2013: Odyseja kosmiczna. Parodia i pastisz jako hołd
Artur Piskorz
Wydział Filologiczny Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowiedr hab., adiunkt na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Filmoznawca, anglista, tłumacz. Zainteresowaniami badawczymi obejmuje głównie takie zagadnienia, jak kultura i kinematografia brytyjska, szczególnie kino Stanleya Kubricka. Autor m.in. opracowań: Guy Ritchie. Cockney z recyklingu (w: Autorzy kina europejskiego, Kraków 2009), Michael Mann – antropolog doświadczenia (w: Mistrzowie kina amerykańskiego, t. 3, Kraków 2010), Aryan Papers: The Polish Connection („Media – Kultura – Komunikacja Społeczna” 2016, nr 2) oraz monografii Kino organiczne Mike’a Leigh (2016).
Abstrakt
2001: Odyseja kosmiczna, podobnie jak wiele innych filmów Stanleya Kubricka, stanowi źródło inspiracji dla innych filmowców. Z dzisiejszej perspektywy prawie cały film można postrzegać jako zbiór ikonicznych obrazów. Nic dziwnego zatem, że artyści czują potrzebę zmierzenia się tymi obrazami czy „poflirtowania” z innowacyjną narracją. W 1985 roku Aleksander „Olo” Sroczyński nakręcił krótkometrażowy film 2013: Odyseja kosmiczna. Wykorzystał w nim różne techniki filmowe, począwszy od animacji po tradycyjne aktorstwo. Główny bohater filmu, drwal, oczekuje w szpitalnym korytarzu na urodziny swego dziecka. Wracając do domu, spotyka dziwny obiekt i niezwykłe rzeczy zaczynają się dziać… 2013: Odyseja kosmiczna gra z obrazami, dekonstruuje oryginalną fabułę filmu Kubricka, rekonfigurując porządek i filmową formę. To prowokacyjne i zabawne podejście dostarcza odbiorcy wielu możliwości interpretacyjnych. Ostatecznie jednak parodystyczny i pastiszowy charakter dzieła Sroczyńskiego w istocie składa hołd genialnemu reżyserowi oryginalnego filmu.
Słowa kluczowe:
2001: Odyseja kosmiczna, Stanley Kubrick, 2013: A Space Odyssey, Aleksander Sroczyński, pastisz, parodia, hołd złożony artyścieBibliografia
Dyer R., Pastiche, London 2007.
Genette G., Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia, trans. A. Milecki, T. Stróżyński, Gdańsk 2014.
Hellich A., Jak rozpoznać pastisz (i odróżnić go od parodii)?, “Zagadnienia Rodzajów Literackich” 2014, vol. 57, no. 2.
Hutcheon L., Teoria parodii. Lekcja sztuki XX wieku, trans. A. Wojtanowska, W. Wojtowicz, Wrocław 2007.
Jameson F., Postmodernism, or, The Cultural Logic of Late Capitalism, Durham 1991.
Nycz R., Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze, Warszawa 1995.
Postmodernizm, ed. R. Nycz, Kraków 1998.
Rose M.A., Parody/Metafiction: An Analysis of Parody as a Critical Mirror to the Writing and Reception of Fiction, London 1979.
Rose M.A., Parody: Ancient, Modern and Post-Modern, Cambridge 1993.
Spalińska-Mazur J., Inwencje i kontynuacje. Polski autorski film animowany w latach 1980–1990, Opole 2009.
The Anti-Aesthetic. Essays on Post-Modern Culture, ed. H. Foster, Washington 1983.
Filmography
2001: A Space Odyssey (1968), directed by Stanley Kubrick.
2010: A Space Odyssey (1984), directed by Peter Hyams.
2013: A Space Odyssey (1985), directed by Aleksander Sroczyński.
Wydział Filologiczny Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
<p>dr hab., adiunkt na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Filmoznawca, anglista, tłumacz. Zainteresowaniami badawczymi obejmuje głównie takie zagadnienia, jak kultura i kinematografia brytyjska, szczególnie kino Stanleya Kubricka. Autor m.in. opracowań: Guy Ritchie. Cockney z recyklingu (w: Autorzy kina europejskiego, Kraków 2009), Michael Mann – antropolog doświadczenia (w: Mistrzowie kina amerykańskiego, t. 3, Kraków 2010), Aryan Papers: The Polish Connection („Media – Kultura – Komunikacja Społeczna” 2016, nr 2) oraz monografii Kino organiczne Mike’a Leigh (2016).</p> Polska
dr hab., adiunkt na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Filmoznawca, anglista, tłumacz. Zainteresowaniami badawczymi obejmuje głównie takie zagadnienia, jak kultura i kinematografia brytyjska, szczególnie kino Stanleya Kubricka. Autor m.in. opracowań: Guy Ritchie. Cockney z recyklingu (w: Autorzy kina europejskiego, Kraków 2009), Michael Mann – antropolog doświadczenia (w: Mistrzowie kina amerykańskiego, t. 3, Kraków 2010), Aryan Papers: The Polish Connection („Media – Kultura – Komunikacja Społeczna” 2016, nr 2) oraz monografii Kino organiczne Mike’a Leigh (2016).
