„Myślę, więc kino istnieje”. Związki filmu i filozofii według Juliette Cerf
Abstrakt
Celem autorki artykułu jest przedstawienie różnych aspektów relacji kino – filozofia w ujęciu teoretycznym Juliette Cerf, badaczki, której w polskich opracowaniach filmoznawczych nie poświęcono dotąd publikacji. Związek tych dwu dziedzin istniał już na początku historii kina, a problemem tym zajmował się między innymi Henri Bergson. Jego myśl filozoficzna wywarła wpływ także na współczesną teorię filmu (Gilles Deleuze). Autorka artykułu wyszczególnia i prezentuje kilka zagadnień, którymi zajmuje się Cerf. Wśród nich są następujące tematy: filozofowie mówią o kinie; kino opowiada o filozofach; kino tworzy swoją własną filozofię; kino uczy filozofii. Główną tezą artykułu jest stwierdzenie, że kino nie powinno odtwarzać istniejących filozofii, tylko tworzyć filozofię własną, korzystając ze specyficznie filmowych środków wyrazu. Autorka przedstawia także, rozpowszechnioną w piśmiennictwie zachodnim, ale mało znaną w Polsce, koncepcję kinofilozofii, w ramach której film jest traktowany jako środek pomocniczy w nauczaniu filozofii akademickiej.
Słowa kluczowe:
teoria filmu, filozofia filmu, kinofilozofia, Juliette CerfBibliografia
Badiou, Alain, i in. 2003. Matrix, machine philosophique. Paris: Ellipses.
Barthes, Roland. 1993. Wychodząc z kina. Tłum. Łucja Demby. W: Godzic, Wiesław (red.). Interpretacja dzieła filmowego. Antologia przekładów. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, s. 157–160.
Baudry, Jean-Louis. 1992. Projektor: metapsychologiczne wyjaśnienie wrażenia rzeczywistości. Tłum. Alicja Helman. W: Helman, Alicja (red.). Panorama współczesnej myśli filmowej. Kraków: Universitas, s. 69–88.
Bergson, Henri. 2004. Ewolucja twórcza. Tłum. Florian Znaniecki. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa.
Cerf, Juliette. 2009. Cinéma et philosophie. Paris: Cahiers du Cinéma-Scérén-CNDP.
Deleuze, Gilles. 1990. Pourparlers. Paris: Minuit.
Pourriol, Olivier. 2008. Cinéphilo. Les plus belles questions de la philosophie sur grand écran. Paris: Hachette Littératures.
Rancière, Jacques. 2005. Cinéphilosophie. Critique, 1–2 (692–693), s. 141–159.
Rohmer, Eric. 2004. La „somme” d’André Bazin. Paris: Cahiers du Cinéma.
Truffaut, François. 1975. Les films de ma vie. Paris: Flammarion.
Netografia
Mościcki, Paweł. Film jako filozofia (fragment książki „Godard. Pasaże”). [Online]. Korporacja ha!art. Dostęp: http://www.ha.art.pl/prezentacje/37-godard-pasaze/1521-pawe-moscicki-film--jako-filozofia-fragment-ksiazki-godard-pasaze.html [6.12.2018].
Filmografia
Białe małżeństwo (Noce blanche). 1989. Reż. Jean-Claude Brisseau.
Charlotte i Véronique lub Wszyscy chłopcy mają na imię Patryk (Charlotte et Véronique, ou Tous les garcons s’appellent Patrick). 1959. Reż. Jean-Luc Godard.
Chinka (La Chinoise). 1967. Reż. Jean-Luc Godard.
Dwie lub trzy rzeczy, które wiem o niej (2 ou 3 choses que je sais d’elle). 1967. Reż. Jean-Luc Godard.
Dziennik uwodziciela (Le Journal d’un séducteur). 1996. Reż. Danièle Dubroux.
Flandria (Flandres). 2006. Reż. Bruno Dumont.
Hurlements en faveur de Sade. 1952. Reż. Guy Debord.
Intruz (L’Intrus). 2004. Reż. Claire Denis.
Ja, Piotr Rivière (Moi, Pierre Rivière...). 1976. Reż. René Allio.
La Blessure. 2004. Reż. Nicolas Klotz.
Le Banquet. 1989. Reż. Marco Ferreri.
Les derniers jours d’Emmanuel Kant. 1996. Reż. Philippe Collin.
Matrix. 1999. Reż. bracia Wachowscy.
Męski, żeński: 15 scen z życia (Masculin, féminin: 15 faits précis). 1966. Reż. Jean-Luc Godard.
Moja noc u Maud (Ma nuit chez Maud). 1969. Reż. Eric Rohmer.
Niewłaściwy człowiek (The Wrong Man). 1956. Reż. Alfred Hitchcock.
O co chodzi w seksie? (Comment je me suis disputé... [ma vie sexuelle]). 1996. Reż. Arnaud Desplechin.
Opowieść zimowa (Conte d’hiver). 1992. Reż. Eric Rohmer.
Pan Verdoux (Monsieur Verdoux). 1947. Reż. Charles Chaplin.
Podglądacz (Peeping Tom). 1960. Reż. Michael Powell.
Rozmowa o Pascalu (Entretien sur Pascal). 1965. Reż. Eric Rohmer.
Słoń (Elephant). 2003. Reż. Gus Van Sant.
Śmierć Empedoklesa (Der Tod des Empedokles). 1987. Reż. Jean-Marie Straub.
Uwolnienie (Deliverance). 1972. Reż. John Boorman.
Uzależnienie (The Addiction). 1995. Reż. Abel Ferrara.
Wiatr ze wschodu (Le Vent d’est). 1970. Reż. Jean-Luc Godard.
Wujaszek z Ameryki (Mon oncle d’Amérique). 1980. Reż. Alain Resnais.
Ziemia żywych trupów (Land of the Dead). 2005. Reż. George Romero.
Żyć własnym życiem (Vivre sa vie: Film en douze tableaux). 1962. Reż. Jean-Luc Godard.
