniger, Malden 2015, s. 35-47.

Ziegler R., Alexander der Große als Städtegründer. Fiktion und Realität, w: Stephanos nomismatikos (Festschrift E. Schönert-Geiss zum 65. Geburtstag), ed. U. Peter, Berlin 1998, s. 679-697 Google Scholar