Literature World. About (In)dependence of Modern Writing in Poland According to Pierre Bourdieu’s Theory
Abstract
The theory created by Pierre Bourdieu pictorially explains the world through the prism of exclusive, self-determining fields that constantly interact with each other. When you look at one piece of this complex jigsaw puzzle ‒ namely the field within culture, which is made up of scientific and artistic fields ‒ it is worth asking yourself what condition its elements are in today. The way of consuming the products of culture has become unrecognizable ‒ it is enough to cite the example of private universities, the phenomenon known as crowdfunding, or writer-celebrates appearing in advertisements. So can we talk about spaces separate from power, economy or media, such as art or “academy”? The author, using the example of contemporary Polish literary creation, tries to answer the question of whether the field theory proposed by Bourdieu is applicable in todayʼs constantly changing world.
Keywords:
literature, literature field, Pierre Bourdieu, change, field independence, publishing marketReferences
Bauman, Zygmunt. 2006. Płynna nowoczesność. Tłum. Tomasz Kunz. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Bourdieu, Pierre. 2007. Reguły sztuki. Geneza i struktura pola literackiego. Tłum. Andrzej Zawadzki. Kraków: Universitas.
Bourdieu, Pierre, i Wacquant, Loïc J.D. 2001. Zaproszenie do socjologii refleksyjnej. Tłum. Anna Sawisz. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Czajka, Katarzyna. 2011. Fikcja po fikcji. Polityka, 28, s. 64‒66.
Drapińska, Anna, i Liberadzka, Beata. 2017. Trendy na rynku książki w Polsce – wybrane aspekty. Handel Wewnętrzny, 5 (370), s. 111‒120.
Emmausski, Christofor. 1994. Christofor Emmausski: Ze wspomnień warszawskiego cenzora. W: Prussak, Maria (wyb. i oprac.). Świat pod kontrolą. Wybór materiałów z archiwum cenzury rosyjskiej w Warszawie. Tłum. Maria Prussak. Warszawa: Krąg, s. 5‒39.
Gajewski, Krzysztof. 2001. „Reguły sztuki: geneza i struktura pola literackiego”, Pierre Bourdieu [rec.]. Pamiętnik Literacki, 97 (2), s. 255‒266.
Jacyno, Małgorzata. 2002. Społeczna psychoanaliza władzy tworzenia. Teksty Drugie. Teoria literatury, krytyka, interpretacja, 6, s. 86‒91.
Jankowicz, Grzegorz, i in. 2014. Literatura polska po 1989 roku w świetle teorii Pierre’a Bourdieu. Raport z badań. Kraków: Korporacja Ha!art.
Klukowski, Bogdan, i Tobera, Marek. 2013. W tym niezwykłym czasie. Początki transformacji polskiego rynku książki (1989−1995). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Sedno”.
Krawczak, Ewa. 2001. Literatura i społeczeństwo. Wokół problematyki socjologii literatury. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio I. Philosophia – Sociologia, 26 (4), s. 47‒56.
Popławska, Anna, i in. 2017. Słownik terminów literackich. Kraków: Wydawnictwo GREG. Prussak, Maria (wyb. i oprac.). 1994. Świat pod kontrolą. Wybór materiałów z archiwum cenzury rosyjskiej w Warszawie. Tłum. Maria Prussak. Warszawa: Krąg.
Sasin, Ewelina. 2015. Agent literacki jako nowy aktor w polskim polu literatury po 1989 roku. Przegląd Kulturoznawczy, 2 (24), s. 140‒150.
Szacki, Jerzy. 2002. Bourdieu: konstruktywizm strukturalistyczny. W: Szacki, Jerzy. Historia myśli socjologicznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 889‒900.
Trzeciak, Katarzyna, i Sowiński, Michał. 2015. Pisarz jako zawód. Uwagi o polu literackim Polski po 1989. Przegląd Kulturoznawczy, 2 (24), s. 151‒159.
Winek, Teresa. 2010. Jakiego „Pana Tadeusza” czytano w XIX wieku? Wiek XIX. Rocznik Towarzystwa Literackiego imienia Adama Mickiewicza, 3 (45), s. 5‒23.
Netografia
Beme, Marcin. 2015. Jeszcze książka nie zginęła. [Online]. Forbes. Dostęp: https://www.forbes.pl/przywodztwo/rynek-wydawniczy-w-polsce/p6y2v54 [14.09.2018].
Bułhak, Władysław, i Polak, Barbara. 2004. Zabijanie słowa. O cenzurze w PRL z Aleksandrem Pawlickim, Tomaszem Strzęboszem i Wiesławem Władyką rozmawiają Władysław Bułhak i Barbara Polak. Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej, 2 (37), s. 4‒26. [Online]. InstytutPamięci Narodowej. Dostęp: https://ipn.gov.pl/pl/publikacje/biuletyn-ipn/9608,Biuletyn-IPN-nr-22004.html [28.11.2019].
Czapliński, Przemysław. 2014. W poszukiwaniu suwerenności. Magazyn Literacki. XXV lat wolnej literatury w Polsce, 7‒8. [Dodatek do:] Tygodnik Powszechny, 37. [Online]. Tygodnik Powszechny. Dostęp: https://www.tygodnikpowszechny.pl/w-poszukiwaniu-suwerennosci-24040 [9.12.2017].
Dobiasz-Krysiak, Maja. 2018. Propaganda. Tylko w PRL czy również dziś? [Online]. Kampanie społeczne.pl. Dostęp: http://kampaniespoleczne.pl/propaganda-tylko-w-prl-czy-rowniez-dzis/ [9.12.2019].
Grębecka, Zuzanna. 2018. Propaganda w PRL. [Online]. Mind over Media. Dostęp: https://media.ceo.org.pl/sites/media.ceo.org.pl/files/material_ekspercki_propaganda_w_prl_0.pdf [14.09.2018].
Projekt Piksel Zdrój. 2015. Piksel Zdrój. Nowa powieść hipertekstowa. [Online]. Techsty. Dostęp:http://techsty.art.pl/aktualnosci/2015/piksel-zdroj.html [14.12.2019].
Tokarczuk, Olga. 2019. Czuły narrator. Przemowa noblowska Olgi Tokarczuk – laureatki literackiej Nagrody Nobla 2018. [Online]. Dostęp: https://www.nobelprize.org/uploads/2019/12/tokarczuk-lecture-polish.pdf [14.12.2019].
Universitas. 2007. [Opis wydawniczy książki: Bourdieu, Pierre. Reguły sztuki. Geneza i struktura pola literackiego. Tłum. Andrzej Zawadzki. Kraków]. [Online]. Universitas. Dostęp: https://universitas.com.pl/produkt/1532/Reguly-sztuki-Geneza-i-struktura-pola-literackiego [28.11.2019].
Wilk, Paulina. 3.10.2016. Crowdfunding zmienia rynek książki. [Online]. Rzeczpospolita. Dostęp: https://www.rp.pl/Literatura/310039915-Crowdfunding-zmienia-rynek-ksiazki.html[28.11.2019].
Bourdieu, Pierre. 2007. Reguły sztuki. Geneza i struktura pola literackiego. Tłum. Andrzej Zawadzki. Kraków: Universitas.
Bourdieu, Pierre, i Wacquant, Loïc J.D. 2001. Zaproszenie do socjologii refleksyjnej. Tłum. Anna Sawisz. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Czajka, Katarzyna. 2011. Fikcja po fikcji. Polityka, 28, s. 64‒66.
Drapińska, Anna, i Liberadzka, Beata. 2017. Trendy na rynku książki w Polsce – wybrane aspekty. Handel Wewnętrzny, 5 (370), s. 111‒120.
Emmausski, Christofor. 1994. Christofor Emmausski: Ze wspomnień warszawskiego cenzora. W: Prussak, Maria (wyb. i oprac.). Świat pod kontrolą. Wybór materiałów z archiwum cenzury rosyjskiej w Warszawie. Tłum. Maria Prussak. Warszawa: Krąg, s. 5‒39.
Gajewski, Krzysztof. 2001. „Reguły sztuki: geneza i struktura pola literackiego”, Pierre Bourdieu [rec.]. Pamiętnik Literacki, 97 (2), s. 255‒266.
Jacyno, Małgorzata. 2002. Społeczna psychoanaliza władzy tworzenia. Teksty Drugie. Teoria literatury, krytyka, interpretacja, 6, s. 86‒91.
Jankowicz, Grzegorz, i in. 2014. Literatura polska po 1989 roku w świetle teorii Pierre’a Bourdieu. Raport z badań. Kraków: Korporacja Ha!art.
Klukowski, Bogdan, i Tobera, Marek. 2013. W tym niezwykłym czasie. Początki transformacji polskiego rynku książki (1989−1995). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Sedno”.
Krawczak, Ewa. 2001. Literatura i społeczeństwo. Wokół problematyki socjologii literatury. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio I. Philosophia – Sociologia, 26 (4), s. 47‒56.
Popławska, Anna, i in. 2017. Słownik terminów literackich. Kraków: Wydawnictwo GREG. Prussak, Maria (wyb. i oprac.). 1994. Świat pod kontrolą. Wybór materiałów z archiwum cenzury rosyjskiej w Warszawie. Tłum. Maria Prussak. Warszawa: Krąg.
Sasin, Ewelina. 2015. Agent literacki jako nowy aktor w polskim polu literatury po 1989 roku. Przegląd Kulturoznawczy, 2 (24), s. 140‒150.
Szacki, Jerzy. 2002. Bourdieu: konstruktywizm strukturalistyczny. W: Szacki, Jerzy. Historia myśli socjologicznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 889‒900.
Trzeciak, Katarzyna, i Sowiński, Michał. 2015. Pisarz jako zawód. Uwagi o polu literackim Polski po 1989. Przegląd Kulturoznawczy, 2 (24), s. 151‒159.
Winek, Teresa. 2010. Jakiego „Pana Tadeusza” czytano w XIX wieku? Wiek XIX. Rocznik Towarzystwa Literackiego imienia Adama Mickiewicza, 3 (45), s. 5‒23.
Netografia
Beme, Marcin. 2015. Jeszcze książka nie zginęła. [Online]. Forbes. Dostęp: https://www.forbes.pl/przywodztwo/rynek-wydawniczy-w-polsce/p6y2v54 [14.09.2018].
Bułhak, Władysław, i Polak, Barbara. 2004. Zabijanie słowa. O cenzurze w PRL z Aleksandrem Pawlickim, Tomaszem Strzęboszem i Wiesławem Władyką rozmawiają Władysław Bułhak i Barbara Polak. Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej, 2 (37), s. 4‒26. [Online]. InstytutPamięci Narodowej. Dostęp: https://ipn.gov.pl/pl/publikacje/biuletyn-ipn/9608,Biuletyn-IPN-nr-22004.html [28.11.2019].
Czapliński, Przemysław. 2014. W poszukiwaniu suwerenności. Magazyn Literacki. XXV lat wolnej literatury w Polsce, 7‒8. [Dodatek do:] Tygodnik Powszechny, 37. [Online]. Tygodnik Powszechny. Dostęp: https://www.tygodnikpowszechny.pl/w-poszukiwaniu-suwerennosci-24040 [9.12.2017].
Dobiasz-Krysiak, Maja. 2018. Propaganda. Tylko w PRL czy również dziś? [Online]. Kampanie społeczne.pl. Dostęp: http://kampaniespoleczne.pl/propaganda-tylko-w-prl-czy-rowniez-dzis/ [9.12.2019].
Grębecka, Zuzanna. 2018. Propaganda w PRL. [Online]. Mind over Media. Dostęp: https://media.ceo.org.pl/sites/media.ceo.org.pl/files/material_ekspercki_propaganda_w_prl_0.pdf [14.09.2018].
Projekt Piksel Zdrój. 2015. Piksel Zdrój. Nowa powieść hipertekstowa. [Online]. Techsty. Dostęp:http://techsty.art.pl/aktualnosci/2015/piksel-zdroj.html [14.12.2019].
Tokarczuk, Olga. 2019. Czuły narrator. Przemowa noblowska Olgi Tokarczuk – laureatki literackiej Nagrody Nobla 2018. [Online]. Dostęp: https://www.nobelprize.org/uploads/2019/12/tokarczuk-lecture-polish.pdf [14.12.2019].
Universitas. 2007. [Opis wydawniczy książki: Bourdieu, Pierre. Reguły sztuki. Geneza i struktura pola literackiego. Tłum. Andrzej Zawadzki. Kraków]. [Online]. Universitas. Dostęp: https://universitas.com.pl/produkt/1532/Reguly-sztuki-Geneza-i-struktura-pola-literackiego [28.11.2019].
Wilk, Paulina. 3.10.2016. Crowdfunding zmienia rynek książki. [Online]. Rzeczpospolita. Dostęp: https://www.rp.pl/Literatura/310039915-Crowdfunding-zmienia-rynek-ksiazki.html[28.11.2019].
Prochera, P. (2021). Literature World. About (In)dependence of Modern Writing in Poland According to Pierre Bourdieu’s Theory. Media - Culture - Social Communication, 1(16), 77–93. https://doi.org/10.31648/mkks.6284
