Unia lubelska w historiografii polskiej XIX i XX wieku

Anna Czerniecka-Haberko

doi:10.31648/ep.6349

Opublikowane: 2021-02-011

Nr XXI/2 (2020)

Unia lubelska w historiografii polskiej XIX i XX wieku

Anna Czerniecka-Haberko

Echa Przeszłości

Dział: ARTYKUŁY I ROZPRAWY

https://doi.org/10.31648/ep.6349

Abstrakt

Tekst stanowi rozważania nad wytworami pracy polskich historyka przedstawiających obrazy unii lubelskiej. Unii, która była – i jest po dzień dzisiejszy – obecna w polskiej narracji historycznej. Analiza źródeł historiograficznych pozwala wnioskować, że literatura obejmująca swą problematyką badawczą unię lubelską, jest równocześnie bogata, ale i uboga. Ilościowo jest bowiem dość obszerna, jednak jej gruntowna analiza pozwala wnioskować, że większość publikacji zawiera jedynie fraktografię.
Zainteresowanie tematyką unii lubelskiej, na przestrzeni omawianych dwóch wieków, było uwarunkowane wielopłaszczyznowością tego zagadnienia. Problematyka unii w sposób wyraźny uwypukla współzależność między treściami historiograficznymi a społeczną świadomością historyczną. Dlatego w tekście przybliżono owe obrazy począwszy od romantyzmu, a kończąc na latach dziewięćdziesiątych XX wieku. Ramy chronologiczne wymusiły podział pracy na pięć epok historiograficznych (czasy przedstyczniowe, czasy postyczniowe, przełom wieków, Druga Rzeczpospolita, lata powojenne). Praca ma charakter studium analitycznego, opartego na szerokiej bazie źródeł historiograficznych, na którą składają się dzieła polskich historyków prowadzących działalność naukową od pierwszej połowy wieku XIX aż po koniec wieku XX. W każdej z omawianych epok poddano analizie poglądy historyków najbardziej reprezentatywnych dla każdego przedziału czasowego.

Słowa kluczowe:

unia lubelska, historiografia polska XIX i XX wieku

Inne teksty tego samego autora

Anna Czerniecka-Haberko, Karolina Studnicka-Mariańczyk, Karolina Studnicka-Mariańczyk, Stanisław Jan Zygmunt Potocki w świetle listów Joanny Potockiej , Echa Przeszłości: Nr XX/2 (2019)

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Czerniecka-Haberko, A. (2021). Unia lubelska w historiografii polskiej XIX i XX wieku. Echa Przeszłości, (XXI/2), 153–169. https://doi.org/10.31648/ep.6349

Cited by / Share

Bibliografia

Mickiewicz A., Dzieła, t. VIII, Warszawa 1997.

Akta unji Polski z Litwą (1385–1791), wydali S. Kutrzeba i W. Semkowicz, Kraków 1932.

Baliński M., Lipiński T., Starożytna Polska pod względem historycznym, jeograficznym i statystycznym, t. IV, Warszawa 1886.

Balzer O., Tradycja dziejowa unii polsko-litewskiej, Lwów-Warszawa 1919.

Bardach J., Krewo i Lublin z problemów unii polsko-litewskiej, „Kwartalnik Historyczny”, 1969.

Bobrzyński M., Dzieje Polski w zarysie, Warszawa 1974.

Czerniecka-Haberko A., Unie polsko-litewskie w historiografii polskiej, Toruń 2013.

Grabski A. F., Dzieje historiografii, Poznań 2003.

Grabski A. F., Warszawska szkoła historyczna. Próba charakterystyki, [w:] Polska myśl filozoficzna i społeczna, t. II, pod red. B. Skargi, Warszawa 1975.

Grabski A.F., Joachim Lelewel i nauka historyczna jego czasów, [w:] Joachim Lelewel. Człowiek i dzieło. W 200-lecie urodzin. Materiały z ogólnopolskiej sesji naukowej, Żagań 12–14 IX 1986, pod red. K. Bartkiewicza, Zielona Góra 1988.

Grabski A.F., Perspektywy przeszłości. Studia i szkice historiograficzne, Lublin 1983.

Grabski A.F., Zarys historii historiografii polskiej, Poznań 2000.

Halecki O., Dzieje unii jagiellońskiej, t. II, Kraków 1920.

Halecki O., Unia lubelska. Wykład habilitacyjny wygłoszony na Uniwersytecie Jagiellońskim 10 grudnia 1915, Kraków 1916.

Historja Polski. Notatki z wykładów prof. Smolki, wyd. sekcji skryptowej przy bratniej pomocy stud. Uniwersytetu Lubelskiego, [b. m i r. wyd.].

Kalicki B., Najnowsze sądy o Karolu Szajnosze. Z powodu książki: „Dzieje polski w zarysie przez Michała Bobrzyńskiego, Warszawa, Kraków 1879”, Lwów 1879.

Kolbuszewska J., Mutacja modernistyczna w historiografii polskiej (przełom XIX i XX wieku), Łódź 2005.

Koronowicz W., Słowo dziejów polskich, t. I, Lipsk 1858.

Kuczyński S. M., Wielka wojna z Zakonem Krzyżackim w latach 1409–1411, Warszawa 1960.

Kutrzeba S., Charakter i wartość unji polsko-litewskiej, [w:] Księga Pamiątkowa ku uczczeniu czterechsetnej rocznicy wydania Pierwszego Statutu Litewskiego, pod red. S. Ehrenkreutza, Wilno 1935.

Kutrzeba S., Charakterystyka państwowości polskiej, Kraków 1916.

Kutrzeba S., Historia ustroju Polski w zarysie. Korona. Posłowiem opatrzyła A. Hutnikiewicz, Poznań 2001.

Kutrzeba S., Społeczno-prawne idee Polski, [w:] Polska w kulturze powszechnej, pod red. F. Konecznego, Kraków 1918.

Kutrzeba S., Unia Polski z Litwą. Problem i metoda badania. Wykład wstępny pierwszego collegium z zakresu nauk o Litwie w Uniw. Jagiell. z fundacyi XX. Lubomirskich, wygłoszony d. 30 marca 1911 r. w auli uniwersyteckiej, Kraków 1911.

Lelewel J., Dzieła, t. IV, Warszawa 1956.

Lelewel J., Historyczna paralela Hiszpanii z Polską w XVI, XVII, XVIII wieku, Warszawa 2006.

Łowmiański H., Polityka Jagiellonów, Poznań 1999, s. 628.

Maternicki J., Historiografia polska XX wieku, cz. I: Lata 1900–1918, Wrocław 1982.

Mickiewicz A., Dzieła, t. VIII, Warszawa 1997.

Moraczewski J., Dzieje Rzeczypospolitej Polskiej, t. II, Poznań 1862.

Moraczewski J., Dzieje Rzeczypospolitej Polskiej, t. IV, Poznań 1846.

Morawski T., Dzieje narodu polskiego w krótkości zebrane dla matek i niższych nauczycieli, t. II, Poznań 1871.

Narumieniec R., Michał Baliński jako mecenas polsko-litewskich więzi kulturowych, Warszawa 1995.

Ochmański J., Historia Litwy, Wrocław 1982.

Schmitt H., Kilka słów bezstronnych w sprawie ruskiej, Lwów 1861.

Schmitt H., Unja Litwy z Koroną dokonana na sejmie lubelskim 1568–1569. Szkic dziejowy, Lwów 1868.

Schmitt H., Zdarzenia najważniejsze z przeszłości narodu polskiego w potocznym opowiadaniu, Lwów 1869.

Serczyk J., 25 wieków historii. Historycy i ich dzieła, Toruń 1994.

Sienkiewicz K., Pisma. Prace historyczne i polityczne, Paryż 1862.

Smoleński W., Dzieje narodu polskiego, Warszawa 1919.

Smoleński W., Historja Polski, Warszawa [1921].

Smoleński W., Studja historyczne, Warszawa 1925.

Smolka S., Wstępny wykład przy objęciu katedry historyi polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim, Kraków 1883.

Szujski J., Dzieła, t. II, Warszawa 1895.

Wielka Encyklopedia Powszechna Wydawnictwa „Gutenberga”, t. III, Kraków br. r. wyd. Wierzbicki A., Historiografia polska doby romantyzmu, Wrocław 1999. Google Scholar