Narodziny filozofii z ducha... muzyki

Bogdan Banasiak

doi:10.31648/hip.829

Opublikowane: 2018-09-121

Nr 17 (2011)

Narodziny filozofii z ducha... muzyki

Bogdan Banasiak

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.31648/hip.829

Abstrakt

Wydaje się, że filozofia rzadko miała związek z muzyką - Rousseau, Nietzsche czy Adorno to wyjątki. A jednak w mitologii i tradycji greckiej związki takie były bardzo wyraźne: koźlonogi Pan, który zdradził Apollinowi tajemnicę wieszczenia, był muzycznym wirtuozem; ucieleśniający mądrość Sylen uczył Dionizosa śpiewu i tańca; Apollo, stanąwszy na czele korowodu szalonych muz, uczynił je przewodniczkami poetów; sami zaś poeci (jak Orfeusz czy Muzajos) posiadali umiejętność rozumienia ludzkiej natury oraz dar przepowiadania przyszłości i uosabiali natchnioną mądrość. Przynajmniej więc w pewnym stopniu filozofia wywodzi się z muzyki. Koneksje te zaś potwierdza osoba Gilles’a Deleuze’a, którego nomadologia oraz takie kategorie, jak „kłącze”, „refren”, „powtórzenie” czy „deterytorializacja”, stały się istotnymi wyznacznikami dla współczesnej eksperymentalnej muzyki elektronicznej.

Słowa kluczowe:

Nietzsche, muzyka, filozofia, Grecja, Wagner, Dionizos, Apollo, muzy, aojdowie, resentyment, Deleuze

Inne teksty tego samego autora

Bogdan Banasiak, Kulturowy topos księgi (przyczynek do interpretacji) , Humanistyka i Przyrodoznawstwo: Nr 15 (2009)

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Banasiak, B. (2018). Narodziny filozofii z ducha. muzyki. Humanistyka I Przyrodoznawstwo, (17), 107–122. https://doi.org/10.31648/hip.829

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Banasiak B, Efekt Deleuze [część 2], „[fo:pa] Kwartalnik Literacko-Filozoficzny”, lipiec 2008, nr 16, s. 84-92.

Bristiger M, Nietzsche jako kompozytor (kilka uwag po lekturze jego utworów), „Teksty” 1980, nr 3, s. 95-106.

Dankowska J, U podstaw filozofii muzyki. Niemiecka filozofia X IX wieku a muzyka, Akademia Muzyczna, Warszawa 2001.

Deleuze G, O woli mocy i wiecznym powrocie, (w:) idem, Nietzsche, przeł. B. Banasiak, Warszawa 2000, s. 77-78.

Deleuze G, Nietzsche i filozofia, przeł. B. Banasiak, Warszawa 1993.

Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów, Warszawa 1982.

Gałecki J, Nietzsche i ,, Carmen” Bizeta, „Studia Estetyczne” 1967, nr 4.

Graves R, Mity greckie, przeł. H. Krzeczkowski, Warszawa 1967.

Nietzsche F, Przypadek Wagnera. Problem muzykanta, przeł. S. Gromadzki, „Nowa Krytyka” 2003, nr 15.

Grimal P, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław - Warszawa - Kraków 1990.

Heraklit z Efezu, Zdania, przeł. A. Czerniawski, „Pismo Literacko-Artystyczne” 1989, nr 1, 8.13, 10.17, 9.08.

Herer M, Deleuze i muzyka, „Glissando” 2005, nr 5-6.

Nietzsche F, Filozofia w tragicznej epoce Greków, (w:) idem, Pisma pozostałe (1862-1875), przeł. B. Baran, Kraków 1993.

Nietzsche F, Narodziny tragedii, czyli hellenizm i pesymizm, przeł. L. Staff, Warszawa 1907.

Nietzsche F, Przypadek Wagnera (Ryszard Wagner w Bayreuth, Przypadek Wagnera, Nietzsche kontra Wagner), przeł. M. Cumft-Pieńkowska, K. Kaśkiewicz, R. Michalski, przedmowa K. Kaśkiewicz, Toruń 2004.

Nietzsche F, Ecce homo. Jak się staje - kim się jest, przeł. L. Staff, Kraków 2003, s. 60-61.

Leśniak K, Materialiści greccy w epoce przedsokratejskiej, Warszawa 1972.

Parandowski J, Mitologia, Warszawa 1975.

Pinhas R, Atmosphère de Paris, septembre 1995, „Chimères”, Boulevard des anormaux, été 1997, nr 31; wersja ang. w przekł. T. Adamsa [online] <http://members.optusnet.com.au/~robert2600/paris_atmosphere.html>.

Rabouin D, Le compagnon errant des musiciens, „M agazine littéraire”, L'effet Deleuze, février 2002, nr 406.

Rousseau J. J, Szkic o pochodzeniu języków, przeł. B. Banasiak, Aureus, Kraków 2001.

Sinko T, Zarys literatury greckiej, t. 1, Warszawa 1959.

Vernant J. P., Źródła myśli greckiej, przeł. L. Brogowski, Gdańsk 1996.

Zerbib D, Sous les pavés, la plage d ’immanence, „l'Humanité”, 28 février 2006. Google Scholar