Metafory wojny i choroby w tekstach „Gazety Wyborczej” z początków pandemii  COVID-19 (2020 r.) i inwazji Rosji na Ukrainę (2022 r.)

Radosław Sierocki

doi:10.31648/mcsc.9652

Published: 2025-06-27

No. 21 (2025)

Metaphors of War and Disease in Media Reports from The Early Days of the COVID-19 Pandemic (2020) and the Russian Invasion of Ukraine (2022)

Radosław Sierocki

Media - Culture - Social Communication

Section: Articles

https://doi.org/10.31648/mcsc.9652

Abstract

In the article, metaphors of disease and war that emerged during the first two weeks of the epidemic (2020) and the war in Ukraine (2022) are subjected to analysis. Metaphors are treated as tools that allow the reorganization and ordering of knowledge and social experiences related to traumatic events (epidemic, war). They are also considered indicators of societal attitudes toward events that are extraordinary, incomprehensible, and threatening to social order. The recognized metaphors of disease and war from the literature are presented. Against this background, an analysis of narratives appearing in the “Gazeta Wyborcza” newspaper is conducted. War metaphors describing the pandemic and disease metaphors describing the war are examined.

Keywords:

COVID-19 pandemic, Gazeta Wyborcza, metaphor, metaphor of disease, metaphor of war, traumatic event, war in Ukraine

Download files

pdf (Język Polski)

Citation rules

Sierocki, R. (2025). Metaphors of War and Disease in Media Reports from The Early Days of the COVID-19 Pandemic (2020) and the Russian Invasion of Ukraine (2022). Media - Culture - Social Communication, (21). https://doi.org/10.31648/mcsc.9652

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

b.a. (2020). Prawdy i mity. Gazeta Wyborcza, 5 marca 2020, 3-3.
Google Scholar

Bieliaszyn, Wiktoria (2022). Będą karać „zdrajców narodu”. Gazeta Wyborcza, 28 lutego 2022, 7-7.
Google Scholar

Bieliaszyn, Wiktoria (2022a). Władze bez zahamowań (rozmowa z Leoniem Gozmanem). Gazeta Wyborcza, 2 marca 2022, 10-11.
Google Scholar

Black, Max (1971). Metafora. Pamiętnik Literacki 62(3): 217–234.
Google Scholar

Brown, Richard H. (1976). Social Theory as Metaphor: On the Logic of Discovery for the Sciences of Conduct. Theory and Society 3(2): 169–197.
Crossref
Google Scholar

Carver, Terrell, i Pikalo, Jernej (2008). Political Language and Metaphor. London: Routledge.
Crossref
Google Scholar

Czytelnik, (2022). Bójmy się o ludzi kryjących się w schronach i piwnicach na Ukrainie. Gazeta Wyborcza, 11 marca 2022, s. 15-15.
Google Scholar

Di Feo, Gianluca (2020). Zostaliśmy sami. Gazeta Wyborcza, 13 marca 2020: 2-2.
Google Scholar

Dobosz, Artur (2009). Maksa Blacka a Jerzego Kmity koncepcja metafory. Filo-Sofija 1(8): 225–237.
Google Scholar

Fabiszak, Małgorzata (2007). A Conceptual Metaphor approach to war discourse and its implications. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Google Scholar

Gates, Bill (2015). The next outbreak? We’re not ready, [online]. TED. Dostęp: https://www.ted.com/talks/bill_gates_the_next_outbreak_we_re_not_ready [01.11.2023].
Google Scholar

Głuchowski, Piotr, Orłowski, Maciej, (2020). Zamykamy granice, galerie, bary. Gazeta Wyborcza, 14 marca 2020, 4-4.
Google Scholar

Hanne, Michael i Hawken, S.J. (2008). Metaphors for illness in contemporary media. Medical Humanities 33(2), 93–99.
Crossref
Google Scholar

Hlebowicz, Bartosz (2020). Panika w Mediolanie. Jak oszukać rząd?. Gazeta Wyborcza, 9 marca 2020, 4-5.
Google Scholar

Hlebowicz, Bartosz (2020). Włoski exodus na południe. Gazeta Wyborcza, 10 marca 2020, 8-8.
Google Scholar

Imielski, Roman (2022). Teraz musimy uderzyć jeszcze mocniej. Gazeta Wyborcza, 1 marca 2022, s. 10-10.
Google Scholar

Jarkowiec, Maciej (2020). Epidemia karmi się kłamstwem. Gazeta Wyborcza, 7 marca 2020: 10-11.
Google Scholar

Kalinowski, Kasper (2022). Psychika w cieniu wojny. Gazeta Wyborcza, 11 marca 2022, s. 18.
Google Scholar

Kossobudzka, Margit (2020). Koronawirus i grupa. Czym się różnią. Gazeta Wyborcza, 4 marca 2020, 4-5.
Google Scholar

Kossobudzka, Margit, Moskal, Wojciech, Cieśliński, Piotr (2020). Przygotuj się na koronawirusa. Gazeta Wyborcza, 5 marca 2020, s. 3-3.
Google Scholar

Kozłowski, Piotr, Domagała Małgorzata (2022). Uciec przed wojną. Gazeta Wyborcza, 3 marca 2022, 18-18.
Google Scholar

Kraśnicki JR, Andrzej, Kwiatkowska, Agnieszka (2020). Koronawirus niesie do szkół mydło. Gazeta Wyborcza, 4 marca 2020, 6-6.
Google Scholar

Kruczkowska, Maria (2020). Chiny: wygrywamy z wirusem. Gazeta Wyborcza, 11 marca 2020, 5-5.
Google Scholar

Kuźniar, Roman, Balcerowicz, Bolesław, Bieńczyk-Missala, Agnieszka, Grzebyk, Patrycja, Jędrzejowska, Karina, Kupiecki, Robert, Madej, Marek, Pronińska, Kamila, Szeptycki, Andrzej i Śledź, Piotr (2022). Agresja Rosji na Ukrainę pierwsze dwa tygodnie wojny. Raport specjalny. W: Kuźniar, Roman (red.), Rocznik Strategiczny 2021/22, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 29-65.
Google Scholar

Lakoff, George (1991). Metaphor and War: The Metaphor System Used to Justify War in the Gulf. Peace Research 23(2/3): 25–32.
Google Scholar

Lakoff, George (2003). Metaphor and War, Again, [online]. AlterNet. Dostęp: . https://www.alternet.org/2003/03/metaphor_and_war_again [16 listopad 2023].
Google Scholar

Lakoff, George (2011). Nie myśl o słoniu! Jak język kształtuje politykę. Tłum. Ewa Anna Nita i Jacek Wasilewski. Warszawa: Łośgraf.
Google Scholar

Lakoff, George i Johnson, Mark (2010). Metafory w naszym życiu. Tłum. Tomasz P. Krzeszowski. Warszawa: Aletheia.
Google Scholar

Levine, Donald L. (1995). The Organism Metaphor in Sociology. Social Research 62(2): 239–265.
Google Scholar

Lule, Jack (2004). War and its metaphors: news language and the prelude to war in Iraq, 2003. Journalism Studies 5(2), 179–90.
Crossref
Google Scholar

Łętowska, Ewa (2020). Ustawa o koronawirusie nadaje się do kosza. Gazeta Wyborcza, 5 marca 2020, 4-4
Google Scholar

Maasen, Sabine (1995). Who Is Afraid of Metaphors? In: Sabine Maasen, Everett Mendelsohn, i Peter Weingart (ed.) Biology as Society, Society as Biology: Metaphors, Sociology of the Sciences. Dordrecht: Springer Netherlands, 11–35.
Crossref
Google Scholar

Maasen, Sabine (2000). Metaphors in the Social Sciences: Making Use and Making Sense of Them. In: Hallyn, Fernand (ed.) Metaphor and Analogy in the Sciences. Dordrecht: Springer, 199–244.
Crossref
Google Scholar

Maziarski, Wojciech (2022). Ukraina potrzebuje wsparcia, nie słów. Gazeta Wyborcza, 26-27 lutego 2022, s. 6-6.
Google Scholar

Montgomery, Scott L. (1993). Illness and Image in Holistic Discourse: How Alternative Is „Alternative”? Cultural Critique 25, 65–89.
Crossref
Google Scholar

Musolff, Andreas (2004). Metaphor and Political Discourse Analogical Reasoning in Debates about Europe. London: Palgrave Macmillan.
Crossref
Google Scholar

Nogaś, Michał (2022). Nie będę czekać, aż po mnie przyjdą (rozmowa z Jurijem Andruchowyczem). Gazeta Wyborcza, 24 lutego 2022, 16-17.
Google Scholar

Nogaś, Michał (2022a). Ukraina wyjdzie z tego jeszcze silniejsza (rozmowa z Borysem Akuninem). Gazeta Wyborcza, 3 marca 2022, 17-17.
Google Scholar

Orłowski, Maciej, Andrusieczko, Piotr i Hlebowicz, Piotr (2020). Ponad 90 tys. zarażonych koronawirusem. Gazeta Wyborcza, 4 marca 2020: 6-6.
Google Scholar

Sałwacka, Maja (2020). Koronawirus dotarł do Polski. Gazeta Wyborcza, 5 marca 2020, 4-5.
Google Scholar

Skarżyński, Stefan (2022). Rubel wciąż pikuje, zachodnie giełdy odbiły. Co to oznacza dla Kremla?. Gazeta Wyborcza, 11 marca 2022, 5-5.
Google Scholar

Słowik, Karolina (2020). Szkoły mogą zostać zamknięte w całej Polsce. A uczelnie wyższe przechodzą na e-learning. Gazeta Wyborcza, 11 marca 2020: 3-3.
Google Scholar

Smil, Vaclav (2008). Global Catastrophes and Trends. The Next Fifty Years. Cambridge – London: The MIT Press.
Crossref
Google Scholar

Sontag, Susan (1999). Choroba jako metafora. AIDS i jego metafory. Tłum. Jarosław Anders. Warszawa: PIW.
Google Scholar

Sorokin, Władimir (2022). Putinizm jest skazany na zagładę. Gazeta Wyborcza, 1 marca 2022, 12-13.
Google Scholar

Stawiszyński, Tomasz (2020). Uwodzicielski urok apokalipsy. Gazeta Wyborcza, 7-8 marca 2020: 8-9.
Google Scholar

Swedberg, Richard (2020). Using Metaphors in Sociology: Pitfalls and Potentials. The American Sociologist 51(2): 240–257.
Crossref
Google Scholar

Sweeney, John A. (2022). What’s Next? COVID-19 Both is and is Not a Black Swan (and That’s Ok): Futures within and Beyond a Time of Crisis. World Futures Review 14(1): 3–8.
Crossref
Google Scholar

Sznajderman, Monika (1994). Zaraza. Mitologia dżumy, cholery i AIDS. Warszawa: Semper.
Google Scholar

Szyszkin, Michaił (2022). W imieniu mojego narodu przepraszam Ukraińców. Gazeta Wyborcza, 5-6 marca 2022, 2-2.
Google Scholar

Thibodeau, Paul H., Matlock Teenie and Flusberg Stepehn J. (2019) The role of metaphor in communication and thought. Language and Linguistics Compass, 5(13), 1-18.
Crossref
Google Scholar

Tsirkunova, Svetlana (2016). Through the Prism of Metaphor: A Case Study of the US and UK Political Discourse on the Ukraine Conflict. Acta Scientiarum. Language and Culture 38(4): 405–412.
Crossref
Google Scholar

Turner, Victor W. (2010). Proces rytualny. Struktura i antystruktura. Tłum. Ewa Dżurak. Warszawa: PIW.
Google Scholar

Urzędowska, Marta (2022). Zełenski do UE: udowodnijcie, że jesteście z nami! Gazeta Wyborcza, 2 marca 2022, 3-3.
Google Scholar

Warszawski, Dawid (2022). Kraj Putina, czyli groteska i zbrodnia w jednym stoją domu. Gazeta Wyborcza, 24 lutego 2022, 14-14.
Google Scholar

Watoła, Judyta (2020). NFZ zaleca ciąć leczenie. Gazeta Wyborcza, 17 marca 2020, 3-3.
Google Scholar

Watoła, Judyta (2020). Z koronawirusem mamy pozamiatane (rozmowa z Andrzejem Horbanem). Gazeta Wyborcza, 6 marca 2020, 7-7.
Google Scholar

Watoła, Judyta (2020a). To tylko koronawirus. Gazeta Wyborcza, 14 marca 2020, 9-10.
Google Scholar

Whorf, Benjamin Lee. 2002. Język, myśl i rzeczywistość. Tłum. Teresa Hołówka. Warszawa: KR.
Google Scholar

Wieliński, Bartosz T. (2020). Koronawirus w Europie, czyli skąd wziąć maseczki. Gazeta Wyborcza, 6 marca 2020, 11-11.
Google Scholar

Wieliński, Bartosz T. (2022). Putin umie się wycofywać (rozmowa z Adamem Michnikiem i Wacławem Radziwinowiczem). Gazeta Wyborcza, 26-27 lutego 2022, 10-11.
Google Scholar

Wielowieyska, Dominika (2020). Duda miota się od ściany do ściany. Gazeta Wyborcza, 4 marca 2020, 16-16.
Google Scholar

Yong, Ed. 2018. The Next Plague Is Coming. Is America Ready?, [online]. The Atlantic. Dostęp: https://www.theatlantic.com/magazine/archive/2018/07/when-the-next-plague-hits/561734/ [10 października 2023].
Google Scholar

Zalewski, Michał (2022). Imperator atakuje. Gazeta Wyborcza, 3 marca 2022, 9-9.
Google Scholar

Żakowski, Jacek (2022). Ta wojna wszystko zmienia. Nie minął tydzień, a żyjemy w innym świecie. Gazeta Wyborcza, 3 marca 2022, s. 14-14.
Google Scholar