Gospodarka folwarczna w dobrach klasztoru paulinów pw. św. Andrzeja Apostoła i św. Barbary w latach 1642–1864

Jacek Szpak

doi:10.31648/ep.10508

Published: 2024-08-311

No. XXV/1 (2024)

Manor farming in the Estates of the Pauline Monastery of St. Andrew the Apostle and St. Barbara in 1642–1864

Jacek Szpak

Echa Przeszłości

Section: ARTICLES

https://doi.org/10.31648/ep.10508

Abstract

Between 1637-1642, a monastery and a church of St. Andrew the Apostle and St. Barbara were built, founded by Andrzej Gołdonowski, the Provincial Superior of the Pauline Fathers. The monastery was the home of Polish Pauline novices and the study of philosophy. The monastery earned its income from land bequests and manor farming. The total acreage was small and did not exceed 70 morgens (approx. 35 ha). The monastery managed two manors, but one of them (known as Ściegny) was leased to local noblemen or townsmen. In accordance with the binding rules in the 18^th and 19^th centuries, the most important role was played by crop production. Animal husbandry played an auxiliary role by providing draught animals, hides, milk, and dairy products. Only two references to propination have survived in the estates managed by St. Barbara's Monastery, indicating that no surplus was produced. The scale of commercial production was small since the products were rarely sold, and the profit generated from the sale of goods accounted for around 10% of the total revenue.

Keywords:

Order of Saint Paul the First Hermit, economy, Catholic Church, St. Barbara’s Monastery

Download files

pdf (Język Polski)

Citation rules

Szpak, J. (2024). Manor farming in the Estates of the Pauline Monastery of St. Andrew the Apostle and St. Barbara in 1642–1864. Echa Przeszłości, (XXV/1), 77–107. https://doi.org/10.31648/ep.10508

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Rękopisy:
Google Scholar

Archiwum Jasnogórskie w Częstochowie (AJG), sygnatury:
Google Scholar

(Starostwo kłobuckie. Dziesięciny),
Google Scholar

(Akt odbiorczo-podawczy klucza rządowego Lisiniec),
Google Scholar

(Tabele krescencyij zboża 1798-1865. Lisiniec),
Google Scholar

(Dobra Lisiniec),
Google Scholar

(Dziennik przychodów i rozchodu kasy szpitala Nowej Częstochowy za lata 1830-1838); 387 (Rachunki szpitala w Nowej Częstochowie 1829-1837),
Google Scholar

(Inwentarz konwentu nowicjackiego, zakrystia i biblioteka 18901-1806),
Google Scholar

(Regestra perceptarum ad Sanctam Barbaram),
Google Scholar

(De providentia Divina Conventus Novitiatus Sanctae Barbarae),
Google Scholar

(Klasztor św. Barbary),
Google Scholar

(Cathalogus perceptarum et proventum expensarumque 1650-1687),
Google Scholar

(Święta Barbara. Inwentarz 1773-1792),
Google Scholar

(Święta Barbara 1774-1783),
Google Scholar

(Święta Barbara),
Google Scholar

(Święta Barbara. Księga rachunkowa),
Google Scholar

, Actorum Provinciae Poloniae (APP) t. 15 (1799-1819),
Google Scholar

, APP t. 1 (1625-1641),
Google Scholar

(Regestra, percepta monasterii novitatus sanctam Barbaram),
Google Scholar

(Konwent Świętej Barbary),
Google Scholar

(Konwent św. Barbary)
Google Scholar

(Konwent Świętej Barbary),
Google Scholar

(Zapis sumy dla konwentu św. Barbary 1720-1800
Google Scholar

(Konwent Świętej Barbary),
Google Scholar

(Lgota 1799-1806),
Google Scholar

(Święta Barbara 1726-1864),
Google Scholar

(Święta Barbara),
Google Scholar

(Konwent św. Barbary 1640-1805),
Google Scholar

(Konwent św. Barbary 1610-1796),
Google Scholar

(Konwent Świętej Barbary 1698-1864),
Google Scholar

(Prowincja. Święta Barbara 1687-1859),
Google Scholar

(Jasna Góra. posiadłości w Częstochowie),
Google Scholar

(Św. Barbara 1790-1834).
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Częstochowie (APCz.):
Google Scholar

Akta Miasta Częstochowy (AMCz.):
Google Scholar

sygn. 200 (Spis tabelaryczny majątku duchownego należącego do klasztoru jasnogórskiego w Częstochowie 1850-1866).
Google Scholar

Teki Krakowskiego (TK):
Google Scholar

sygn. 13.
Google Scholar

Źródła drukowane:
Google Scholar

Koźbiałowicz Ch., Wyjaśnienie do konstytucji paulińskich zwane „Directorium Ordinis s. Pauli Eremita” z roku 1736, „Studia Claromontana”, t. 16, 1996,
Google Scholar

Księga I obejmująca okres od założenia zakonu do 1663. Autor: o. Andrzej Eggerer OSPEE. w: Roczniki zakonu św. Pawła Pierwszego pustelnika. t. 1, Obejmujący okres od założenia zakonu do 1727, Częstochowa-Jasna Góra 2008,
Google Scholar

Urządzenie szpitalów dla woysk polskich Xsięstwa Warszawskiego. Opr. M. Turos. Oświęcim 2015.
Google Scholar

Opracowania:
Google Scholar

Baranowski B., Początki i rozpowszechnienie uprawy ziemniaków na ziemiach środkowej Polski. Łódź 1960,
Google Scholar

Chodyński S., Paulini w Polsce, w: Encyklopedia kościelna, t. 18, wyd. M. Nowodworski, Warszawa 1892,
Google Scholar

Dunin-Wąsowicz A., Pomiary gruntu w Koronie w XVI-XVIII wieku, Warszawa 1994,
Google Scholar

Gracki J., Dzieje kościoła i szpitala pw. św. Jakuba w Częstochowie (1587-1869), „Studia Claromontana”, t. 29, 2011,
Google Scholar

Kostrowicka I., Produkcja roślinna w Królestwie Polskim (1815–1864),
Google Scholar

Muszyńska J., Gospodarka dworska w dobrach biskupów krakowskich. Produkcja zbożowa w kluczu iłżeckim w połowie XVII wieku, w: Folwark–wieś–latyfundium. Gospodarstwo wiejskie w Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku, red. J. Muszyńska, S. Kazusek, J. Pielas, Kielce 2009,
Google Scholar

Płatek J., Nowicjat w Leśniowie, w: Źródła Leśniowa, red. naukowa J. Szpak, Leśniów 2009,
Google Scholar

Szafraniec S., Konwent paulinów jasnogórskich 1382-1864, Rzym 1966,
Google Scholar

Szpak J., Struktura organizacyjna i społeczna zakonu paulinów w Rzeczypospolitej w czasach saskich, w: Religia i polityka. Kwestie wyznaniowe i konflikty polityczne w Europie w XVIII wieku, red. L. Harc, G. Wąs, Wrocław 2009,
Google Scholar

Tomoń S., Fundacja paulińskiego klasztoru i kościoła pw śś. Barbary i Andrzeja AP. w Częstochowie w pierwszej połowie wieku XVII, „Studia Claromontana”, t. 23, 2005,
Google Scholar

Zbudniewek J., Katalog domów i rezydencji polskiej prowincji paulinów, „Nasza Przeszłość” 31, 1969,
Google Scholar

Zbudniewek J., Paulini wczoraj i dzisiaj, „Studia Claromontana”, t. 25, 2007.
Google Scholar