W cieniu rewolucji kulturalnej 1968 roku. O Inwazji barbarzyńców Denysa Arcanda raz jeszcze
Dorota Kulczycka
Instytut Filologii Polskiej Uniwersytet Zielonogórskidr hab., prof. Uniwersytetu Zielonogórskiego. Historyk i teoretyk literatury. Pracownik Zakładu Teorii Literatury i Krytyki Literackiej w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Zielonogórskiego. Autorka monografii: Jestem jak człowiek, który we śnie lata. O symbolice ptaków w twórczości Juliusza Słowackiego (Zielona Góra 2004), „Powiedzieć to wszystko, o czym milczę”. O poezji Stanisława Barańczaka (Zielona Góra 2008), Obraz Ziemi Świętej w dobie romantyzmu (Zielona Góra 2012), W stronę Orientu. Polscy i francuscy romantycy o Bliskim Wschodzie (Zielona Góra 2012), Ziemia Święta w dobie romantyzmu. Antologia (Zielona Góra 2013). Ostatnio zajmuje się kinematografią polską i zagraniczną. W związku z tymi zainteresowaniami współredagowała książkę Literatura a film (Zielona Góra 2016), opublikowała też kilka artykułów o filmach Manoja Nighta Shyamalana, o polskich i amerykańskich serialach (np. o The Good Wife). Redaktor naczelny serii naukowej „Scripta Humana”.
Abstrakt
W 2018 roku mija 50 lat od wydarzeń w Europie i Ameryce, które dały początek zmianom w dziedzinie mentalności, obyczajowości i polityki. Zrewolucjonizowały światopogląd wielu ludzi na długie lata. W 2003 roku powstały dwa oddzielne filmy na temat owego przewrotu, zwanego często „rewolucją kulturalną”: Marzyciele (ang. The Dreamers [2003], reż. Bernardo Bertolucci) oraz Inwazja barbarzyńców (franc. Les invasions Barbares, ang. The Barbarian Invasions [2003], reż. Denys Arcand). Autorka przygląda się wieloaspektowości tego drugiego filmu, skupiając uwagę na świecie wartości, pseudoi antywartości. Podejmuje kwestię idei i ideologii, którymi żyło pokolenie ’68, książek, które czytało, filmów, które oglądało. Ten świat wartości humanistycznych konfrontuje z zepsuciem moralnym i pustką duchową bohaterów po 35 latach od tamtych wydarzeń.
Słowa kluczowe:
Denys Arcand, Inwazja barbarzyńców, wartości w filmie, rewolucja kulturalna, idee, ideologieBibliografia
Ciapara E., Inwazja barbarzyńców, „Film” 2003, nr 11.
Ciapara E., Inwazja barbarzyńców, „Film” 2003, nr 12.
Cioran E., Histoire et utopie, Paris 1977.
Cioran E., Historia i utopia, tłum. i wstęp M. Bieńczyk, Warszawa 1997.
Cioran E., Zarys rozkładu, tłum. M. Kowalska, Warszawa 2006.
Davis M., New Left, w: Encyclopedia of Political Theory, ed. M. Bevir, Los Angeles – London – New Delhi – Singapore – Washington 2010.
Dziewiętnasty Warszawski Międzynarodowy Festiwal Filmowy, 2–13 października 2003 roku, archiwalna zakładka do Inwazji barbarzyńców, [online] <https://wff.pl/pl/film/invasions-barbares-les-le-dclin-continue>, dostęp: 30.08.2017.
Félix François Faure, [online] <https://pl.wikipedia.org/wiki/F%C3%A9lix_Fran%C3%A7ois_Faure>, dostęp: 13.08.2017.
Fest J., Hitler – eine Biographie, Frankfurt am Main – Berlin 1989.
Fest J., Hitler, volume 1: Jeunesse et conquete de pouvoir. 1889–1933; volume 2: Le Fuhrer. 1933–1941, trad. par G. Fritsch Estrangin, Paris 1973.
Gottraux Ph., „Socialisme ou Barbarie” un engagement politique et intellectuel dans la France de l’apres-guerre, Lausanne 2002.
Hugo V., Les Misérables, vol. 1–3, Paris 1966.
Inwazja barbarzyńców. Pełna obsada i twórcy, [online] <http://www.filmweb.pl/Inwazja.Barbarzyncow/cast/actors>, dostęp: 13.08.2017.
Jan Paweł II, Evangelium vitae, Poznań 1995.
Jopkiewicz T, Życie rozkwita po zmierzchu, „Kino” 2003, nr 11.
Kralowa H., Salwa P., Ugniewska J., Żaboklicki K., Historia literatury włoskiej, t. 1–2, Warszawa 2006.
Kucharczyk G., Czerwone karty Kościoła, Poznań 2002.
Levi P., Czy to jest człowiek, tłum. H. Wiśniowska, Kraków 2008.
Levi P., Se questo è un uomo, Torino 1947 (inne wyd. Milano 1994).
Levi P., Układ okresowy, tłum. Z. Koprowska, Kraków 2011.
Marzyciele, [online] <https://fdb.pl/film/618-marzyciele/pressbooki?id=5191>, dostęp: 5.08.2017.
Modzelewski K., Barbarzyńska Europa, Warszawa 2004.
Modzelewski K., L’Europa dei barbari, e culture tribali di fronte alla cultura romano-cristiana, trad. dal polacco di D. Facca, Torino 2008.
Modzelewski K., L’Europe des Barbares, Germain et Slaves face aux héritiers de Rome, trad. du polonais par A. Kozak et I. Macor-Filarska, Paris 2006.
Paweł VI, Encyklika Humanae vitae, [online] <http://kodr.pl/wp-content/uploads/2017/03/humanae_vitae.pdf>, dostęp: 21.07.2017.
Pepys S., Dziennik Samuela Pepysa, wybór, tłum. i przyp. M. Dąbrowska, t. 1–2, Warszawa1966.
Solzhenitsyn A.I., The Gulag Archipelago, 1918–1956: An Experiment in Literary Investigation, transl. from the Russ. by Th. P. Whitney, New York [etc.] 1974–1975.
Sołżenicyn A., Archipelag Gułag 1918–1956, próba dochodzenia literackiego, t. 1–3, tłum. J. Pomianowski, Warszawa 1990.
roody102, Inwazja barbarzyńców, wpis z 7.01.2004, 4:21, [online] <http://forum.gazeta.pl/forum/w,15,8609994,8609994,Inwazja_barbarzyncow.html#p9073408>, dostęp: 28.08.2017.
Światłość świata. Papież, Kościół i znaki czasu. Benedykt XVI w rozmowie z Peterem Seewaldem, tłum. P. Napiwodzki, Kraków 2011.
Trudeau A., Barbarian Lost: Travels in the New China, CharperCollins Publishers 2016.
Wardęga J., Współczesne społeczeństwo chińskie. Konsekwencje przemian modernizacyjnych, Toruń 2015.
Wernikowska D., Śmierć ideałom, [online] <http://www.filmweb.pl/reviews/%C5%9Amier%C4%87+idea%C5%82om-700>, dostęp: 5.07.2017.
Wielgus S., Nowa ideologia zła, [online] <https://gloria.tv/video/34oezF8fjDQCAfG1r6pZCcuns/postings/>, dostęp: 21.07.2017.
Zarębski K.J., Spuścizna ojców, „Kino” 2003, nr 11.
Filmografia
Filmy w reżyserii Denysa Arcanda
Inwazja barbarzyńców (franc. Les invasions Barbares, 2003).
Jezus z Montrealu (franc. Jésus de Montréal, 1989).
L’Âge des ténèbres (ang. Days of Darkness, bardziej znane jako The Age of Ignorance, pol. Wiek ciemności, 2007).
Miłość i ludzkie szczątki (ang. Love and Human Remains, 1993).
On est au coton (ang. Cotton Mill, Treadmill, 1970).
Upadek cesarstwa amerykańskiego (franc. Le Déclin de l’empire américain; ang. The Decline of the American Empire, 1986).
Filmy innych reżyserów
1968. Szczęśliwego Nowego Roku (1992), reż. Jacek Bromski.
Forrest Gump (1994), reż. Robert Zemeckis.
Kochanka prezydenta (franc. La maitresse du président, 2009), reż. Jean-Pierre Sinapi.
Marzyciele (ang. The Dreamers, 2003), reż. Bernardo Bertolucci.
Milou w maju (franc. Milou en mai, 1989), reż. Louis Malle.
Urodzony 4 lipca (ang. Born on the Fourth of July, 1989), reż. Oliver Stone.
Wszystko w porządku (franc. Tout va bien, 1972), reż. Jean-Luc Godard, Jean-Pierre Gorin.
Zbrodnia ojca Amaro (hiszp. Crimen del padre Amaro, 2002), reż. Carlos Carrera.
Żandarm na emeryturze (franc. Le gendarme en balade, 1970), reż. Jean Girault.
Żegnaj, moja konkubino (chin. Ba wang bie ji, ang. Farewell My Concubine, 1993), reż. Kaige Chen.
Żyć! (chin. Huo Zhe, ang. To Live!, 1994), reż. Yimou Zhang.
Instytut Filologii Polskiej Uniwersytet Zielonogórski
<p>dr hab., prof. Uniwersytetu Zielonogórskiego. Historyk i teoretyk literatury. Pracownik Zakładu Teorii Literatury i Krytyki Literackiej w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Zielonogórskiego. Autorka monografii: Jestem jak człowiek, który we śnie lata. O symbolice ptaków w twórczości Juliusza Słowackiego (Zielona Góra 2004), „Powiedzieć to wszystko, o czym milczę”. O poezji Stanisława Barańczaka (Zielona Góra 2008), Obraz Ziemi Świętej w dobie romantyzmu (Zielona Góra 2012), W stronę Orientu. Polscy i francuscy romantycy o Bliskim Wschodzie (Zielona Góra 2012), Ziemia Święta w dobie romantyzmu. Antologia (Zielona Góra 2013). Ostatnio zajmuje się kinematografią polską i zagraniczną. W związku z tymi zainteresowaniami współredagowała książkę Literatura a film (Zielona Góra 2016), opublikowała też kilka artykułów o filmach Manoja Nighta Shyamalana, o polskich i amerykańskich serialach (np. o The Good Wife). Redaktor naczelny serii naukowej „Scripta Humana”.</p> Polska
dr hab., prof. Uniwersytetu Zielonogórskiego. Historyk i teoretyk literatury. Pracownik Zakładu Teorii Literatury i Krytyki Literackiej w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Zielonogórskiego. Autorka monografii: Jestem jak człowiek, który we śnie lata. O symbolice ptaków w twórczości Juliusza Słowackiego (Zielona Góra 2004), „Powiedzieć to wszystko, o czym milczę”. O poezji Stanisława Barańczaka (Zielona Góra 2008), Obraz Ziemi Świętej w dobie romantyzmu (Zielona Góra 2012), W stronę Orientu. Polscy i francuscy romantycy o Bliskim Wschodzie (Zielona Góra 2012), Ziemia Święta w dobie romantyzmu. Antologia (Zielona Góra 2013). Ostatnio zajmuje się kinematografią polską i zagraniczną. W związku z tymi zainteresowaniami współredagowała książkę Literatura a film (Zielona Góra 2016), opublikowała też kilka artykułów o filmach Manoja Nighta Shyamalana, o polskich i amerykańskich serialach (np. o The Good Wife). Redaktor naczelny serii naukowej „Scripta Humana”.
