Medialne strategie autoprezentacji działaczek nacjonalistycznych organizacji kobiecych
Bogna Kociołowicz-Wiśniewska
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniuhttps://orcid.org/0000-0003-2751-6683
Abstrakt
Artykuł poświęcono analizie medialnych wypowiedzi działaczek nacjonalistycznych organizacji kobiecych, Kobiet dla Narodu oraz Sekcji Kobiet Ruchu Narodowego (obecnie pod nazwą Narodowa Organizacja Kobiet). Celem analizy uczyniono rekonstrukcję strategii argumentacyjnych stosowanych przez aktywistki nacjonalistyczne na rzecz uprawomocnienia własnej obecności na arenie publicznej: przyczyn powstania ich organizacji, podejmowanych przez nie inicjatyw, propagowanego wizerunku kobiety, definiowania ideologicznego przeciwnika. Materiał badawczy stanowiły wywiady, których nacjonalistki udzieliły czasopismom i portalom internetowym od momentu założenia obu organizacji w 2013 roku do końca 2017 roku.
Słowa kluczowe:
nacjonalizm, naród, kobiety, gender, ruch narodowy, feminizmInstytucje finansujące
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Bibliografia
Anderson, Benedict. 1997. Wspólnoty wyobrażone: rozważania o źródłach i rozprzestrzenianiu się nacjonalizmu. Tłum. Stefan Amsterdamski. Kraków: Wydawnictwo Znak. Anthias, Floya, i Yuval-Davis, Nira. 1992. Racialized Boundaries: Race, Nation, Gender, Colour and Class and the Anti-Racist Struggle. London: Routledge.
Bartyzel, Jacek. 2010. Pojęcie, geneza i próba systematyki głównych typów nacjonalizmu. W: Grott, Bogumił (red.). Różne oblicza nacjonalizmów. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”, s. 21–48.
Czyżewski, Marek, Kowalski, Sergiusz, i Piotrowski, Andrzej. 2010. Rytualny chaos: studium dyskursu publicznego. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Dąbrowska-Szulc, Ewa. 2009. Egerie i paprotki, czyli projekt równego traktowania zamiast ustawy o równym statusie kobiet i mężczyzn. W: Budrowska, Bogusława (red.). Kobiety, feminizm, demokracja: wybrane zagadnienia z seminarium IFiS PAN z lat 2001–2009. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, s. 175–202.
Graff, Agnieszka. 2009. Rykoszetem: rzecz o płci, seksualności i narodzie. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
Mautner, Gerlinde. 2011. Analiza gazet, czasopism i innych mediów drukowanych. W: Wodak, Ruth, i Krzyżanowski, Michał (red.). Jakościowa analiza dyskursu w naukach społecznych. Tłum. Danuta Przepiórkowska. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Łośgraf, s. 51–85.
Mayer, Tamar (red.). 2000. Gender Ironies of Nationalism: Sexing the Nation. London: Routledge. Porter, Elisabeth. 1998. Identity, Location, Plurality: Women, Nationalism and Northern Ireland. W: Wilford, Rick, i Miller, Robert L. (red.). Women, Ethnicity and Nationalism: The Politics of Transition. New York: Routledge, s. 32–53.
Rener, Tanja, i Ule, Mirjana. 1998. Back to the Future: Nationalism and Gender in Post-Socialist Societies. W: Wilford, Rick, i Miller, Robert L. (red.). Women, Ethnicity and Nationalism: The Politics of Transition. New York: Routledge, s. 104–114.
Sala, Elżbieta. 2011. Przemilczana historia polskiego feminizmu. W: Pałęcka, Alicja, Szczodry, Helena, i Warat, Marta (red.). Kobiety w społeczeństwie polskim. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 233–250.
Ślęczka, Kazimierz. 1999. Feminizm: ideologie i koncepcje społeczne współczesnego feminizmu. Katowice: Wydawnictwo „Książnica”.
Titkow, Anna. 2007. Tożsamość polskich kobiet: ciągłość, zmiana, konteksty. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
Netografia
Wywiady z działaczkami kobiecych organizacji nacjonalistycznych Brzezińska-Waleszczyk, Marta. 2014. Narodowa alternatywa dla feministek? Kobiety dla Narodu:
Bądźmy damami, nie feministkami! [Wywiad z Katarzyną Klusaczyk]. [Online]. Fronda.pl. Dostęp: http://www.fronda.pl/a/narodowa-alternatywa-dla-feministek-kobiety-dla-narodu-badzmy-damami-nie-feministkami,35192.html [8.02.2018].
Dąbrowska, Zuzanna. 2016. „Wolność to umiejętność wybierania dobra”. [Wywiad z Edytą Agnieszką Luty]. [Online]. Radio Maryja. Dostęp: http://www.radiomaryja.pl/informacje/wolnosc-umiejetnosc-wybierania-dobra/ [8.02.2018].
Fryszkowski, Ireneusz. 2013. Anna Holocher (Sekcja Kobiet RN): W Polsce mamy politykę antyrodzinną. [Wywiad z Anną Holocher]. [Online]. Prawy.pl. Dostęp: http://prawy.pl/3052-annaholocher-sekcja-kobiet-rn-w-polsce-mamy-polityke-antyrodzinna/ [8.02.2018].
Jakubowski, Grzegorz. 2013. Żelazne Damy. [Wywiad z Marią Piasecką-Łopuszańską]. [Online]. Natemat.pl. Dostęp: http://grzegorzjakubowski.natemat.pl/66515,zelazne-damy-wywiad-z-maria-piasecka-lopuszanska [8.02.2018].
Kowalczyk, Michał. 2014. Adrianna Gąsiorek (RN): Potrzeba głosu normalnych kobiet. [Wywiad z Adrianną Gąsiorek]. [Online]. Prawy.pl. Dostęp: http://prawy.pl/5275-adrianna-gasiorekrn-potrzeba-glosu-normalnych-kobiet/ [8.02.2018].
Kowalski, Rafał. 2013. Przełamać monogłos Femenu. [Wywiad z Beatą Wilk]. [Online]. Rodzina.wiara.pl. Dostęp: http://rodzina.wiara.pl/doc/1574867.Przelamac-monoglos-Femenu [8.02.2018].
Puścikowska, Agata. 2013. Dość feministycznego bełkotu. [Wywiad z Marią Piasecką-Łopuszańską]. [Online]. Gość.pl. Dostęp: http://gosc.pl/doc/1493609.Dosc-feministycznego-belkotu [8.02.2018].
Schwertner, Janusz. 2013. Anna Holocher: To mężczyźni są dyskryminowani przez feministki. [Wywiad z Anną Holocher]. [Online]. Onet.pl. Dostęp: http://wiadomosci.onet.pl/tylko-w-onecie/anna-holocher-to-mezczyzni-sa-dyskryminowani-przez-feministki/lg2x7 [8.02.2018].
Zespół w Polityce.pl. 2013. Joanna Sapijaszko: Feministki się ośmieszają i szkodzą kobietom. Nikt nie traktuje ich poważnie. [Wywiad z Joanną Sapijaszko]. [Online]. wPolityce.pl. Dostęp: https://wpolityce.pl/polityka/157246-nasz-wywiad-joanna-sapijaszko-feministki-sie-osmieszaja-i-szkodza-kobietom-nikt-nie-traktuje-ich-powaznie [8.02.2018].
Bartyzel, Jacek. 2010. Pojęcie, geneza i próba systematyki głównych typów nacjonalizmu. W: Grott, Bogumił (red.). Różne oblicza nacjonalizmów. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”, s. 21–48.
Czyżewski, Marek, Kowalski, Sergiusz, i Piotrowski, Andrzej. 2010. Rytualny chaos: studium dyskursu publicznego. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Dąbrowska-Szulc, Ewa. 2009. Egerie i paprotki, czyli projekt równego traktowania zamiast ustawy o równym statusie kobiet i mężczyzn. W: Budrowska, Bogusława (red.). Kobiety, feminizm, demokracja: wybrane zagadnienia z seminarium IFiS PAN z lat 2001–2009. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, s. 175–202.
Graff, Agnieszka. 2009. Rykoszetem: rzecz o płci, seksualności i narodzie. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
Mautner, Gerlinde. 2011. Analiza gazet, czasopism i innych mediów drukowanych. W: Wodak, Ruth, i Krzyżanowski, Michał (red.). Jakościowa analiza dyskursu w naukach społecznych. Tłum. Danuta Przepiórkowska. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Łośgraf, s. 51–85.
Mayer, Tamar (red.). 2000. Gender Ironies of Nationalism: Sexing the Nation. London: Routledge. Porter, Elisabeth. 1998. Identity, Location, Plurality: Women, Nationalism and Northern Ireland. W: Wilford, Rick, i Miller, Robert L. (red.). Women, Ethnicity and Nationalism: The Politics of Transition. New York: Routledge, s. 32–53.
Rener, Tanja, i Ule, Mirjana. 1998. Back to the Future: Nationalism and Gender in Post-Socialist Societies. W: Wilford, Rick, i Miller, Robert L. (red.). Women, Ethnicity and Nationalism: The Politics of Transition. New York: Routledge, s. 104–114.
Sala, Elżbieta. 2011. Przemilczana historia polskiego feminizmu. W: Pałęcka, Alicja, Szczodry, Helena, i Warat, Marta (red.). Kobiety w społeczeństwie polskim. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 233–250.
Ślęczka, Kazimierz. 1999. Feminizm: ideologie i koncepcje społeczne współczesnego feminizmu. Katowice: Wydawnictwo „Książnica”.
Titkow, Anna. 2007. Tożsamość polskich kobiet: ciągłość, zmiana, konteksty. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
Netografia
Wywiady z działaczkami kobiecych organizacji nacjonalistycznych Brzezińska-Waleszczyk, Marta. 2014. Narodowa alternatywa dla feministek? Kobiety dla Narodu:
Bądźmy damami, nie feministkami! [Wywiad z Katarzyną Klusaczyk]. [Online]. Fronda.pl. Dostęp: http://www.fronda.pl/a/narodowa-alternatywa-dla-feministek-kobiety-dla-narodu-badzmy-damami-nie-feministkami,35192.html [8.02.2018].
Dąbrowska, Zuzanna. 2016. „Wolność to umiejętność wybierania dobra”. [Wywiad z Edytą Agnieszką Luty]. [Online]. Radio Maryja. Dostęp: http://www.radiomaryja.pl/informacje/wolnosc-umiejetnosc-wybierania-dobra/ [8.02.2018].
Fryszkowski, Ireneusz. 2013. Anna Holocher (Sekcja Kobiet RN): W Polsce mamy politykę antyrodzinną. [Wywiad z Anną Holocher]. [Online]. Prawy.pl. Dostęp: http://prawy.pl/3052-annaholocher-sekcja-kobiet-rn-w-polsce-mamy-polityke-antyrodzinna/ [8.02.2018].
Jakubowski, Grzegorz. 2013. Żelazne Damy. [Wywiad z Marią Piasecką-Łopuszańską]. [Online]. Natemat.pl. Dostęp: http://grzegorzjakubowski.natemat.pl/66515,zelazne-damy-wywiad-z-maria-piasecka-lopuszanska [8.02.2018].
Kowalczyk, Michał. 2014. Adrianna Gąsiorek (RN): Potrzeba głosu normalnych kobiet. [Wywiad z Adrianną Gąsiorek]. [Online]. Prawy.pl. Dostęp: http://prawy.pl/5275-adrianna-gasiorekrn-potrzeba-glosu-normalnych-kobiet/ [8.02.2018].
Kowalski, Rafał. 2013. Przełamać monogłos Femenu. [Wywiad z Beatą Wilk]. [Online]. Rodzina.wiara.pl. Dostęp: http://rodzina.wiara.pl/doc/1574867.Przelamac-monoglos-Femenu [8.02.2018].
Puścikowska, Agata. 2013. Dość feministycznego bełkotu. [Wywiad z Marią Piasecką-Łopuszańską]. [Online]. Gość.pl. Dostęp: http://gosc.pl/doc/1493609.Dosc-feministycznego-belkotu [8.02.2018].
Schwertner, Janusz. 2013. Anna Holocher: To mężczyźni są dyskryminowani przez feministki. [Wywiad z Anną Holocher]. [Online]. Onet.pl. Dostęp: http://wiadomosci.onet.pl/tylko-w-onecie/anna-holocher-to-mezczyzni-sa-dyskryminowani-przez-feministki/lg2x7 [8.02.2018].
Zespół w Polityce.pl. 2013. Joanna Sapijaszko: Feministki się ośmieszają i szkodzą kobietom. Nikt nie traktuje ich poważnie. [Wywiad z Joanną Sapijaszko]. [Online]. wPolityce.pl. Dostęp: https://wpolityce.pl/polityka/157246-nasz-wywiad-joanna-sapijaszko-feministki-sie-osmieszaja-i-szkodza-kobietom-nikt-nie-traktuje-ich-powaznie [8.02.2018].
Kociołowicz-Wiśniewska, B. (2020). Medialne strategie autoprezentacji działaczek nacjonalistycznych organizacji kobiecych. Media - Kultura - Komunikacja Społeczna, 2(15), 115–130. https://doi.org/10.31648/mkks.5143
Bogna Kociołowicz-Wiśniewska
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
https://orcid.org/0000-0003-2751-6683
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
https://orcid.org/0000-0003-2751-6683
