Україномовна освіта – важливий чинник становлення української державності: історіографія проблеми

Olga Morozowa

doi:10.31648/ep.8396

Opublikowane: 2022-12-071

Nr XXIII/2 (2022)

Україномовна освіта – важливий чинник становлення української державності: історіографія проблеми

Olga Morozowa

Echa Przeszłości

Dział: ARTYKUŁY I ROZPRAWY

https://doi.org/10.31648/ep.8396

Abstrakt

W artykule autorka zwraca uwagę na proces walki ludności ukraińskiej o edukację ukraińskojęzyczną w zachodniej Ukrainie, jako ważny czynnik powstawania Zachodniej Ukraińskiej Republiki Ludowej; przedstawia przykłady z literatury ukraińskojęzycznej i polskojęzycznej na ten temat. Podkreśla również, że szczególnie istotne jest podjęcie kwestii odrodzenia narodowego Ukraińców, w szczególności odrodzenia języka ukraińskiego jako głównego środka zachowania i rozwoju etniczności, narodu, cywilizacji. Procesy te są szeroko reprezentowane zarówno w ukraińskiej, jak i polskiej historiografii. Aby stworzyć obiektywną wizję procesów językowych w Ukrainie, potrzebna jest dogłębna analiza prac zarówno ukraińskich, jak i zagranicznych uczonych. Obecnie w Ukrainie istnieje zagrożenie dla języka ojczystego w związku z niestabilnością kursu politycznego kraju, narastającymi kryzysami w kraju, a w konsekwencji rozwojem duchowej biedy, utratą wartości cech narodowych i nie tylko. Dzisiejsze problemy językowe w państwie ukraińskim należy natychmiast rozwiązać na korzyść języka ukraińskiego. Społeczność zagraniczna, w szczególności polska, aktywnie wspiera Ukraińców w ich postulatach językowych

Słowa kluczowe:

język ukraiński, Zachodnioukraińska Republika Ludowa, historiografia

Inne teksty tego samego autora

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Morozowa, O. (2022). Україномовна освіта – важливий чинник становлення української державності: історіографія проблеми. Echa Przeszłości, (XXIII/2), 197–209. https://doi.org/10.31648/ep.8396

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Borʹba za ukraynskyy unyversytet, „Ukraynskaya zhyznʹ” 1913, nr 1, s. 115;
Google Scholar

CDIAK, f. 146, op. 51-a, spr. 975, ark. 1–5.
Google Scholar

D. D. Uhorsʹka Rusʹ, Kyyiv 1914, s. 25.
Google Scholar

Delo rusʹkoyi narodnoyi shkoly u Lʹvovi mayzhe polahodzhene, «Shkilʹna chasopysʹ», 1884, ch. 17, s. 141.
Google Scholar

Druha narodna shkola z rusʹkym vykladovym yazykom u Lʹvovi, «Shkilʹna chasopysʹ», 1884, ch. 10, s. 73–75;
Google Scholar

Dukhovna seminariya v Chernivtsyakh, «Bukovyna», 1886, ch. 13, s. 1–2;
Google Scholar

Êfremov S., Zametki na tekushchiye temy, „Kiyevskaya starina” 1905, nr 5, s. 203; nr 4, c. 100.
Google Scholar

Interpelyatsiya deputatu derzhavnoyi Dumy u Vidni Olesnytsʹkoho Yevhena avstriysʹkiy vladi ta stattya pro orhanizatsiyu shkil z vykladannyam na ukrayinsʹkiy movi, CDIAL, f. 309 «NTSH», op. 1, spr. 2775, ark. 1.
Google Scholar

Język, kultura, mentalność a tożsamość narodowa Ukraińców, red. W. Mokry, Kraków 2010, 316 s.
Google Scholar

K goneniyam na rusinskiy yazyk v Galichine, „Kiyevskaya starina” 1903, nr 6, c. 193–194.
Google Scholar

Kachmar V., Za ukrayinsʹkyy universytet u Lʹvovi. Ideya natsionalʹnoyi vyshchoyi shkoly u suspilʹno-politychnomu zhytti halytsʹkykh ukrayintsiv (k. XIX – p. XX st.), Lʹviv 1999, s. 34–35.
Google Scholar

Kościółek J., Język ukraiński wobec wyzwań współczesnej sytuacji społeczno-politycznej na Ukrainie, „Przegląd Wschodnioeuropejski” 2012, nr 3, s. 449–456.
Google Scholar

Kuhutyak M., Problema ukrayinsʹkoho universytetu v suspilʹno-politychnomu rusi skhidnoyi Halychyny (1848–1918), [v:] Naukovyy zbirnyk Ukrayinsʹkoho Vilʹnoho universytetu, t. 16, Myunkhen-Lʹviv, 1993, s. 18–19.
Google Scholar

Kurlyak I., Ukrayinsʹka himnaziyna osvita u Halychyni (1864–1918 rr.), Lʹviv 1997, s. 10–13.
Google Scholar

Lominsʹka N. Movna polityka v haluzi osvity v Ukrayini ta natsionalʹna svidomistʹ: istorychnyy analiz: navch. pos. Ostroh–DEKALB (SSHA), 2001. 167 s.;
Google Scholar

Lominsʹka N., Movna polityka v haluzi osvity v Ukrayini ta natsionalʹna svidomistʹ: istorychnyy analiz: Navch. pos. Ostroh–DEKALB (SSHA) 2001, 167 s.
Google Scholar

Lyubar O., Stelʹmakhovych M., Fedorenko D., Istoriya ukrayinsʹkoyi shkoly i pedahohiky: navch. pos., red. O. Lyubar, Kyyiv, 2003, 418 s.
Google Scholar

Mahochiy P., Formuvannya natsionalʹnoyi samosvidomosti: Pidkarpat·sʹka Rusʹ (1848–1948), Uzhhorod 1994, s. 46.
Google Scholar

Masenko L. Bilinhvizm i surzhyk: mizh movoyu ta „yazykom”, http://www2.kspu.kr.ua/filology/index.php?option=com_content&task=view&id=72&Itemid=110 (data dostępu: 10.10. 2016).
Google Scholar

Masenko L. , Mova i polityka, 1-e vyd, Kyiv 1999, c. 100.
Google Scholar

Masenko L., Movna sytuatsiya Kyyeva: denʹ sʹohodnishniy ta pryydeshniy. K., 2001, c. 92.
Google Scholar

Memorial lʹvivsʹkykh ukrayinsʹkykh tovarystv do tsentralʹnoho kerivnytstva z 15.04.1910 r. v spravi zasnuvannya ukrayinsʹkoho universytetu u Lʹvovi, „Nasha shkola”, 1910, kn. 2, s. 78–79.
Google Scholar

Memorial Tovarystva “Uchytelʹsʹka Hromada” do ministra-prezydenta bar. Beka y ministra Prosvity Markheta v spravi zasnuvannya ukrayinsʹkoho universytetu u Lʹvovi, «Nasha shkola», 1909, kn. 1–2, s. 142–153.
Google Scholar

Memorial tovarystva “Uchytelʹsʹka hromada” do ts. k. Krayevoyi Shkilʹnoyi Rady v spravi nauky ukrayinsʹkoyi movy y literatury v serednikh shkolakh z polʹsʹkoyu vyk ladovoyu movoyu, «Nasha shkola», 1910, kn.1, s. 76–80;
Google Scholar

Memoryal bukovynskoho pravoslavnoho dukhovenstva russkoy narodnosty. Chernovtsy: b. v., 1899, s. 13;
Google Scholar

Moklak J. , The legal basis of the educational system in Galicia: the issue of the Ukrainian language in the debates and laws of the Galician Diet (1866–1867), „New Ukraine” 2001, с. 9–28.
Google Scholar

Moklak J., W walce o tożsamość Ukraińców. Zagadnienie języka wykładowego w szkołach ludowych i średnich w pracach galicyjskiego Sejmu Krajowego 1866–1892, Kraków 2004. 318 s.
Google Scholar

Mokry W. , Rola rodzimego języka ukraińskiego w zachowaniu tożsamości i w rozwoju kultury narodowej Ukraińców drugiej połowy XVI i pierwszych dziesięcioleci XVII wieku, [w]: Język, kultura, mentalność a tożsamość narodowa Ukraińców, pod red. W. Mokrego. Kraków, 2010, s. 5-45.
Google Scholar

Morozova O., Movnyy faktor yak hocvnyy pryntsyp tsyvilizatsiynoho rozvytku Ukrayiny v kintsi XIX – na pochatku XX stolittya, «Naukovi pratsi: Naukovo-metodychnyy zhurnal», t. 88, vyp. 75. Istorychni nauky, Mykolayiv 2008, s. 46–50.
Google Scholar

Morozova O., Ukrayinsʹko-polʹsʹki naukovi stosunky: khronolohiya podiy, «Chornomorsʹkyy litopys: Naukovyy zhurnal», Mykolayiv, 2011, vyp. 4, s. 87–91.
Google Scholar

Mova i natsiya, «Kyyivsʹkyy zhurnalist», 2004, nr 1, c. 17–24.
Google Scholar

Mova i suspilʹstvo: Postkolonialʹnyy vymir, red. L. Masenko, Kyiv 2000. 363 s.
Google Scholar

Movna polityka ta movna sytuatsiya v Ukrayini: analiz i rekomendatsiyi, za red. Yu. Besters-Dilʹher, 2-he vyd., Kyyiv, 2008, 363 s.
Google Scholar

Movna polityka ta movna sytuatsiya v Ukrayini: analiz i rekomendatsiyi, red. Y. Besters-Dilʹher. 2-he vyd. Vyd. dim «Kyyevo-Mohylyansʹka akademiya», 2008. 363 s.
Google Scholar

Movno-kulʹturna sytuatsiya v Ukrayini, «Dyvoslovo», 2001. nr 10, c. 7–11
Google Scholar

Novyy sposib rumunizatsiyi, «Bukovyna», 1889, ch. 18, s. 6.
Google Scholar

Rozvytok narodnoyi osvity i pedahohichnoyi dumky na Ukrayini (X – p. XX st.). Narysy, Kyyiv 1991, s. 353.
Google Scholar

Rumyantseva S., Movne pytannya v diyalʹnosti natsionalʹnoyi intelihentsiyi Naddnipryansʹkoyi Ukrayiny (1900–1917 rr.): Dys. ... kand. ist. nauk: 07.00.01, Kyyiv 2002, c. 196.
Google Scholar

Sawicz A., Problematyka ukraińska w prasie polskiej w latach 1991–1996, Poznań 2010, s. 378.
Google Scholar

Shevelʹov Yu., Ukrayinsʹka mova v pershiy polovyni dvadtsyatoho stolittya (1900–1941). Stan i status, Myunkhen 1987, s. 18.
Google Scholar

Statti ta retsenziyi V. Doroshenka 1908–1911 rr., CDIAL, f. 401 «Redaktsiya zhurnalu «Literaturno–naukovyy visnyk», op. 1, spr. 52, ark. 329;
Google Scholar

Stępień S., Spory wokół języka i alfabetu Ukraińców galicyjskich. Druki ukraińskie wydane alfabetem łacińskim w Przemyślu w XIX i XX w., [w:] Ad fontes. Studia in honorem Oleh Kupchyns’kyi septuagenario dedicata. Kyiv – Lviv, 2004. T. I. S. 190–212.
Google Scholar

Ukrainskiy vopros. Sostavleno sotrudnikami zhurnala «Ukrainskaya zhizn'», izd. 3, Moskva 1917, s. 95.
Google Scholar

Ukrainskiye gimnazii, „Ukrainskaya zhizn'»” 1913, nr 3, s. 91–92.
Google Scholar

Ukrainskiye kursy vo L'vovskom universitete, „Kiyevskaya starina” 1903, nr 2, s. 91.
Google Scholar

Ukrayinsʹka mova u XX storichchi: istoriya linhvotsytu, red. L. Masenko, V. Kubaychuk, O. Demsʹka-Kulʹchytsʹka. K., 2005, c. 399
Google Scholar

Ukrayinsʹka realʹna shkola u Lʹvovi, „Dilo” 1912, ch. 68, s. 3.
Google Scholar

Ukrayinsʹki himnaziyni kursy u Vidni v 1916–1917 rr., Videnʹ 1917, s. 3–5.
Google Scholar

Ukrayinsʹki pryvatni himnaziyi v 1910/11 shk. r., „Nasha shkola” 1910, kn. 4, s. 73–79.
Google Scholar

Utrakvizm v shkolakh serednikh, „Shkolʹna chasopysʹ” 1886, ch. 7, c. 55.
Google Scholar

Vasʹkovych. H., Shkilʹnytstvo v Ukrayini (1905–1920), Myunkhen 1969, s. 21.
Google Scholar

Vidozva, «Shkolʹna chasopysʹ», 1886, ch. 7, s. 1–2.
Google Scholar

Vnesenye posla Yu. Romanchuka, «Shkolʹna chasopysʹ», 1884, ch. 19, c. 148–149.
Google Scholar

Yakymovych B., Ukrayinsʹkyy tayemnyy universytet u Lʹvovi i Ukrayinsʹkyy Vilʹnyy universytet: do pytannya genezy, «Naukovyy zbirnyk Ukrayinsʹkoho Vilʹnoho Universytetu», t. 16, Myunkhen-Lʹviv 1993, s. 22.
Google Scholar

Yehorova I., Stanovlennya systemy natsionalʹnoho vykhovannya na Zakhidniy Ukrayini (druha polovyna KHIKH – pochatok KHKH stolittya), «Osvita y vykhovannya v Polʹshchi y Ukrayini (XIX–XX st.)». Materialy mizhnarodnoyi naukovo-praktychnoyi konferentsiyi (20–22 travnya, 1998 r., Nizhyn), ch. 1, Nizhyn 1998, s. 248.
Google Scholar

Za ridnoyu vysshoyu shkoloyu, „Dilo”, 1912, ch. 118, s. 1–3;
Google Scholar

Ювілейна книга української гімназії в Тернополі (1898–1998), ред. С. Яреми, Тернопіль-Львів 1998, с. 27.
Google Scholar