„Męskie kino” w „męskiej prozie” Jakuba Żulczyka
Abstrakt
Autorka artykułu wychodzi z dwóch założeń: że istnieje dychotomia „kino męskie” (inaczej: „twarde” czy „mocne”) i „kino kobiece”, podobnie „literatura męska” i „literatura kobieca”, i że literatura, którą uprawia Żulczyk, jest typowo „męska”, i takie są też filmy oglądane przez jego bohaterów. Nie znaczy to oczywiście, że w tego rodzaju filmach nie gustują też kobiety i że literatury tworzonej przez pisarza nie czytają reprezentantki „płci pięknej”. Celem autorki jest wykazanie skali zjawiska, udowodnienie, że wśród obrazów percypowanych przez najczęściej bardzo zdemoralizowaną młodzież i borykających się z prawem dorosłych występujących w prozie Żulczyka przeważają: pornografia, horrory, dramaty, filmy katastroficzne, dystopie, filmy science fiction, fantasy, kryminały, filmy (seriale) policyjne i detektywistyczne, sensacyjne, dramaty gangsterskie, wojenne i sportowe. Nie ulega wątpliwości, że atmosfera tych filmów udziela się Żulczykowym
bohaterom i wpływa nie tylko na ich światoodczucie, ale również na ich postępowanie.
Słowa kluczowe:
Jakub Żulczyk, literatura, męskie kino, męska proza, pornografia, horror, dramat wojennyBibliografia
Altman, Rick. 2012. Gatunki filmowe. Tłum. Maria Zawadzka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Arcimowicz, Krzysztof. 2003. Obraz mężczyzny w polskich mediach. Prawda – fałsz – stereotyp. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Arcimowicz, Krzysztof, i Citko, Katarzyna (red.). 2009. Wizerunki mężczyzn i kobiet w najnowszym filmie europejskim. Białystok: Wydawnictwo Trans Humana.
Baudrillard, Jean. 1998. Ameryka. Tłum. Renata Lis. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
Goliński, Zdzisław. 1939. Kościół w walce z pornografią. Lublin: Towarzystwo Wiedzy Chrześcijańskiej.
Helman, Alicja. 1998. Przemoc i nostalgia w filmie gangsterskim. W: Loska, Krzysztof (red.). Kino gatunków wczoraj i dziś. Kraków: Wydawnictwo Rabid, s. 13–27.
Hendrykowski, Marek. 1994. Słownik terminów filmowych. Poznań: Wydawnictwo Ars Nowa.
Hendrykowski, Marek. 2001. Leksykon gatunków filmowych. Poznań – Wrocław: Studio Filmowe Montevideo.
Horubała, Andrzej. 2017. Żulczyk rządzi! Do Rzeczy. Tygodnik Lisickiego, 19 (221), s. 42–44.
Jarco, Jerzy. 1994. Pornografia – wyzwania na dziś. Biuletyn KAI, 31, s. 14.
Kolasińska, Iwona. 1998. Kiedy spojrzenie Gorgony budzi upiory: horror filmowy i jego widz. W: Loska, Krzysztof (red.). Kino gatunków wczoraj i dziś. Kraków: Wydawnictwo Rabid, s. 113–132.
Kulczycka, Dorota. 2019. Jakimi filmami karmią się bohaterki prozy Jakuba Żulczyka? Kino „kobiece” w literaturze niekobiecej. W: Zwolińska, Barbara (red.). (Nie)smak w tekstach kultury XIX–XXI wieku. Nie tylko o kulturze jedzenia i picia. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, s. 248–261.
Lis, Marek. 2016. Nowe filmy biblijne – między ortodoksją a apokryfem. Studia Religiologica, 49 (1), s. 36.
Loska, Krzysztof. 1998. Czekając na apokalipsę – wizje przyszłości w filmie science fiction.
W: Loska, Krzysztof (red.). Kino gatunków wczoraj i dziś. Kraków: Wydawnictwo Rabid, s. 133–143.
Niewiadowski, Andrzej. 1990. Leksykon polskiej literatury fantastycznonaukowej. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Nijakowski, Lech M. 2010. Pornografia: historia, znaczenie, gatunki. Warszawa: Wydawnictwo Iskry.
Pitrus, Andrzej. 2001. Kino sztuk walki. W: Loska, Krzysztof (red.). Wokół kina gatunków. Kraków: Wydawnictwo Rabid, s. 237‒252.
Przylipiak, Mirosław, i Szyłak, Jerzy. 1999. Kino najnowsze. Kraków: Znak.
Regiewicz, Adam. 2011. Kino a kultura w świetle antropologii współczesnej. Próba interpretacji kerygmatycznej. Lublin: Norbertinum.
Różdżyńska, Aleksandra. 2019. Od Tarantino do Corbeta. [Wywiad z Jakubem Żulczykiem]. Kino, 8, s. 62–63.
Szafraniec, Jan. 1996. Telewizyjny zespół odwrażliwiania. Biuletyn KAI, 52–53, s. 24–26.
Thompson, Edward H., i Pleck, Joseph. 1987. The Structure of Male Role Norms. W: Kimmel, Michael S. (ed.). Changing Men: New Directions in Research on Men and Masculinity. Newbury Park: Sage Publications, s. 25–36.
Wedel, Michael. 2010. Książka – film – DVD. Paratekstualność, konwergencja mediów i transmedialna narracja na przykładzie „Władcy Pierścieni”. Tłum. Krystyna Krzemieniowa. W: Gwóźdź, Andrzej (red.). Kino po kinie. Film w kulturze uczestnictwa. Warszawa: Oficyna Naukowa, s. 193–222.
Welsch, Wolfgang. 1998. Nasza postmodernistyczna moderna. Tłum. Roman Kubicki i Anna Zeidler-Janiszewska. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Więczkowska, Małgorzata. 2012. Co wciąga twoje dziecko? Kraków: Wydawnictwo m.
Więczkowska, Małgorzata. 2013. Manga i anime na polskim rynku. Niewinne buzie i rozmarzone oczy. Wychowawca, 6, s. 20–21.
Williams, Linda. 2013. Seks na ekranie. Tłum. Miłosz Wojtyna. Gdańsk: Wydawnictwo Słowo/obraz terytoria.
Zwoliński, Andrzej, ks. 2004. Obraz w relacjach społecznych. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Żulczyk, Jakub. 2005. Gamecube Girl. Lampa, 9 (18), s. 27–32.
Żulczyk, Jakub. 2010. Instytut. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Żulczyk, Jakub. 2011a. Świątynia. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Żulczyk, Jakub. 2011b. Zmorojewo. Powieść fantastyczno-przygodowa. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Żulczyk, Jakub. 2015. Radio Armageddon. Warszawa: Świat Książki.
Żulczyk, Jakub. 2017. Wzgórze Psów. Warszawa: Świat Książki.
Żulczyk, Jakub. 2018a. Ślepnąc od świateł. Warszawa: Świat Książki.
Żulczyk, Jakub. 2018b. Zrób mi jakąś krzywdę… czyli wszystkie gry video są o miłości. Warszawa: Świat Książki.
Żulczyk, Jakub. 2019. Czarne słońce. Warszawa: Świat Książki.
Netografia
Dąbrowska, Magdalena, i Radomski, Andrzej (red.). 2010. Męskość jako kategoria kulturowa.
Praktyki męskości. Lublin: Wiedza i Edukacja. [Online]. Dostęp: https://www.academia. edu/4425909/Meskosc_jako_kategoria_kulturowa [25.11.2019].
Drotkiewicz, Agnieszka, i Dziewit-Meller, Anna. 2008. Kobieta śmierdząca człowiekiem. [Rozmowa z Jakubem Żulczykiem]. [Online]. Wysokie Obcasy.pl. Dostęp: http://www.wysokieobcasy.pl/wysokieobcasy/1,96856,5992077,Kobieta_smierdzaca_czlowiekiem.html [6.05.2018].
Filmweb. 2011. Ludzka stonoga 2. [Online]. Filmweb. Dostęp: https://www.filmweb.pl/film/Ludzka+stonoga+2-2011-558111 [11.08.2018].
Fortuna, Katarzyna, i in. 2017. Żulczyk, Gogola i Pucek w lipcowym, wakacyjnym „Sądzie nadksiążką”. [Online]. Radio Kraków. Dostęp: https://www.youtube.com/watch?v=y23lwetG5-4 [27.01.2019].
Human Centipede II. 2011. „Najbardziej wynaturzony film wszech czasów”? Burza nad zakazanymhorrorem. [Online]. Gazeta.pl. Dostęp: http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114873,9751450,_ Najbardziej_wynaturzony_film_wszech_czasow___Burza.html [11.08.2018].
International Movie Database. 2017. Masculine Movies. [Online]. IMDb. Dostęp: https://www.imdb.com/list/ls027253328/ [25.11.2019].
Leszcz, Jarosław. 2009. Urwany film. [Online]. Filmweb. Dostęp: https://www.filmweb.pl/reviews/recenzja-filmu-%5BRec%5D-7691 [12.08.2018].
Polonia Christiana. 2018. Sexroboty o wyglądzie dzieci! Porażające skutki rewolucji seksualnejw Japonii. [Online]. PCh.24.pl. Dostęp: https://www.pch24.pl/sexroboty-o-wygladzie-dzieci---porazajace-skutki-rewolucji-seksualnej-w-japonii,59640,i.html [2.12.2019].
Utalentowany pan Ripley (The Talented Mr. Ripley). 1999. Reż. Anthony Minghella. Dramat, kryminał, thriller. USA: Miramax International i in.
Wioska przeklętych (Village of the Damned). 1995. Reż. John Carpenter. Horror. USA: UniversalPictures i Alphaville Films.
Zagubiona autostrada (Lost Highway). 1997. Reż. David Lynch. Dramat, kryminał, thriller. Francja – USA: Asymmetrical Productions i in.
Z Archiwum X (The X-Files) [serial]. 1993–2002, 2016–2018. Twórca Chris Carter. Kryminał,sensacyjny, science fiction z elementami thrillera i horroru. USA – Kanada: Twentieth Century Fox Film i in.
Zmierzch (Twilight). 2008. Reż. Catherine Hardwicke. Horror, romans. USA: Summit Entertainment i in.
Arcimowicz, Krzysztof. 2003. Obraz mężczyzny w polskich mediach. Prawda – fałsz – stereotyp. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Arcimowicz, Krzysztof, i Citko, Katarzyna (red.). 2009. Wizerunki mężczyzn i kobiet w najnowszym filmie europejskim. Białystok: Wydawnictwo Trans Humana.
Baudrillard, Jean. 1998. Ameryka. Tłum. Renata Lis. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
Goliński, Zdzisław. 1939. Kościół w walce z pornografią. Lublin: Towarzystwo Wiedzy Chrześcijańskiej.
Helman, Alicja. 1998. Przemoc i nostalgia w filmie gangsterskim. W: Loska, Krzysztof (red.). Kino gatunków wczoraj i dziś. Kraków: Wydawnictwo Rabid, s. 13–27.
Hendrykowski, Marek. 1994. Słownik terminów filmowych. Poznań: Wydawnictwo Ars Nowa.
Hendrykowski, Marek. 2001. Leksykon gatunków filmowych. Poznań – Wrocław: Studio Filmowe Montevideo.
Horubała, Andrzej. 2017. Żulczyk rządzi! Do Rzeczy. Tygodnik Lisickiego, 19 (221), s. 42–44.
Jarco, Jerzy. 1994. Pornografia – wyzwania na dziś. Biuletyn KAI, 31, s. 14.
Kolasińska, Iwona. 1998. Kiedy spojrzenie Gorgony budzi upiory: horror filmowy i jego widz. W: Loska, Krzysztof (red.). Kino gatunków wczoraj i dziś. Kraków: Wydawnictwo Rabid, s. 113–132.
Kulczycka, Dorota. 2019. Jakimi filmami karmią się bohaterki prozy Jakuba Żulczyka? Kino „kobiece” w literaturze niekobiecej. W: Zwolińska, Barbara (red.). (Nie)smak w tekstach kultury XIX–XXI wieku. Nie tylko o kulturze jedzenia i picia. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, s. 248–261.
Lis, Marek. 2016. Nowe filmy biblijne – między ortodoksją a apokryfem. Studia Religiologica, 49 (1), s. 36.
Loska, Krzysztof. 1998. Czekając na apokalipsę – wizje przyszłości w filmie science fiction.
W: Loska, Krzysztof (red.). Kino gatunków wczoraj i dziś. Kraków: Wydawnictwo Rabid, s. 133–143.
Niewiadowski, Andrzej. 1990. Leksykon polskiej literatury fantastycznonaukowej. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Nijakowski, Lech M. 2010. Pornografia: historia, znaczenie, gatunki. Warszawa: Wydawnictwo Iskry.
Pitrus, Andrzej. 2001. Kino sztuk walki. W: Loska, Krzysztof (red.). Wokół kina gatunków. Kraków: Wydawnictwo Rabid, s. 237‒252.
Przylipiak, Mirosław, i Szyłak, Jerzy. 1999. Kino najnowsze. Kraków: Znak.
Regiewicz, Adam. 2011. Kino a kultura w świetle antropologii współczesnej. Próba interpretacji kerygmatycznej. Lublin: Norbertinum.
Różdżyńska, Aleksandra. 2019. Od Tarantino do Corbeta. [Wywiad z Jakubem Żulczykiem]. Kino, 8, s. 62–63.
Szafraniec, Jan. 1996. Telewizyjny zespół odwrażliwiania. Biuletyn KAI, 52–53, s. 24–26.
Thompson, Edward H., i Pleck, Joseph. 1987. The Structure of Male Role Norms. W: Kimmel, Michael S. (ed.). Changing Men: New Directions in Research on Men and Masculinity. Newbury Park: Sage Publications, s. 25–36.
Wedel, Michael. 2010. Książka – film – DVD. Paratekstualność, konwergencja mediów i transmedialna narracja na przykładzie „Władcy Pierścieni”. Tłum. Krystyna Krzemieniowa. W: Gwóźdź, Andrzej (red.). Kino po kinie. Film w kulturze uczestnictwa. Warszawa: Oficyna Naukowa, s. 193–222.
Welsch, Wolfgang. 1998. Nasza postmodernistyczna moderna. Tłum. Roman Kubicki i Anna Zeidler-Janiszewska. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Więczkowska, Małgorzata. 2012. Co wciąga twoje dziecko? Kraków: Wydawnictwo m.
Więczkowska, Małgorzata. 2013. Manga i anime na polskim rynku. Niewinne buzie i rozmarzone oczy. Wychowawca, 6, s. 20–21.
Williams, Linda. 2013. Seks na ekranie. Tłum. Miłosz Wojtyna. Gdańsk: Wydawnictwo Słowo/obraz terytoria.
Zwoliński, Andrzej, ks. 2004. Obraz w relacjach społecznych. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Żulczyk, Jakub. 2005. Gamecube Girl. Lampa, 9 (18), s. 27–32.
Żulczyk, Jakub. 2010. Instytut. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Żulczyk, Jakub. 2011a. Świątynia. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Żulczyk, Jakub. 2011b. Zmorojewo. Powieść fantastyczno-przygodowa. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Żulczyk, Jakub. 2015. Radio Armageddon. Warszawa: Świat Książki.
Żulczyk, Jakub. 2017. Wzgórze Psów. Warszawa: Świat Książki.
Żulczyk, Jakub. 2018a. Ślepnąc od świateł. Warszawa: Świat Książki.
Żulczyk, Jakub. 2018b. Zrób mi jakąś krzywdę… czyli wszystkie gry video są o miłości. Warszawa: Świat Książki.
Żulczyk, Jakub. 2019. Czarne słońce. Warszawa: Świat Książki.
Netografia
Dąbrowska, Magdalena, i Radomski, Andrzej (red.). 2010. Męskość jako kategoria kulturowa.
Praktyki męskości. Lublin: Wiedza i Edukacja. [Online]. Dostęp: https://www.academia. edu/4425909/Meskosc_jako_kategoria_kulturowa [25.11.2019].
Drotkiewicz, Agnieszka, i Dziewit-Meller, Anna. 2008. Kobieta śmierdząca człowiekiem. [Rozmowa z Jakubem Żulczykiem]. [Online]. Wysokie Obcasy.pl. Dostęp: http://www.wysokieobcasy.pl/wysokieobcasy/1,96856,5992077,Kobieta_smierdzaca_czlowiekiem.html [6.05.2018].
Filmweb. 2011. Ludzka stonoga 2. [Online]. Filmweb. Dostęp: https://www.filmweb.pl/film/Ludzka+stonoga+2-2011-558111 [11.08.2018].
Fortuna, Katarzyna, i in. 2017. Żulczyk, Gogola i Pucek w lipcowym, wakacyjnym „Sądzie nadksiążką”. [Online]. Radio Kraków. Dostęp: https://www.youtube.com/watch?v=y23lwetG5-4 [27.01.2019].
Human Centipede II. 2011. „Najbardziej wynaturzony film wszech czasów”? Burza nad zakazanymhorrorem. [Online]. Gazeta.pl. Dostęp: http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114873,9751450,_ Najbardziej_wynaturzony_film_wszech_czasow___Burza.html [11.08.2018].
International Movie Database. 2017. Masculine Movies. [Online]. IMDb. Dostęp: https://www.imdb.com/list/ls027253328/ [25.11.2019].
Leszcz, Jarosław. 2009. Urwany film. [Online]. Filmweb. Dostęp: https://www.filmweb.pl/reviews/recenzja-filmu-%5BRec%5D-7691 [12.08.2018].
Polonia Christiana. 2018. Sexroboty o wyglądzie dzieci! Porażające skutki rewolucji seksualnejw Japonii. [Online]. PCh.24.pl. Dostęp: https://www.pch24.pl/sexroboty-o-wygladzie-dzieci---porazajace-skutki-rewolucji-seksualnej-w-japonii,59640,i.html [2.12.2019].
Utalentowany pan Ripley (The Talented Mr. Ripley). 1999. Reż. Anthony Minghella. Dramat, kryminał, thriller. USA: Miramax International i in.
Wioska przeklętych (Village of the Damned). 1995. Reż. John Carpenter. Horror. USA: UniversalPictures i Alphaville Films.
Zagubiona autostrada (Lost Highway). 1997. Reż. David Lynch. Dramat, kryminał, thriller. Francja – USA: Asymmetrical Productions i in.
Z Archiwum X (The X-Files) [serial]. 1993–2002, 2016–2018. Twórca Chris Carter. Kryminał,sensacyjny, science fiction z elementami thrillera i horroru. USA – Kanada: Twentieth Century Fox Film i in.
Zmierzch (Twilight). 2008. Reż. Catherine Hardwicke. Horror, romans. USA: Summit Entertainment i in.
Kulczycka, D. (2021). „Męskie kino” w „męskiej prozie” Jakuba Żulczyka. Media - Kultura - Komunikacja Społeczna, 1(16), 47–75. https://doi.org/10.31648/mkks.6283
