Językowe wykładniki ekshibicjonizmu w grupie prywatnej portalu społecznościowego Facebook

Justyna Majchrowska

doi:10.31648/mcsc.9427

Opublikowane: 2025-06-27

Nr 21 (2025)

Językowe wykładniki ekshibicjonizmu w grupie prywatnej portalu społecznościowego Facebook

Justyna Majchrowska

Media - Kultura - Komunikacja Społeczna

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.31648/mcsc.9427

Abstrakt

Niniejszy artykuł wpisuje się w nurt badań językoznawczych nad językiem w życiu społecznym. Zwrócono w nim uwagę na współczesne zmediatyzowane społeczeństwo ulegające różnym wpływom, w tym modom na szeroko rozumiany ekshibicjonizm, wywewnętrznianie się i maksymalne ujawnianie swojego życia prywatnego, głównie zdrowotnego w celu uzyskania wsparcia lub rady. Za pomocą genologicznej analizy tekstu i metody jakościowej przedstawiono schematyczną strukturę (delimitatory inicjalne, korpusy wraz z segmentacją i delimitatory finalne) postów internetowych oraz opisano językowe wykładniki ekshibicjonizmu internetowego. Komunikacja internetowa niejako wymusza schematyczność tego gatunku w aspekcie strukturalnym w związku z szablonowym układem layoutu portalu społecznościowego Facebook, w których ulokowana jest analizowana grupa zamknięta; i poniekąd językowym poprzez spontaniczne i ekspresywne wypowiadanie się interlokutorów tworzących posty w funkcji inicjującej dyskusję na dany temat. Użytkownicy w celu przedstawienia swojego losu porozumiewają się zapisaną odmianą współczesnej polszczyzny. W ramach badania wyróżniono głównie styl potoczny w jego neutralnej i emocjonalno-kolokwialnej odmianie w obrębie składni (szyk podporządkowany intencji komunikacyjnej, skróty składniowe i elipsy, potoki składniowe, polisyndeton, wypowiedzenia niedokończone, anakoluty i liczne powtórzenia) i leksyki z ich licznymi modyfikacjami w obrębie wybranych części mowy, tj. rzeczownika, przymiotnika i czasownika. Wśród rzeczowników wyróżnia się głównie derywaty odrzeczownikowe, odprzymiotnikowe i odczasownikowe tworzone od typowych formantów i adekwatnych podstaw w funkcji informacyjnej, nominacyjnej lub ukazania emocjonalnego stosunku nadawcy do opisywanej czynności, procesu lub stanu. Są to głównie przekształcenia transpozycyjne. Uczestnicy dyskursu internetowego korzystają z przymiotników odrzeczownikowych, odczasownikowych i odprzymiotnikowych, wśród których superlatywy stanowią podstawę w opisach, których występowanie jest motywowane intensyfikacją przekazywanych treści i maksymalizacją emocjonalności. Prefiksalne derywaty czasownikowe stanowią liczną grupę w materiale egzemplifikacyjnym, w której występują głównie formacje terminatywne, formacje normatywno-perduratywne, nazwy odtwórcze oraz nazwy przekształceń, w tym dotyczące zdrowia, czyli zmiany stanu psychicznego i/lub fizycznego osoby piszącej. Styl potoczny jest stylem funkcjonalnym stanowiącym główny wykładnik ekshibicjonizmu tekstów nadawców. W warstwie językowej realizuje wszystkie cechy stylowe, m.in. poprzez zastosowanie licznych mechanizmów językowych, w tym kontrastu oraz uniwerbizacji, a także kategorii graficznych (interpunkcja, emotikony).

Słowa kluczowe:

komunikacja społeczna, media, językowe wykładniki ekshibicjonizmu, dyskurs internetowy, portal społecznościowy

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Majchrowska, J. (2025). Językowe wykładniki ekshibicjonizmu w grupie prywatnej portalu społecznościowego Facebook. Media - Kultura - Komunikacja Społeczna, (21). https://doi.org/10.31648/mcsc.9427

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bartmiński, Jerzy (2014). „Styl potoczny”. W: Bartmiński Jerzy (red.). Współczesny język polski. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 115-134.
Google Scholar

Białek-Szwed, Olga (2010). „Voyeryzm medialny na łamach polskich tabloidów”. Oblicza Komunikacji 3, 183-193.
Google Scholar

Borzucka-Sitkiewicz, Katarzyna, Leksy, Karina (red.) (2017). Ekshibicjonizm społeczny w Internecie. Motywy i potencjalne zagrożenia dla zdrowia i bezpieczeństwa młodzieży. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Data, Krystyna (2000). „W jaki sposób językoznawcy opisują emocje?”. W: Nowakowska-Kempna Iwona, Dąbrowska Anna, Anusiewicz Janusz (red.). Język a kultura, t. 14, Uczucia w języku i tekście. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 245-252.
Google Scholar

Dąbrowska, Anna (1993). Eufemizmy współczesnego języka polskiego. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Google Scholar

Feliksiak, Michał (2000). Komunikat z badań. Korzystanie z internetu. Centrum Badania Opinii Społecznej, nr 85.
Google Scholar

Filip, Grażyna, Krauz, Maria (2010). Szkice o języku i wartościach w wybranych utworach Stefana Żeromskiego. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Google Scholar

Filip, Grażyna (2018). „Dwieście ósemki są męskie jak diabli – o potoczności w motoryzacyjnej prasie branżowej”. W: Piotrowicz Anna, Witaszek-Samborska Małgorzata, Skibiński Krzysztof (red.), Kultura komunikacji językowej 5. Kultura komunikacji potocznej w językach słowiańskich. Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje, 51-62.
Google Scholar

Filip, Grażyna (2004). „Wgląd w cudzą intymność – wyrażanie emocji w dzienniku internetowym”. W: Wojtczuk Krystyna, Wierzbicka Anna (red.). Funkcja emocjonalna jednostek językowych i tekstowych. Siedlce: Wydawnictwo Akademii Podlaskiej, 65-72.
Google Scholar

Filip, Grażyna (2019). Napędzane emocjami. Językowa kreacja marki. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Google Scholar

Frankowiak, Anita (2009). „Między ekshibicjonizmem a autobiografizmem. Literatura najnowsza w obszarze intymności (ciota – Żydowica – odludek)”. W: Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej, XV, 365-374.
Crossref
Google Scholar

Goban-Klas, Tomasz (2020). „Media w płynnej pandemii 2020. Komunikacja w czasie lockdownu: oddzielnie, ale razem”, Studia Medioznawcze, nr 4 (83), t. 21, 718-733.
Crossref
Google Scholar

Golinowska, Stanisława, Tambor Marzena (2018). O łączeniu spraw zdrowotnych i społecznych w przebiegu życia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN S.A.
Google Scholar

Górska-Olesińska, Monika (2009). Słowo w sieci. Elektroniczne dyskursy. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Google Scholar

Grzegorczykowa, Renata (1998). Wykłady z polskiej składni. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Grzegorczykowa, Renata, Puzynina Jadwiga (1999). „Rzeczownik”. W: Grzegorczykowa Renata, Laskowski Roman, Wróbel Henryk (red.), Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 389-468.
Google Scholar

Kallas, Krystyna (1999). „Przymiotnik”. W: Grzegorczykowa Renata, Laskowski Roman, Wróbel Henryk (red.), Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 469-522.
Google Scholar

Kita, Małgorzata (2014). „«Sprzedawanie» prywatności w mediach”. W: Kita Małgorzata, Loewe Iwona. Język w mediach. Antologia. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 100-114.
Google Scholar

Marecka, Aneta (2019). „Rola marketingu wirusowego w promocji produktu”. W: Grzegorczyk Anna (red.), Zeszyty Naukowe WSP nr 3/2018. Współczesne aspekty relacji i komunikacji. Warszawa: Wyższa Szkoła Promocji, Mediów i Show Biznesu, 99-111.
Google Scholar

Michałowska, Elżbieta (2014). „Konieczność, przeznaczenie, fatum – osoby z zaburzeniami obsesyjno-kompulsywnymi o sobie i swojej chorobie. Analiza postów uczestników psychologicznego forum internetowego”. Przegląd Socjologii Jakościowej, t. 10, nr 1, 94-115.
Crossref
Google Scholar

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych).
Google Scholar

Różycka, Joanna (2012). Życie społeczne jako Gra. Kontekst międzykulturowy. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Google Scholar

Sobczak, Daria (2007). „Ekshibicjonizm blogowy jako kategoria kulturowo-językowa”. W: Sokołowski Marek (red. nauk.), (Kon)teksty kultury medialnej. Analizy i interpretacje. T. 1. Olsztyn: „Algraf”, 291-304.
Google Scholar

Sobol, Ewa, i Lidia Drabik, Anna Kubiak-Sokół, Lidia Wiśniakowska (1996). Słownik języka polskiego PWN. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Szymczak, Mieczysław (1978). „Ekshibicjonizm”. W: Słownik języka polskiego, t. 1. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 523.
Google Scholar

Walczak, Bogdan (2018). „Dlaczego wolę kolokwializm od potocyzmu?” W: Piotrowicz Anna, Witaszek-Samborska Małgorzata, Skibiński Krzysztof (red.), Kultura komunikacji językowej 5. Kultura komunikacji potocznej w językach słowiańskich. Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje, 387-394.
Google Scholar

Wierzbicka, Anna (1999). Język – umysł – kultura. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Wojciszke, Bogdan (2017). „Wstęp do polskiego wydania”. W: Cialdini Robert, Preswazja. Jak w pełni wykorzystać techniki wpływu społecznego, przeł. S. Pikiel. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 11-13.
Google Scholar

Wojtak, Maria (2006). „Gatunek w formie kolekcji a kolekcja gatunków”. Poznańskie Spotkania Językoznawcze, t. 15, 143-152.
Google Scholar

Wojtak, Maria (2014). „Genologiczna analiza tekstu”. Prace Językoznawcze, 16/3, 63-71.
Google Scholar

Wróbel, Henryk (1999). „Czasownik”. W: Grzegorczykowa Renata, Laskowski Roman, Wróbel Henryk (red.), Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 536-583.
Google Scholar

Wysocki, J. M. i M. Miller (2003). „Paradygmat Lalonde’a, światowa organizacja zdrowia i nowe zdrowie publiczne”. Przegląd Epidemiologiczny, 57(3), 505-512.
Google Scholar

Zdunkiewicz-Jedynak, Dorota (2008). Wykłady ze stylistyki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

https://sjp.pwn.pl/ – skrót SJPInt
Google Scholar

https://dictionary.cambridge.org/pl/dictionary/english/testimonial
Google Scholar

https://www.pzh.gov.pl/zdrowie-definicja/
Google Scholar