Śmierć dziecka i jej społeczno-kulturowe przeżywanie w polskich dziewiętnastowiecznych pieśniach ludowych

Łukasz Kożuchowski

doi:10.31648/ep.6142

Published: 2020-12-011

No. XXI/1 (2020)

Death of a child and the socio-cultural experience of grief in Polish 19th century folk songs

Łukasz Kożuchowski

Echa Przeszłości

Section: ARTICLES

https://doi.org/10.31648/ep.6142

Abstract

”The Pelplin Hymn Book” (Collection of Catholic Devout Songs for Church and Home Use) is one of the most popular Polish religious hymn books in history. The book consists mostly of folk songs that had been collected by father Stephen Keller. It contains 12 songs dedicated to the death of a small child, and it gives rare testimony to the way in which Polish folk culture embraced the death of very young people. This article analyzes the lyrics in a historical and anthropological context, including the relationship between the living and the dead, the social dimension of singing, as well as the image of God and the afterlife. The paper draws a comparison between social attitudes towards the death of adults and children, and it discusses the sources of ideological inspiration for hymn writers. The paper challenges some of the opinions presented in older literature on the subject, and it highlights the theological reflections in hymns that are consistent with the Catholic doctrine.

Keywords:

peasants, children, Keller, folk culture, Pelplin, hymns

Download files

pdf (Język Polski)

Citation rules

Kożuchowski, Łukasz. (2020). Death of a child and the socio-cultural experience of grief in Polish 19th century folk songs. Echa Przeszłości, (XXI/1). https://doi.org/10.31648/ep.6142

Cited by / Share

References

Źródła:

Melodye do Zbioru Pieśni Nabożnych Katolickich dla Użytku Kościelnego. Ułożone do Grania na Organach i Śpiewania na Cztery Głosy, [opr. J. Mazurowski], wyd. 3, Pelplin: Nakładem Księgarni „Pielgrzyma” 1907.

Missae Defunctorum Ex Missali Romano Desumptae Accedit Ritus Absolutionis Pro Defunctis Ex Rituali Romano, Ratyzbona 1933.

Kolberg O., Przemyskie, Kraków-Warszawa: Polskie Wydawnictwo Muzyczne-Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1964.

Stagraczyński J., Nauki Katechismowe o Prawdach Wiary i Obyczajów Katol. Kościoła Według Średniego Katechismu Deharba. Tom I. O Wierze, Poznań 1886.

Śpiewniczek Zawierający Pieśni Kościelne z Melodiami dla Użytku Młodzieży Szkolnej przez X. J. Siedleckiego zebrany a przez Wysoką c.k. Radę Szkolną krajową uchwałą z dnia 14 lipca 1880 L. 556 dla szkół ludowych, pospolitych i wydziałowych przeznaczony, opr. J. Siedlecki, Kraków 1895.

Śpiewnik Kościelny czyli Pieśni Nabożne z Melodjami w Kościele Katolickim Używane a dla Wygody Kościołów Parafjalnych przez X. M. M. Mioduszewskiego Zgrom. XX. Miss. Zebrane, opr. M. Mioduszewski, Kraków 1838.

Zbiór Pieśni Nabożnych Katolickich do Użytku Kościelnego i Domowego, [opr. S. Keller] Pelplin 1886.

Opracowania:

Baudrillard J., Wymiana symboliczna i śmierć, Warszawa 2007.

Borzyszkowski J., Pelplińskie Śpiewniki — Wielkie Dzieła ks. Szczepana Kellera (1827—1872) i ks. Józefa Mazurowskiego (1832—1877), Pelplin, Warszawa 2015.

Bradbury M., The good death?, w: Death, Dying and Bereavement, red. D. Dickerson i in., Londyn, Thousand Oaks, New Delhi 2000, s. 59—64.

Czarnowski S., Kultura, Warszawa 1958.

Kalniuk T., Mityczni obcy. Dzieci i starcy w polskiej kulturze ludowej przełomu XIX i XX wieku, Toruń 2014.

Królikowska A., Dzieci nauczycielami swoich rodziców. Socjalizacja odwrotna we współczesnej rodzinie, „Wychowanie w Rodzinie” 2015, XI (1), s. 127—142.

Łukasiewicz J., Okres 1795—1918, w: Historia Polski w Liczbach. Ludność. Terytorium, red. A. Jezierski, Warszawa 1994, s. 49—121.

Mead M., Kultura i tożsamość. Studium dystansu międzypokoleniowego, Warszawa 2000.

Niedźwiedź A., Od religijności ludowej do religii przeżywanej, w: Kultura ludowa. Teorie, praktyki, polityki, red. B. Fatyga, R. Michalski, Warszawa 2014, s. 327—339.

Olszewski D., Kultura i życie religijne społeczeństwa polskiego w XIX wieku, Lublin 2014.

Ong W., Oralność i Piśmienność. Słowo poddane technologii, Warszawa 2011.

Puczyłowski T., Argument z implikatury konwersacyjnej w polemikach filozoficznych, Warszawa 2014.

Spiss A., Wiejskie cmentarze w Polsce, w: Śmierć, Przestrzeń, Czas, Tożsamość w Europie Środkowej Około 1900. Materiały międzynarodowej konferencji zorganizowanej w dniach 8—10 grudnia 1996, red. K. Grodzicka, J. Purchla, Kraków 2002, s. 215—235.

Zadurska O., „Niechrzczeńcy” i „niedonioski”. W kręgu ludowych wyobrażeń o dzieciach zmarłych bez chrztu i spędzonych płodach, w: Folklor – tradycja i współczesność, red. V. Wróblewska, R. Sitniewska, E. Wilczyńska, Toruń 2016, s. 105—122.

Żerańska-Kominek S., Death as the Beginning of Life. Weeping as the Beginning of Music, w: Traditional Musical Cultures in Central-Eastern Europe, red. P. Dahlig, Warszawa 2009, s. 67—83. Google Scholar