Żyrafy nadal wchodzą do szafy? Kultowe teksty z PRL-u we współczesnej przestrzeni komunikowania społecznego
Jolanta Piwowar
Wydział Humanistyczny Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztyniedr, pracownik naukowy w Instytucie Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Biegła sądowa w zakresie językoznawstwa i komunikacji społecznej. W pracy naukowej podejmuje badania nad funkcjonowaniem współczesnego języka polskiego w przestrzeni komunikowania społecznego. Jej wcześniejsze analizy dotyczyły czasowników polskich (np. aspektu i par aspektowych), obecnie w badaniach dominują zagadnienia związane z lingwistyką kryminalistyczną i językoznawstwem korpusowym. Publikowała m.in. w „Poradniku Językowym”, „Języku Polskim”, „Pracach Językoznawczych” oraz w monografiach zbiorowych. Wybrane opracowania: O stereotypach Litwina w Polsce i Polaka na Litwie – historia i współczesność (w: W mazowieckiej przestrzeni kulturowej, red. B. Dymek, Warszawa 2007), O języku współczesnych polskich bajek (w: Bajka w przestrzeni naukowej i edukacyjnej – bajka a mit, red. M. Zaorska, I. Borys, Olsztyn 2012), Język opisu przeszłości w dyskursie publicznym Olsztyna po 1945 roku (cz. 1 i 2, w: Olsztyn jako region pamięci 1945–1989 [t. 1] oraz Olsztyn jako region pamięci 1989–2013 [t. 2], red. A. Korytko, A. Szmyt, Olsztyn 2013), Jak współcześnie mielemy, czyli kilka uwag o wystarczalności opisu znaczenia leksykalnego w słownikach języka polskiego („Poradnik Językowy” 2017, z. 7).
Abstrakt
Autorka artykułu charakteryzuje wybrane cechy tekstów kultury wywodzących się z czasów PRL-u oraz ich funkcje we współczesnej przestrzeni komunikowania społecznego. Kultowe cytaty z polskich filmów opowiadających o tamtym okresie, na przykład ze Stawki większej niż życie (1967–1969), z Misia (1981), Seksmisji (1983) czy Rozmów kontrolowanych (1991), są ciągle żywe i aktualne pomimo upływu lat. Na podstawie współczesnych tekstów kultury (przykładowo publikacji prasowych) można obserwować sposoby ich wykorzystania w przestrzeni komunikowania społecznego i debacie publicznej na różne tematy. Pojawiają się zarówno w debacie politycznej, w debacie publicznej na temat międzynarodowych stosunków gospodarczych, w dyskursie na tematy prawne i prawnicze, jak i w tekstach o tematyce sportowej, w odniesieniu do produkcji filmowych, w debacie na tematy światopoglądowe. Najczęściej są wykorzystywane w wersji oryginalnej, ale bywają też poddawane różnym modyfikacjom, na przykład wprowadza się modyfikacje leksykalne, które zachowują ogólny zakres semantyczny tekstu pierwotnego; stosuje się również modyfikacje gramatyczne itp. Zanalizowane teksty kultury są poddawane różnym modyfikacjom, dzięki którym myśl odbiorcy kieruje się na nowe tory interpretacyjne i odczytuje on nowe (zmodyfikowane w stosunku do pierwotnego) obszary znaczeniowe.
Słowa kluczowe:
tekst kultury, współczesna komunikacja społeczna, polski film, dyskurs publiczny, modyfikacje tekstu, kultowe tekstyBibliografia
Brodacka I., Nie ze mną te numery Bruner. O manipulowaniu, [online] <http://dakowski.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=6891&Itemid=44>, dostęp, 17.03.2017.
Dialogi. „Komisja rozjemcza”, [online] <www.alternatywy4.net/dg,komisja-rozjemcza,921.html>,dostęp: 21.02.2017.
Dowcipy z kategorii Polak, Rusek i inni, [online] <http://www.dowcipy.jeja.pl/nowe,14,polak-rusek-i-inni.html>, dostęp: 17.03.2017.
Fenrych M., Żyrafy wchodzą do szafy? Nie! Pod parasol, [online] <http://www.fakt.pl/wydarzenia/polska/zyrafy-wchodza-do-szafy-nie-pod-parasol/8rkk1we>, dostęp: 12.02.2017.
Kancelaria oszukiwała przedsiębiorców, [online] <http://wiadomosci.onet.pl/forum/kancelariaoszukiwala-przedsiebiorcow-nawet-tysiac,737660,czytaj-popularne.html>, dostęp: 17.03.2017.
Łoniewski K., W Poznaniu maratończycy dali radę, [online] <http://www.biegajmyrazem.pkobp.pl/aktualnosci/w-poznaniu-maratonczycy-dali-rade/>, dostęp: 17.03.2017.
Maluch dla Toma Hanksa: Bielsko-Biała kupi mu fiata 126p. Bo wiadomo, że Tom Hanks kocha maluchy, [online] <http://www.dziennikzachodni.pl/wiadomosci/bielsko-biala/a/maluch-dla-tomahanksa-bielskobiala-kupi-mu-fiata-126p-bo-wiadomo-ze-tom-hanks-kocha-maluchy,11490397/>,dostęp: 22.03.2017.
Moroz R., Pewińska G., Dialogi, które weszły na stałe z filmu do naszego języka, [online] <http://warszawa.naszemiasto.pl/archiwum/dialogi-ktore-weszly-na-stale-z-filmu-do-naszego-jezyka,1779410,art,t,id,tm.html>, dostęp: 18.02.2017.
Myga M., Felieton – Sobotobibok. Żyrafy wchodzą do szafy, [online] <http://www.pomorska.pl/wiadomosci/bydgoszcz/art/7085707, felieton-sobotobibok-zyrafy-wchodza-do-szafy,id,t.html>,dostęp: 12.02.2017.
Narodowy Korpus Języka Polskiego, [online] <http://www.nkjp.uni.lodz.pl/index.jsp>, dostęp:16.03.2017.
Nie ze mną te numery, Brunner – ja dobrze słyszę, co tam w środku siedzi, [online] <http://portalpolski.pl/polska/nie-ze-mna-te-numery-brunner--ja-dobrze-slysze-co-tam-w-srodku-siedzi-27196.text.htm>, dostęp: 17.03.2017.
[Wątek: Nie ze mną te numery Bruner], [online] <http://www.bankier.pl/forum/temat_re-nie-zemna-te-numery-bruner,18877061.html>, dostęp: 17.03.2017.
Wałęsa do szefa gdańskiego IPN: „Nie ze mną te numery Bruner”, [online] <https://kresy.pl/wydarzenia/walesa-do-szefa-gdanskiego-ipn-nie-ze-mna-te-numery-bruner/>, dostęp: 16.03.2017.
[Zdjęcie zatytułowane „Żyrafy nie wchodzą do szafy!”], [online] <https://pl.tripadvisor.com/LocationPhotoDirectLink-g274812-d1536697-i172622668-Wroclaw_Zoo_Afrykarium-Wroclaw_Lower_Silesia_Province_Southern_Poland.html>, dostęp: 11.03.2017.
Żyrafy wchodzą do e-szafy, [online] <https://www.wiecejmiejsca.pl/publikacje/zyrafy-wchodza-doe-szafy/>, dostęp: 15.02.2017.
Żyrafy wchodzą do szafy, [online] <http://jankowskimarek.pl/2016/05/zyrafy-wchodza-do-szafy/>,dostęp: 15.02.2017.
Żyrafy wchodzą do szafy... ;):). Z wizytą na Zaruskiego przyszły dziś 4-5 latki z przedszkola „Żyrafa”, [online] <http://www.zaruski.pl/doc_510.html>, dostęp: 19.02.2017.
„Żyrafy wchodzą do szafy...” czyli jak pozbyć się natrętnych telemarketerów, [online] <http://finanse.wp.pl/kat,1033691,title,Zyrafy-wchodza-do-szafy-czyli-jak-pozbyc-sie-natretnych-telemarketerow,wid,17078972,wiadomosc.html?ticaid=118b58>, dostęp: 14.03.2017.
Żyrafy wchodzą do szafy, pawiany wchodzą na ściany, [online] <http://blogmamyitaty.blogspot.com/2011/05/zyrafy-wchodza-do-szafy-pawiany-wchodza.html>, dostęp: 18.02.2017.
Żyrafy wychodzą z szafy, [online] <http://modnie-zyrafywychodzazszafy.blogspot.com>, dostęp:11.03.2017.
Żyrafy wychodzą z szafy, czyli życie na maksa, [online] <http://adamszustak.pl/zyrafy-wychodzaz-szafy-czyli-zycie-na-maksa/>, dostęp: 12.03.1017.
Opracowania
Burdel [hasło], w: Słownik języka polskiego, [online] <http://sjp.pwn.pl/szukaj/burdel.html>, dostęp: 16.03.2017.
Markiewicz H., Literaturoznawstwo i jego sąsiedztwa, Warszawa 1989.
Markiewicz H., Odmiany intertekstualności, w: tegoż, Literaturoznawstwo i jego sąsiedztwa, Warszawa 1989.
Nycz R., Intertekstualność i jej zakresy, w: tegoż, Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze, Warszawa 1995.
Sławiński J., Słownik terminów literackich, Wrocław 2008.
Słownik języka polskiego, [online] <http://sjp.pwn.pl/html>, dostęp: 16.03.2017.
Słownik pojęć i tekstów kultury, red. E. Szczęsna, Warszawa 2002.
Tekst [hasło], w: Słownik języka polskiego, [online] <http:// sjp.pwn.pl/slowniki/tekst.html>, dostęp: 16.03.2017.
Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze, Warszawa 1995.
Filmografia
Alternatywy 4 (1986), reż. Stanisław Bareja.
Kiler (1997), reż. Juliusz Machulski.
Miś (1980), reż. Stanisław Bareja.
Rejs (1970), reż. Marek Piwowski.
Rozmowy kontrolowane (1991), reż. Sylwester Chęciński.
Sami swoi (1967), reż. Sylwester Chęciński.
Seksmisja (1983), reż. Juliusz Machulski.
Stawka większa niż życie (1968–1969), reż. Janusz Morgenstern, Andrzej Konic.
Wyjście awaryjne (1982), reż. Roman Załuski.
Wydział Humanistyczny Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
<p>dr, pracownik naukowy w Instytucie Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Biegła sądowa w zakresie językoznawstwa i komunikacji społecznej. W pracy naukowej podejmuje badania nad funkcjonowaniem współczesnego języka polskiego w przestrzeni komunikowania społecznego. Jej wcześniejsze analizy dotyczyły czasowników polskich (np. aspektu i par aspektowych), obecnie w badaniach dominują zagadnienia związane z lingwistyką kryminalistyczną i językoznawstwem korpusowym. Publikowała m.in. w „Poradniku Językowym”, „Języku Polskim”, „Pracach Językoznawczych” oraz w monografiach zbiorowych. Wybrane opracowania: O stereotypach Litwina w Polsce i Polaka na Litwie – historia i współczesność (w: W mazowieckiej przestrzeni kulturowej, red. B. Dymek, Warszawa 2007), O języku współczesnych polskich bajek (w: Bajka w przestrzeni naukowej i edukacyjnej – bajka a mit, red. M. Zaorska, I. Borys, Olsztyn 2012), Język opisu przeszłości w dyskursie publicznym Olsztyna po 1945 roku (cz. 1 i 2, w: Olsztyn jako region pamięci 1945–1989 [t. 1] oraz Olsztyn jako region pamięci 1989–2013 [t. 2], red. A. Korytko, A. Szmyt, Olsztyn 2013), Jak współcześnie mielemy, czyli kilka uwag o wystarczalności opisu znaczenia leksykalnego w słownikach języka polskiego („Poradnik Językowy” 2017, z. 7).</p> Polska
dr, pracownik naukowy w Instytucie Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Biegła sądowa w zakresie językoznawstwa i komunikacji społecznej. W pracy naukowej podejmuje badania nad funkcjonowaniem współczesnego języka polskiego w przestrzeni komunikowania społecznego. Jej wcześniejsze analizy dotyczyły czasowników polskich (np. aspektu i par aspektowych), obecnie w badaniach dominują zagadnienia związane z lingwistyką kryminalistyczną i językoznawstwem korpusowym. Publikowała m.in. w „Poradniku Językowym”, „Języku Polskim”, „Pracach Językoznawczych” oraz w monografiach zbiorowych. Wybrane opracowania: O stereotypach Litwina w Polsce i Polaka na Litwie – historia i współczesność (w: W mazowieckiej przestrzeni kulturowej, red. B. Dymek, Warszawa 2007), O języku współczesnych polskich bajek (w: Bajka w przestrzeni naukowej i edukacyjnej – bajka a mit, red. M. Zaorska, I. Borys, Olsztyn 2012), Język opisu przeszłości w dyskursie publicznym Olsztyna po 1945 roku (cz. 1 i 2, w: Olsztyn jako region pamięci 1945–1989 [t. 1] oraz Olsztyn jako region pamięci 1989–2013 [t. 2], red. A. Korytko, A. Szmyt, Olsztyn 2013), Jak współcześnie mielemy, czyli kilka uwag o wystarczalności opisu znaczenia leksykalnego w słownikach języka polskiego („Poradnik Językowy” 2017, z. 7).
