Polish Tatars in the Program about Ethnic and National Minorities of Gdansk Pomerania in the Sky Orunia Television
Abstract
This article is devoted to the problems related to the Polish Tatars, which were presented in a program about ethnic and national minorities in the Sky Orunia television. The author briefly discusses the specificity of the identity of Polish Tatars and the presence of this group in Gdansk Pomerania. He presents the Sky Orunia television, the oldest private local television broadcaster in Poland. Despite the fact that it was a commercial and entertainment broadcaster, it also produced ambitious programs, including a program about national minorities. The Mosaic, produced by Anna Sobecka, was only a short episode in the station history (from February to June 1995, 12 programs were produced). Two episodes of this program were devoted to the Polish Tatars. The first episode presented the history and culture of that minority, while the second episode was dedicated to the cooperation of Polish Tatars with their brothers and sisters from Lithuania and Belarus. In the article, its author used empirical material, which comes from in-depth qualitative interviews with Anna Sobecka.
Keywords:
Polish Tatars, ethnic and national minorities in Poland, Sky Orunia television, transformation in Poland, Anna SobeckaReferences
Adamik-Szysiak, Małgorzata, i Godlewska, Ewa (red.). 2014. Media mniejszości – mniejszości w mediach. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Biała, Ewa. 26.08.1996. Filmy to nie śrubki. Gazeta Wyborcza, 198, s. 19.
Bobako, Monika. 2017. Islamofobia jako technologia władzy. Studium z antropologii politycznej. Kraków: Universitas.
Chazbijewicz, Selim. 1995. Prasa tatarsko-muzułmańska w Polsce w latach 1939–1996. Rocznik Tatarów Polskich, 3, s. 87–102.
Czachorowski Musa Ç. 2015. Czasopiśmiennictwo tatarskie i muzułmańskie w Polsce w latach 1945–2015. Wrocław: Inicjatywa Wydawnicza Çaxarxan Xucalıq.
Dmitruk, Stefan. 2009. Prasa mniejszości tatarskiej w Polsce w latach 1996–2008. W: Chazbijewicz, Selim (red.). Tatarzy – historia i kultura. Sesja naukowa. Szreniawa 26–27 czerwca 2009. Szreniawa: Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie, s. 55–70.
Gazeta Wyborcza. 28.08.1998. Prezes przed sądem. Sky Orunia zniknęła, kłopoty zostały. Gazeta Wyborcza. Trójmiasto, 201, s. 3.
Glensk, Joachim, i Kalczyńska, Maria (red.). 2004. Regionalne i lokalne media w społeczeństwie wielokulturowym. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Klimkiewicz, Beata. 2003. Mniejszości narodowe w sferze publicznej. Reprezentacje, praktyki i regulacje medialne. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Łyszczarz, Michał. 2012. Tatarzy polscy a islamofobia. Nurt SVD. Półrocznik misjologiczno-religioznawczy, 46 (2), s. 80–92.
Łyszczarz, Michał. 2013. Młode pokolenie polskich Tatarów. Studium przemian generacyjnych młodzieży w kontekście religijności muzułmańskiej oraz tożsamości etnicznej. Olsztyn – Białystok: Katedra Socjologii Uniwersytetu Warmińsko Mazurskiego w Olsztynie, Muzułmański Związek Religijny w RP.
Łyszczarz, Michał. 2015. Znaczenie Młodzieżowego Zespołu Pieśni i Tańca „Buńczuk” dla kultywowania tatarskiej tożsamości etnicznej. W: Ickiewicz-Sawicka, Magdalena (red.). Kultura – naród – etniczność na pograniczach Europy i świata. Czeremcha: Stowarzyszenie Miłośników Kultury Ludowej w Czeremsze, s. 65–81.
Łyszczarz, Michał. 2017a. Etniczność a status mniejszościowy – przypadek polskich Tatarów. W: Gajownik, Tomasz, Pietnoczka, Paweł, i Sidorkiewicz, Krzysztof (red.). Dialog kultur czy zarzewie konfliktów – problematyka mniejszości narodowych w Europie. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, s. 217–234.
Łyszczarz, Michał. 2017b. Serca zostawili na stepach, dusze oddali Polsce (wywiad z dziennikarzem TVP Józefem Wierzbą). Rocznik Tatarów Polskich. Seria 2, 4 (18), s. 203–224.
Łyszczarz, Michał. 2017c. Specyfika medialnego dyskursu dotyczącego islamu i muzułmanów w Polsce. Rocznik Tatarów Polskich. Seria 2, 4 (18), s. 91–107.
Łyszczarz, Michał. 2017d. Wpływ procesów asymilacji i sekularyzacji na religijność polskich Tatarów. Sensus Historiae. Studia interdyscyplinarne, 28 (3), s. 219–237.
Łyszczarz, Michał. 2018a. Polscy Tatarzy w podlaskich mediach publicznych. Kultura i Społeczeństwo, 2, s. 121–134.
Łyszczarz, Michał. 2018b. Polscy Tatarzy w programach o mniejszościach etnicznych i narodowych. Rozmowa z dziennikarką Radia Gdańsk red. Anną Sobecką. Rocznik Tatarów Polskich. Seria 2, 5 (19), s. 243–257.
Łyszczarz, Michał. 2018c. Znaczenie polskości i patriotyzmu dla społeczności polskich Tatarów w Gdańsku. W: Konopacki, Artur (red.). Tatarzy w Niepodległej. Tatarskie drogi do niepodległości. Białystok: Związek Tatarów RP, s. 221–262.
Łyszczarz, Michał. 2019. Problematyka tatarska w TVP Białystok. Przegląd Tatarski, 1 (41), s. 20–23.
Mieczkowski, Janusz. 2007. Prasa mniejszości narodowych i etnicznych w polityce państwa polskiego od 1989 roku. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Radłowska, Karolina. 2017. Tatarzy polscy. Ciągłość i zmiana. Białystok: Fundacja Sąsiedzi.
Ratajczak, Magdalena (red.). 2007. Multikulturalizm w sferze mediów. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Ratajczak, Magdalena. 2012. Różnorodność kulturowa w mediach. Doświadczenia europejskie. Warszawa: Elipsa.
Sadowski, Andrzej, i Skoczek, Tadeusz (red.). 2001. Mniejszości narodowe i etniczne a media elektroniczne. Białoruś, Estonia, Litwa, Łotwa, Polska, Ukraina. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Sobczak, Jacek. 2004. Prasa polskich wyznawców islamu. W: Kossewska, Elżbieta, i Adamowski, Janusz (red.). Media wyznaniowe w Polsce 1989–2004. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Aspra-Jr, s. 113–122.
Sobecka, Anna (red.). 2005. Radio gra… i mówi. Pelplin: Bernardinum.
Sobecka, Anna. 2006. „Mniejszości narodowe” (program w Telewizji Sky Orunia). W: Chodubski,
Andrzej, i Waśkiewicz, Andrzej K. (red.). Tożsamość kulturowa. Szkice o mniejszościach narodowych na Pomorzu Gdańskim. Seria szósta. Gdańsk: Gdańskie Towarzystwo Przyjaciół Sztuki, s. 126–135.
Sobecka, Anna. 2014. Kalejdoskop. Spotkania z mniejszościami narodowymi. Gdańsk: Wydawnictwo Oskar.
Sobecka, Anna (red.). 2017. Andrzej. Andrzej K. Waśkiewicz we wspomnieniach. Gdańsk: Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. J. Conrada Korzeniowskiego w Gdańsku.
Szahidewicz, Halina. 2015. „Buńczuk”. 15 lat Tatarskiego Zespołu Dziecięco-Młodzieżowego. Białystok: Muzułmański Związek Religijny w RP.
Szymańska, Agnieszka, i Hess, Agnieszka. 2014. Mniejszości narodowe, etniczne i religijne w przekazie mediów. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Talko-Hryncewicz, Julian. 1924. Muślimowie, czyli tak zwani Tatarzy Litewscy. Kraków – Dębniki: Księgarnia Geograficzna Orbis.
Wielgopolan, Krzysztof, i Ramlau, Łukasz. 15.10.1992. Czystka w eterze? Gazeta Wyborcza, 243, s. 3.
Wilkanowicz, Stefan (red.). 1997. Konflikt czy współdziałanie? Media a problemy mniejszości. Kraków: Znak.
Zatorska, Beata, i Wiejas, Paweł. 29.11.1994. Ostatni kadr Orunii. Gazeta Wyborcza, 277, s. 4.
Zawistowska, Alicja. 2007. Mniejszości w mediach: konteksty i granice prezentacji. Pogranicze. Studia społeczne, 13, s. 91–111.
Netografia
Gdańsk 112. 2013. „Gdańsk 112”: Wybuch wieżowca we Wrzeszczu – Materiały TV Sky Orunia. [Online]. YouTube. Dostęp: https://www.youtube.com/watch?v=jy5Db7xUJgA [23.03.2019].
Olejarczyk, Piotr. 2017. Sky Orunia: pierwsza, prywatna stacja telewizji. [Wywiad ze Zbigniewem Klewiadą]. [Online]. Gdańsk Strefa Prestiżu. Dostęp: http://www.gdanskstrefa.com/sky-orunia-pierwsza-prywatna-stacja-telewizji/ [23.03.2019].
Portal Gazety Gdańskiej. 10.02.2017. Zmarł Zbyszek Klewiado – marzyciel ze SKY Orunia. [Online]. Wybrzeże24.pl. Dostęp: http://wybrzeze24.pl/aktualnosci/zmarl-zbyszek-klewiado-marzyciel--ze-sky-orunia [18.03.2019].
Portal Północna TV. 2017. Zmarł Zbigniew Klewiado – twórca Orunia Sky. [Online]. Strefa Historii. Dostęp: http://polnocna.tv/news/14326-zmarl-zbigniew-klewiado-tworca-orunia-sky [18.03.2019].
Trzebiatowski, Marek. 1996a. Kłopoty lokalnych nadawców. [Online]. Archiwum.rp.pl. Dostęp:http://archiwum.rp.pl/artykul/97539-Klopoty-lokalnych-nadawcow.html [23.03.2019].
Trzebiatowski, Marek. 1996b. Powrócić do Oruni. [Online]. Archiwum.rp.pl. Dostęp: http://archiwum.rp.pl/artykul/104200-Powrocic-do-Oruni.html [23.03.2019].
Biała, Ewa. 26.08.1996. Filmy to nie śrubki. Gazeta Wyborcza, 198, s. 19.
Bobako, Monika. 2017. Islamofobia jako technologia władzy. Studium z antropologii politycznej. Kraków: Universitas.
Chazbijewicz, Selim. 1995. Prasa tatarsko-muzułmańska w Polsce w latach 1939–1996. Rocznik Tatarów Polskich, 3, s. 87–102.
Czachorowski Musa Ç. 2015. Czasopiśmiennictwo tatarskie i muzułmańskie w Polsce w latach 1945–2015. Wrocław: Inicjatywa Wydawnicza Çaxarxan Xucalıq.
Dmitruk, Stefan. 2009. Prasa mniejszości tatarskiej w Polsce w latach 1996–2008. W: Chazbijewicz, Selim (red.). Tatarzy – historia i kultura. Sesja naukowa. Szreniawa 26–27 czerwca 2009. Szreniawa: Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie, s. 55–70.
Gazeta Wyborcza. 28.08.1998. Prezes przed sądem. Sky Orunia zniknęła, kłopoty zostały. Gazeta Wyborcza. Trójmiasto, 201, s. 3.
Glensk, Joachim, i Kalczyńska, Maria (red.). 2004. Regionalne i lokalne media w społeczeństwie wielokulturowym. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Klimkiewicz, Beata. 2003. Mniejszości narodowe w sferze publicznej. Reprezentacje, praktyki i regulacje medialne. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Łyszczarz, Michał. 2012. Tatarzy polscy a islamofobia. Nurt SVD. Półrocznik misjologiczno-religioznawczy, 46 (2), s. 80–92.
Łyszczarz, Michał. 2013. Młode pokolenie polskich Tatarów. Studium przemian generacyjnych młodzieży w kontekście religijności muzułmańskiej oraz tożsamości etnicznej. Olsztyn – Białystok: Katedra Socjologii Uniwersytetu Warmińsko Mazurskiego w Olsztynie, Muzułmański Związek Religijny w RP.
Łyszczarz, Michał. 2015. Znaczenie Młodzieżowego Zespołu Pieśni i Tańca „Buńczuk” dla kultywowania tatarskiej tożsamości etnicznej. W: Ickiewicz-Sawicka, Magdalena (red.). Kultura – naród – etniczność na pograniczach Europy i świata. Czeremcha: Stowarzyszenie Miłośników Kultury Ludowej w Czeremsze, s. 65–81.
Łyszczarz, Michał. 2017a. Etniczność a status mniejszościowy – przypadek polskich Tatarów. W: Gajownik, Tomasz, Pietnoczka, Paweł, i Sidorkiewicz, Krzysztof (red.). Dialog kultur czy zarzewie konfliktów – problematyka mniejszości narodowych w Europie. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, s. 217–234.
Łyszczarz, Michał. 2017b. Serca zostawili na stepach, dusze oddali Polsce (wywiad z dziennikarzem TVP Józefem Wierzbą). Rocznik Tatarów Polskich. Seria 2, 4 (18), s. 203–224.
Łyszczarz, Michał. 2017c. Specyfika medialnego dyskursu dotyczącego islamu i muzułmanów w Polsce. Rocznik Tatarów Polskich. Seria 2, 4 (18), s. 91–107.
Łyszczarz, Michał. 2017d. Wpływ procesów asymilacji i sekularyzacji na religijność polskich Tatarów. Sensus Historiae. Studia interdyscyplinarne, 28 (3), s. 219–237.
Łyszczarz, Michał. 2018a. Polscy Tatarzy w podlaskich mediach publicznych. Kultura i Społeczeństwo, 2, s. 121–134.
Łyszczarz, Michał. 2018b. Polscy Tatarzy w programach o mniejszościach etnicznych i narodowych. Rozmowa z dziennikarką Radia Gdańsk red. Anną Sobecką. Rocznik Tatarów Polskich. Seria 2, 5 (19), s. 243–257.
Łyszczarz, Michał. 2018c. Znaczenie polskości i patriotyzmu dla społeczności polskich Tatarów w Gdańsku. W: Konopacki, Artur (red.). Tatarzy w Niepodległej. Tatarskie drogi do niepodległości. Białystok: Związek Tatarów RP, s. 221–262.
Łyszczarz, Michał. 2019. Problematyka tatarska w TVP Białystok. Przegląd Tatarski, 1 (41), s. 20–23.
Mieczkowski, Janusz. 2007. Prasa mniejszości narodowych i etnicznych w polityce państwa polskiego od 1989 roku. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Radłowska, Karolina. 2017. Tatarzy polscy. Ciągłość i zmiana. Białystok: Fundacja Sąsiedzi.
Ratajczak, Magdalena (red.). 2007. Multikulturalizm w sferze mediów. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Ratajczak, Magdalena. 2012. Różnorodność kulturowa w mediach. Doświadczenia europejskie. Warszawa: Elipsa.
Sadowski, Andrzej, i Skoczek, Tadeusz (red.). 2001. Mniejszości narodowe i etniczne a media elektroniczne. Białoruś, Estonia, Litwa, Łotwa, Polska, Ukraina. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Sobczak, Jacek. 2004. Prasa polskich wyznawców islamu. W: Kossewska, Elżbieta, i Adamowski, Janusz (red.). Media wyznaniowe w Polsce 1989–2004. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Aspra-Jr, s. 113–122.
Sobecka, Anna (red.). 2005. Radio gra… i mówi. Pelplin: Bernardinum.
Sobecka, Anna. 2006. „Mniejszości narodowe” (program w Telewizji Sky Orunia). W: Chodubski,
Andrzej, i Waśkiewicz, Andrzej K. (red.). Tożsamość kulturowa. Szkice o mniejszościach narodowych na Pomorzu Gdańskim. Seria szósta. Gdańsk: Gdańskie Towarzystwo Przyjaciół Sztuki, s. 126–135.
Sobecka, Anna. 2014. Kalejdoskop. Spotkania z mniejszościami narodowymi. Gdańsk: Wydawnictwo Oskar.
Sobecka, Anna (red.). 2017. Andrzej. Andrzej K. Waśkiewicz we wspomnieniach. Gdańsk: Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. J. Conrada Korzeniowskiego w Gdańsku.
Szahidewicz, Halina. 2015. „Buńczuk”. 15 lat Tatarskiego Zespołu Dziecięco-Młodzieżowego. Białystok: Muzułmański Związek Religijny w RP.
Szymańska, Agnieszka, i Hess, Agnieszka. 2014. Mniejszości narodowe, etniczne i religijne w przekazie mediów. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Talko-Hryncewicz, Julian. 1924. Muślimowie, czyli tak zwani Tatarzy Litewscy. Kraków – Dębniki: Księgarnia Geograficzna Orbis.
Wielgopolan, Krzysztof, i Ramlau, Łukasz. 15.10.1992. Czystka w eterze? Gazeta Wyborcza, 243, s. 3.
Wilkanowicz, Stefan (red.). 1997. Konflikt czy współdziałanie? Media a problemy mniejszości. Kraków: Znak.
Zatorska, Beata, i Wiejas, Paweł. 29.11.1994. Ostatni kadr Orunii. Gazeta Wyborcza, 277, s. 4.
Zawistowska, Alicja. 2007. Mniejszości w mediach: konteksty i granice prezentacji. Pogranicze. Studia społeczne, 13, s. 91–111.
Netografia
Gdańsk 112. 2013. „Gdańsk 112”: Wybuch wieżowca we Wrzeszczu – Materiały TV Sky Orunia. [Online]. YouTube. Dostęp: https://www.youtube.com/watch?v=jy5Db7xUJgA [23.03.2019].
Olejarczyk, Piotr. 2017. Sky Orunia: pierwsza, prywatna stacja telewizji. [Wywiad ze Zbigniewem Klewiadą]. [Online]. Gdańsk Strefa Prestiżu. Dostęp: http://www.gdanskstrefa.com/sky-orunia-pierwsza-prywatna-stacja-telewizji/ [23.03.2019].
Portal Gazety Gdańskiej. 10.02.2017. Zmarł Zbyszek Klewiado – marzyciel ze SKY Orunia. [Online]. Wybrzeże24.pl. Dostęp: http://wybrzeze24.pl/aktualnosci/zmarl-zbyszek-klewiado-marzyciel--ze-sky-orunia [18.03.2019].
Portal Północna TV. 2017. Zmarł Zbigniew Klewiado – twórca Orunia Sky. [Online]. Strefa Historii. Dostęp: http://polnocna.tv/news/14326-zmarl-zbigniew-klewiado-tworca-orunia-sky [18.03.2019].
Trzebiatowski, Marek. 1996a. Kłopoty lokalnych nadawców. [Online]. Archiwum.rp.pl. Dostęp:http://archiwum.rp.pl/artykul/97539-Klopoty-lokalnych-nadawcow.html [23.03.2019].
Trzebiatowski, Marek. 1996b. Powrócić do Oruni. [Online]. Archiwum.rp.pl. Dostęp: http://archiwum.rp.pl/artykul/104200-Powrocic-do-Oruni.html [23.03.2019].
Łyszczarz, M. (2021). Polish Tatars in the Program about Ethnic and National Minorities of Gdansk Pomerania in the Sky Orunia Television. Media - Culture - Social Communication, 1(16), 9–20. https://doi.org/10.31648/mkks.6280
