Abstrakt

     Od czasów starożytnych związki etyki z fizyką istniały jako fakty niezaprzeczalne, choć np. tradycja sokratejska reprezentowała pogląd o autonomii etyki wobec świata zewnętrznego. przyjmując (za Kantem), że czyny moralne to te, które oparte są na wolnej woli, rozważane jest zagadnienie wolnej woli na tle sporów po-między indeterminizmem i determinizmem. Jeśli jest się zwolennikiem indeterminizmu — nie ma potrzeby uzasadnienia statusu ontologicznego wolnej woli. Jeśli natomiast przyjęty zostanie determinizm — uzasadnienie to jest niezbędne i istnieją dwa jego typy. Pierwsze przyjmuje, że wolna wola jest innej "natury" niż rzeczywistość fizyczna. Drugie poszukuje uzasadnienia wolnej woli w strukturze świata przy-rodniczego operując kategorią przypadku. Nauka nowożytna (XVII-XVIII w.) usiłowała wyeliminować istnienie przypadku na podstawie rozstrzygnięć nowej fizyki i pozostawić jedynie miejsce dla związków koniecznych. Ten punkt widzenia odrzuca istnienie wolnej woli i unie-możliwia uzasadnienie moralności. Nadzieje na takie uzasadnienie pojawiły się w XX wieku wraz ze sformułowaniem przez Heisenberga Zasady Nieoznaczoności i jej interpretacji w duchu indetrministycznym (choć "zasada" nie stanowi "mocnego" argumentu dla uzasadnie nia swobody wyborów).

W tej sytuacji etyce pozostaje oczekiwać albo na uzasadnienia “mocne”, albo uznać, że sfera wolności dla działań i decyzji człowieka gwarantowana jest w świecie rządzonym przyczynowością przez własność rozumu, który będąc także naturalnym elementem świata przyrodniczego i pozostając w relacji do rzeczywistości fizycznej  pozwala na odnalezienie argumentów świadczących na korzyść tezy o wolności woli, a w konsekwencji usensowienie moralnej sfery ludzkiego istnienia.