Niematerialne dziedzictwo Warmii i możliwości jego ochrony

Izabela Lewandowska

doi:10.31648/ep.4848

Published: 2019-12-151

No. XX/1 (2019)

Intangible heritage of Warmia and its preservation

Izabela Lewandowska

Echa Przeszłości

Section: ARTICLES

https://doi.org/10.31648/ep.4848

Abstract

The article discusses the most valuable aspects of the intangible cultural heritage of the Region of Warmia. In 2011, Poland signed the UNESCO Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage, and in 2016, the Warmian dialect was placed on the Polish Intangible Cultural Heritage List as a carrier of oral tradition. The article discusses various forms of folk culture that deserve protection in Warmia, including the local dialect, folk songs, performance arts, and traditional arts and crafts. Folk ensembles, amateur theaters, cultural and community projects that preserve and popularize local traditions are discussed with numerous references to scientific and popular-scientific literature. The article also describes the formal requirements for placing cultural artefacts and phenomena on the National List of Intangible Cultural Heritage.

Keywords:

heritage, Warmia, UNESCO convention, oral tradition, performance arts, customs,, nature studies, traditional arts and crafts

Most read articles by the same author(s)

Izabela Lewandowska, Maria Bieniek, Didactics of history. Selected issues , Echa Przeszłości: No. IX (2008)
Izabela Lewandowska, Jewish Heritage in Olsztyn - Past, Present and Future Prospects , Echa Przeszłości: No. XVI (2015)
Izabela Lewandowska, Heritage-based tourism in the borderland between Mazowsze and Mazury , Echa Przeszłości: No. XIII (2012)
Izabela Lewandowska, Educational contexts of migration. The case of East Prussia / Warmia and Mazury in 1945 , Echa Przeszłości: No. XXII/1 (2021)
Izabela Lewandowska, Standards of a Bibliographic Description of Spoken Sources (Oral Traditions). An Attempt at Systematisation , Echa Przeszłości: No. X (2009)
Magdalena Kołodzińskia, Izabela Lewandowska, The Culture of Remembrance - a Polish Nationwide Scholary Conference held in Bydgoszcz , Echa Przeszłości: No. XIII (2012)

Download files

pdf (Język Polski)

Citation rules

Lewandowska, I. (2019). Intangible heritage of Warmia and its preservation. Echa Przeszłości, (XX/1). https://doi.org/10.31648/ep.4848

Cited by / Share

References

Antologia warmińska. Warmia w baśniach, podaniach i legendach, wybór, oprac. i wstęp T. Brzeska-Smerek, Olsztyn 2011.

Bajki Warmii i Mazur, red. H. Koneczna, W. Pomianowska, Kraków 1956.

Bajki warmińsko-mazurskie o diabłach, kłobukach, smątkach i kołbogach, pr. zbior., Warszawa 1989.

Bartoś M., Zalewska B, Architektura w krajobrazie wiejskim Warmii i Mazur, Olsztyn 2003.

Brzeska-Smerek T., Podania, legendy i baśnie warmińskie, w: Dziedzictwo Warmii. Literatura i piśmiennictwo, t. 2, red. S. Achremczyk, K. Orłowska-Wojczulanis, Olsztyn 2006.

Chłosta J., Doroczne zwyczaje i obrzędy na Warmii, Olsztyn 2009.

Cyfus E., Gawędy warmińskie (z płytą CD), [Warszawa 2017].

Cyfus E., Moja Warmia, Dąbrówno 2012.

Cyfus E., Po naszamu. Gawędy warmińskie (wraz z kasetą magnetofonową), Olsztyn 2000.

Cyfus E., Warmińska saga. A życie toczy się dalej, Dąbrówno 2014.

Dziedzictwo kulturowe w XXI wieku. Szanse i wyzwania, red. M. Murzyn, J. Purchla, Kraków 2007.

Dziedzictwo kulturowe Warmii – Mazur – Powiśla. Stan zachowania, potencjały i problemy, red. J. Wysocki, Olsztyn 2006.

Feliks Nowowiejski. 25 polskich pieśni ludowych z Warmii. Op. 28 (nr 1), Olsztyn 2007 (Płyta CD).

Gębik W., Pieśni ludowe Mazur i Warmii, Olsztyn 1952.

Hochleitner J., Kapliczki Warmii południowej. Przydrożne obiekty kultu jako element ludowego systemu komunikacji, Olsztyn 2004.

Hochleitner J., Warmińskie łosiery. Studium lokalnego pielgrzymowania, Olsztyn 2013.

Jek chłop labóńdzia za bziołka wzioł. Jak chłop łabędzia za żonę wziął, scenariusz M. Wakar, il. J. Gach, konsultacja gwarowa E. Cyfus, Olsztyn 2006.

Kiermasz bajek, posłowie W. Gębik, Warszawa 1957.

Konwencja UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego, Dziennik Ustaw 2011, nr 172, poz. 1018.

Krupiński M., Tradycje taneczne regionu Warmii i Mazur. Systematyka taneczna wybranych pozycji repertuarowych. Podręcznik metodyczny nie tylko dla pedagogów szkolno-wychowawczych, animatorów ośrodków kultury i instruktorów formacji tanecznych, Olsztyn 2015.

Kultura muzyczna w perspektywie regionalnej i europejskiej. Studia i szkice, red. K. D. Szatrawski, Barczewo 2014.

Kuprjaniuk S., Liżewska I., Warmińskie kapliczki, Olsztyn 2012.

Kuprjaniuk S., Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kapliczek, Olsztyn 2016.

Kwinto I., Dar Królowej Róż. Zbiór baśni i legend z Warmii i Mazur, Olsztyn 1970.

Kwinto I., Legendy Warmii i Mazur, Lidzbark Warmiński 2001.

Kwinto I., Warmińskie legendy o Smętku i kłobukach, Lidzbark Warmiński 2002.

Lela T., Spoglądając wstecz – współczesna architektura Warmii i Mazur, Olsztyn 2009.

Lela T., Tożsamość regionu – współczesna architektura Warmii i Mazur, Olsztyn 2008.

Lela T., Z duchem czasu – współczesna architektura Warmii i Mazur, Olsztyn 2013.

Lewandowska I, O potrzebie powołania Archiwum Historii Mówionej Polski Północno-Wschodniej w Olsztynie, „Wrocławski Rocznik Historii Mówionej” T. 5, 2015.

Lewandowska I., Cyfus E., Elementarz warmiński, Olsztyn 2017.

Lewandowska I., Dziedzictwo kulturowe − problemy terminologiczne, zakres pojęciowy, podejście badawcze, w: Róbcie teatr… Księga jubileuszowa ofiarowana Profesorowi Bohdanowi Głuszczakowi, red. I. Grzesiak, A. Naruszewicz-Duchlińska, A. Staniszewski, Olsztyn 2007.

Lewandowska I., Dziedzictwo kulturowe Warmii i Mazur jako przedmiot badań w ostatnim dziesięcioleciu, „Przegląd Zachodni” 2007, nr 4.

Lewandowska I., Dziedzictwo kulturowe Warmii, „Wiadomości Historyczne” 2012, nr 1.

Lewandowska I., Trakt Biskupi na Warmię. Dziedzictwo kulturowe gminy Purda, „Siedlisko. Dziedzictwo kulturowe i tożsamość społeczności na Ziemiach Zachodnich i Północnych” 2009, nr 6.

Lewandowska I., Trudne dziedzictwo ziemi. Warmia i Mazury 1945-1989, Olsztyn 2012

Lewandowski J. B., Szatrawski K. D., Cyfus E., Dni Dziedzictwa Warmii VII. Muzyka na Warmii, Lidzbark Warmiński 2008.

Liżewska I., Tradycyjne budownictwo wiejskie na Warmii i Mazurach, Olsztyn 2007.

Ło królu i szurku w czepku łurodzónam. O królu i chłopcu w czepku urodzonym, scenariusz M. Wakar, il. J. Gach, konsultacja gwarowa E. Cyfus, Olsztyn 2007.

Muzyka na Warmii i Mazurach. Materiały z sesji naukowych 1983-1985, red. J. Boehm, Olsztyn 1986.

Nasze dziedzictwo kulturowe, cz. 1, red. W. Majcher, Olsztyn 2014.

Kultura ludowa Mazurów i Warmiaków, red. J. Burszta, Wrocław 1976.

Raińska K., Polacy z Kresów Wschodnich na Warmii i Mazurach. Wprowadzenie do wystawy, Olsztyn 2011.

Rojek J. J., Figle i psoty kłobuka niecnoty, Olsztyn 2004.

Polska pieśń i muzyka ludowa. Źródła i materiały. Warmia i Mazury, cz. 1: Pieśni doroczne i weselne, cz. 2: Pieśni balladowe i społeczne, cz. 3: Pieśni zalotne i miłosne, cz. 4: Pieśni rodzinne i taneczne, cz. 5: Pieśni religijne i popularne, oprac. B. Krzyżaniak, A. Pawlak, L. Bielawski, Warszawa 2002.

Skónd sia wzióła wyspa Lalka na Łanskam jeziorze. Skąd się wzięła wyspa Lalka na jeziorze Łańskim, scenariusz M. Wakar, il. J. Gach, konsultacja gwarowa E. Cyfus, Olsztyn 2009.

Stoji oset kele drogi, Zespół Babsztyl, Olsztyn 2010 (płyta CD).

Szyfer A., Tradycyjna astronomia i meteorologia ludowa na Mazurach, Warmii i Kurpiach i jej współczesne przeobrażenia, Olsztyn 1969.

Szyfer A., Zwyczaje, obrzędy i wierzenia Mazurów i Warmiaków, Olsztyn 1968.

Śpiewa wiatr od jezior. Pieśni ludowe Warmii i Mazur, zebrała i opracowała M. Okęcka-Bromkowa, Warszawa 1966.

Tomaszewski A., Ku nowej filozofii dziedzictwa, Kraków 2012.

Wskrzeszenie Hobouda, Zespół Hoboud, Olsztyn 2009 (płyta CD).

Zientara-Malewska M., Baśnie znad Łyny, Warszawa 1970

Zientara-Malewska M., Legendy dwóch rzek, Olsztyn 1955.

Zientara-Malewska M., O różnych kłobukach, skarbach i zaklętych zamkach, oprac. J. Chłosta, Olsztyn 2008. Google Scholar