Zarys dziejów osadnictwa na Mazurach

Grzegorz Białuński

doi:10.31648/ep.4842

Opublikowane: 2019-12-151

Nr XX/1 (2019)

Zarys dziejów osadnictwa na Mazurach

Grzegorz Białuński

Echa Przeszłości

Dział: ARTYKUŁY I ROZPRAWY

https://doi.org/10.31648/ep.4842

Abstrakt

W artykule autor omawia dzieje osadnictwa na Mazurach (południowo-wschodniej części ziem pruskich). Począwszy od kolonizacji w czasach zakonu krzyżackiego i Prus Książęcych, po przemiany osadnicze po zakończeniu drugiej wojny światowej. Początkowo decydujące znaczenie miała migracja polskojęzycznych osadników z sąsiedniego Mazowsza. Od XVIII w. z wolna rosło znaczenie języka niemieckiego. W 1945 r. Mazury włączono do państwa polskiego, nastąpiła prawie całkowita wymiana mieszkańców.

Słowa kluczowe:

osadnictwo, Mazury

Inne teksty tego samego autora

Grzegorz Białuński, Nieznany wilkierz miasta Giżycka , Echa Przeszłości: Nr XIV (2013)
Grzegorz Białuński, Początki i przywileje Starych Juch , Echa Przeszłości: Nr XVIII (2017)
Grzegorz Białuński, Prus Pipin , Echa Przeszłości: Nr X (2009)
Grzegorz Białuński, Uwagi o udziale chorągwi chełmińskiej w bitwie grunwaldzkiej , Echa Przeszłości: Nr XI (2010)
Grzegorz Białuński, Ród Wyszeliców , Echa Przeszłości: Nr XIII (2012)

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Białuński, G. (2019). Zarys dziejów osadnictwa na Mazurach. Echa Przeszłości, (XX/1). https://doi.org/10.31648/ep.4842

Cited by / Share

Bibliografia

Białuński G., „Mazurski tygiel“. O zróżnicowaniu etnicznym polskich starostw w Prusach Książęcych do XVI wieku, Feste Boyen. Pismo Towarzystwa Miłośników Twierdzy Boyen, z. 6, 2005, s. 3-12.

Białuński G., Bevölkerung und Siedlung im ordensstaatlichen und herzoglichen Preussen im Gebiet der “Grossen Wildnis” bis 1568, Hamburg 2009.

Białuński G., Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.

Białuński G., Osadnictwo na Mazurach. Problem narodowy, etniczny czy ekonomiczny?, Borussia , 12, 1996, s. 60-65.

Białuński G., Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku – starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie, Olsztyn 1996.

Białuński G., Siedlungsgeschichte in Masuren bis zum 18. Jahrhundert, Acta Borussica. Beiträge zur ost- und westpreuβischen Landeskunde 1997-1998, Bd. VI, 2003, s. 155-167.

Białuński G., Siedlungswesen im Bereich der Groβen Masurischen Seen vom 14. bis 18. Jahrhundert - Ämter Lötzen und Rhein, Hamburg 2005.

Biskup M., Labuda G., Dzieje Zakonu Krzyżackiego w Prusach. Gospodarka-społeczeństwo-państwo-ideologia, Gdańsk 1986.

Chojnacki W., Osadnictwo polskie na Mazurach w XIII - XVIII w., w: Szkice z dziejów Pomorza, t. 2, Warszawa 1959, s. 5-33.

Górski K., Początki kolonizacji polskiej w Prusach, Strażnica Zachodnia, R. 12, 1933, nr 4, s. 549 – 563.

Górski K., Z dziejów żywiołu polskiego w Prusiech od 1525 r. do 1772 r., Jantar, R. 3, Gdynia 1939, s. 1-12.

Hoffmann-Bagienski H. L., Die Dienstgüter des Amtes Johannisburg, Hamburg 1992.

Jähnig B., Siedlungsgeschichte Masurens vom Mittelalter bis in die neuere Zeit, w: idem, Vorträge und Forschungen zur Geschichte des Preuβenlandes und des Deutschen Ordens im Mittelalter. Ausgewählte Beiträge zum 70. Geburtstag am 7. Oktober 2011, hg von H.J. und B. Kämpfert, Münster 2011, s. 366-378.

Kasiske K., Die Siedlungstätigkeit des Deutschen Ordens im östlichen Preussen bis zum Jahre 1410, Königsberg 1934.

Kętrzyński W., O ludności polskiej w Prusiech niegdyś krzyżackich, Lwów 1882.

Kuhn W., Geschichte der Deutschen Ostsiedlung in der Neuzeit, Bd. 1-2, Köln-Graz 1955-1957.

Maciejewska F. J., Geneza, rozwój i przemiany sieci osadniczej regionu piskiego od XIII wieku do 1989 roku, Olsztyn 1995.

Państwo zakonu krzyżackiego w Prusach. Władza i społeczeństwo, red. Biskup M., Czaja R., Warszawa 2008.

Pawlicki R. W., Sowiróg Ernsta Wiecherta, Znad Pisy, 1995, nr 2, s. 16-24.

Rieckenberg H., Die Schatullsiedlung in Preussen bis zum Jahre 1714, Altpreussische Forschungen, Jg. 16, 1939, H. 1-2, s. 18-76, 179-206.

Riel K., Die Siedlungstätigkeit des Deutschen Ordens in Preussen in der Zeit von 1410 - 1466, Altpreussische Forschungen, 1937, Jg. 14, s. 224 - 267.

Sakson A., Stosunki narodowościowe na Warmii i Mazurach 1945-1997, Poznań 1997.

Toeppen M., Historia Mazur. Przyczynek do dziejów krainy i kultury pruskiej, przełożyła M. Szymańska-Jasińska, opracował i wstępem poprzedził G. Jasiński, Olsztyn 1995.

Wank O., Bevölkerungsfluktation zwischen Ostpreussen und den Nachbarländern vom 16. bis 18. Jahrhundert. Ein Beitrag zur Siedlungs- und Bevölkerungsgeschichte mit zugehörigen Namenlisten, Altpreussische Geschlechterkunde. Neue Folge, 1994, Bd. 24, s. 125-218.

Wunder H., Siedlung und Bevölkerung im Ordensstaat, Herzogtum und Königreich Preussen (13. - 18. Jahrhundert), w: Ostdeutsche Geschichts - und Kulturlandschaften, Tl. 2: Ost- und Westpreussen, hg von M. Rothe, Köln 1987, s. 67 – 98. Google Scholar