Krąg Dave’a Eggersa w dobie korporacji, medialnych kampanii wyborczych i pandemii

Anna Ślósarz

Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
https://orcid.org/0000-0001-5524-3227


Abstrakt

Celem badania było zestawienie cywilizacji high-tech opisanej w powieści Dave’a Eggersa Krąg z praktykami komunikacyjnymi powstałymi w okresie pandemii COVID-19. Zastosowano metodę nieinwazyjnej analizy dokumentów zastanych. Obejmuje ona między innymi badanie powieści, które może naprowadzać badacza na fundamentalne problemy. Okazało się, że powieść zawiera odniesienia do realnych wydarzeń, procesów i korporacyjnych praktyk. Autor formułuje pesymistyczne prognozy dotyczące oddziaływania technologii na człowieka i szerzej ludzkość. Jego przewidywania logicznie wynikają z analizy rozwoju współczesnej cywilizacji. Eggers przewiduje korporacyjny
model rozwoju mediów. Technologia osacza użytkowników, formatuje umysły, unicestwia ludzkie tożsamości i więzi, zarządza światem jako nieludzki Global Brain. Jednakw rzeczywistości okazało się, że użytkownicy i społeczności potrafią przeciwstawić się inwigilacji. Wykorzystując media do komunikowania się, zdalnej pracy i nauki, żądają, aby serwery znajdowały się na terenie podlegającym ich prawodawstwu. Konstruowane są aplikacje, które nie przekazują danych o użytkownikach. Dystopijna powieść pomogła zapobiec powstającym zagrożeniom. Eggers połączył sztukę czystą i zaangażowaną. Będąc laureatem kilkudziesięciu nagród literackich, połączył społeczną i pisarską aktywność w jedną misję.


Słowa kluczowe:

high-tech, metaweb, inwigilacja, film, zniewolenie, Dave Eggers


Akty normatywne

Ministerstwo Edukacji Narodowej. 2020a. Kształcenie na odległość ‒ nowe regulacje prawne. [Online]. Gov.pl. Dostęp: https://www.gov.pl/web/edukacja/ksztalcenie-na-odleglosc--nowe-regulacje-prawne [3.07.2020].
Ministerstwo Edukacji Narodowej. 2020b. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 marca 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniemCOVID-19. Dz.U., poz. 492. [Online]. Internetowy System Aktów Prawnych. Dostęp: http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20200000492 [3.07.2020].
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. 2018. Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. ‒ Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Dz.U., poz. 1668. [Online]. Internetowy System Aktów Prawnych. Dostęp: http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20180001668 [3.07.2020].
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. 2020. Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 11 marca 2020 r. w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania niektórych podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19. Dz.U., poz. 405. [Online]. Dziennik Ustaw RzeczypospolitejPolskiej. Dostęp: http://dziennikustaw.gov.pl/DU/2020/405 [3.07.2020].

Opracowania
Barabási, Albert-László. 2014. Bordering Fiction. Science, 343, s. 372.
Boje, David M., i Tourani, Nazanin. 2012. Storytelling, czyli o materialności praktyk opowiadania. Tłum. Marta Hoffner. W: Jemielniak, Dariusz (red.). Badania jakościowe. T. 1: Podejścia i teorie. Warszawa: PWN, s. 215‒242.
Bourdieu, Pierre. 2001. Reguły sztuki. Geneza i struktura pola literackiego. Tłum. Andrzej Zawadzki. Kraków: Universitas.
Boxall, Peter. 2013. Twenty-First-Century Fiction: A Critical Introduction. Cambridge: Cambridge University Press.
Czarniawska, Barbara. 2004. Narratives in Social Science Research. London – New Delhi: Thousand Oaks – Sage.
Długosz, Piotr. 2020. Raport z II etapu badań studentów UP. Opinia na temat zdalnego nauczania i samopoczucia psychicznego. Kraków: Instytut Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.
Fiske, John. 2001. Television Culture: Popular Pleasures and Politics. London: Routledge.
Gądecki, Jacek; Jewdokimow, Marcin; i Żadkowska, Magdalena. 2017. Tu się pracuje! Socjologiczne studium pracy zawodowej prowadzonej w domu na zasadach telepracy. Kraków: Libron.
Giles, Paul. 2011. The Global Remapping of American Literature. New Jersey: Princeton University Press.
Herman, Peter C. 2018. More, Huxley, Eggers, and the Utopian/Dystopian Tradition. Renaissance and Reformation, 3 (41), s. 165‒193.
Kaczmarzyk, Marek. 2020. Neurobiologiczny kontekst edukacji zdalnej. W: Pyżalski, Jacek (red.). Edukacja w czasach pandemii wirusa COVID-19. Z dystansem o tym, co robimy obecnie jako nauczyciele. Warszawa: EduAkcja Sp. z o.o., s. 20‒24.
Kirsch, Adam. 2017. The Global Novel: Writing the World in the 21st Century. New York: Columbia Global Reports.
Łuczewski, Michał, i Bednarz-Łuczewska, Paulina. 2012. Analiza dokumentów zastanych. W: Jemielniak, Dariusz (red.). Badania jakościowe. T. 2: Metody i narzędzia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 163‒188.
Nicol, Bran. 2019. Typical Eggers: Transnationalism and America in Dave Eggers’s ‘Globally-Minded’ Fiction. Textual Practice, 33 (2), s. 300‒317.
Nippert-Eng, Christena E. 1996. Home and Work: Negotiating Boundaries through Everyday Life. Chicago: University of Chicago Press.
Olchanowski, Tomasz. 2016. Ponowoczesny wspaniały świat. Idea. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych, 2, s. 185‒209.
Plebańska, Marlena. 2020. Cyfrowa edukacja – potencjał, procesy, modele. W: Pyżalski, Jacek (red.). Edukacja w czasach pandemii wirusa COVID-19. Z dystansem o tym, co robimy obecnie jako nauczyciele. Warszawa: EduAkcja Sp. z o.o., s. 37‒42.
Postman, Neil. 1993. Technopoly: The Surrender of Culture to Technology. New York: Vintage Books.

Netografia
AutoID. 2018. Czytniki tęczówki oka. [Online]. AutoID. Dostęp: https://www.autoid.pl/produkty/automatyczna-identyfikacja-osob/czytniki-teczowki-oka [14.01.2020].
Chokshi, Niraj. 2.05.2018. Is Alexa Listening? Amazon Echo Sent Out Recording of Couple’s Conversation. [Online]. New York Times. Dostęp: https://www.nytimes.com/2018/05/25/business/amazon-alexa-conversation-shared-echo.html [14.01.2020].
Dinnen, Zara. 2012. Caroline Hamilton, One Man Zeitgeist: Dave Eggers, Publishing and Publicity. Journal of American Studies, 4 (46). [Online]. Cambridge Core. Dostęp: https://www.cambridge.org/core/journals/journal-of-american-studies/article/caroline-hamilton-one-manzeitgeist-dave-eggers-publishing-and-publicity-new-york-and-london-continuum-2010-6000-pp-144-isbn978-1-4411-6696-8/C951DAE2037967BC7FF78687C4273125 [14.01.2020].
Długosz, Dominika. 2020. Prezydent „ułaskawił pedofila”. Ta sprawa może Dudę dużo kosztować. [Online]. Newsweek Polska. Dostęp: https://www.msn.com/pl-pl/wiadomosci/opinie/prezydent--%e2%80%9eu%c5%82askawi%c5%82-pedofila%e2%80%9d-ta-sprawa-mo%c5%bce-dud%c4%-99-du%c5%bco-kosztowa%c4%87/ar-BB16dky7?li=BBr5MK7 [1.07.2020].
Druga tura wyborów. 2020. „Będą chcieli Was ZNISZCZYĆ”. Tusk ostrzega wyborców Konfederacji. [Online]. MSN Wiadomości. Dostęp: https://www.msn.com/pl-pl/wiadomosci/polska/b%c4%99d%c4%85-chcieli-was-zniszczy%c4%87-tusk-ostrzega-wyborc%c3%b3w-konfederacji/ar-BB16cJEY?li=BBr5MK7 [1.07.2020].
Duda, Joanna. 2020. Microsoft ogłasza plan inwestycji 1 miliarda dolarów w transformację cyfrową w Polsce, w tym dostęp do lokalnych usług w chmurze z pierwszego regionu przetwarzania danych. [Online]. Microsoft. Dostęp: https://news.microsoft.com/pl-pl/2020/05/05/polskadolinacyfrowa [1.07.2020].
Echo Recordings. 9.11.2018. Amazon Echo Recordings Could Contain Evidence for NH Double-Murder Trial. [Online]. CBS Boston. Dostęp: https://boston.cbslocal.com/2018/11/09/amazon-echo-recordings-new-hampshire-farmington-january-2017-double-murder-trial-timothy-verrill [5.11.2019].
Feiner, Lauren. 2019. Huawei Employees Intercepted Encrypted Messages to Help African Governments Spy on Political Opponents, Says WSJ. [Online]. CNBC. Dostęp: https://www.cnbc.com/2019/08/14/huawei-employees-helped-african-governments-spy-on-opponents-wsj.html [14.01.2020].
Grzelak, Katarzyna. 2020. Rządowa aplikacja do walki z koronawirusem. Jak działa ProteGoSafe i czy będzie obowiązkowa. [Online]. Focus.pl. Dostęp: https://www.focus.pl/artykul/rzadowaaplikacja-do-walki-z-koronawirusem-czy-protego-safe-bedzie-obowiazkowa [3.07.2020].
IMDb. 2018. Sci-Fi Movies & Dystopia/Utopia. [Online]. Internet Movie Database. Dostęp: http://www.dystopia-utopia.com [14.01.2020].
Jain, Bharti. 7.05.2010. Huawei Part of Chinese Spy Network, Says R&AW. [Online]. The Economic Times. Dostęp: https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/huawei-part-ofchinese-spy-network-says raw/articleshow/5900798.cms?from=mdr [14.01.2020].
Kharpal, Arjun. 2020. Use of Surveillance to Fight Coronavirus Raises Concerns about Government Power after Pandemic Ends. [Online]. CNBC. Dostęp: https://www.cnbc.com/2020/03/27/coronavirus-surveillance-used-by-governments-to-fight-pandemic-privacy-concerns.html [3.07.2020].
Kłosiński, Miron. 2008. Web 3.0 – przyszłość Internetu i pozycjonowania? [Online]. Sunrisesystem. Dostęp: https://www.sunrisesystem.pl/blog/91-web-30-przyszlosc-internetu-i-pozycjonowania.html [14.01.2020].
Leavitt, Sarah. 2019. The Consumer Perception of Personalized Advertisements. [Online]. Endiott College. Dostęp: http://www.sarah-leavitt.com/uploads/1/0/0/8/100892758/final_thesis__paper.pdf [14.01.2020].
McCarthy, Kieren. 2018a. Ain’t Done Yet… Amazon Sent Alexa Recordings of Man and Girlfriendto Stranger. [Online]. The Register. Dostęp: https://www.theregister.co.uk/2018/12/20/amazon_alexa_recordings_stranger [14.01.2020].
McCarthy, Kieren. 2018b. You Know That Silly Fear about Alexa Recording Everything and Leaking It Online? It Just Happened. [Online]. The Register. Dostęp: https://www.theregister.
co.uk/2018/05/24/alexa_recording_couple [14.01.2020].
Microsoft planowane inwestycje. 2020. Microsoft zainwestuje w Polsce miliard dolarów. [Online]. Wirtualne Media. Dostęp: https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/microsoft-zainwestuje-w--polsce-miliard-dolarow [3.07.2020].
Müller, Ulrike. 2019. Stellungnahme des Hessischen Beauftragten für Datenschutz und Informationsfreiheit zum Einsatz von Microsoft Office 365 in hessischen Schulen. [Online]. Der Hessische Beauftragte für Datenschutz und Informationsfreiheit. Dostęp: https://datenschutz.hessen.de/pressemitteilungen/stellungnahme-des-hessischen-beauftragten-f%C3%BCr-datenschutz-und [2.07.2020].
Ng, Alfred. 2018. Amazon’s Alexa Had a Flaw That Let Eavesdroppers Listen In. [Online]. Cnet. Dostęp: https://www.cnet.com/news/amazon-alexa-voice-assistant-had-a-flaw-that-let-eavesdroppers-listen-in [14.01.2020].
Niebezpiecznik. 2014. NameTag – aplikacja do rozpoznawania twarzy i kojarzenia jej z profilami w sieciach społecznościowych. [Online]. Niebezpiecznik. Dostęp: https://niebezpiecznik.pl/post/nametag-aplikacja-do-rozpoznawania-twarzy-i-kojarzenia-jej-z-profilami-w-sieciach-spolecznosciowych [14.01.2020].
Nitschke, Markus. 2018. Microsoft stellt seine Cloud-Dienste ab 2019 aus neuen Rechenzentren in Deutschland bereit und reagiert damit auf veränderte Kundenanforderungen. [Online].
Microsoft. Dostęp: https://news.microsoft.com/de-de/microsoft-cloud-2019-rechenzentren-deutschland [2.07.2020].
Penfrat, Jan. 2019. Microsoft Office 365 Banned from German Schools over Privacy Concerns. [Online]. European Digital Rights. Dostęp: https://edri.org/microsoft-office-365-banned-fromgerman-schools-over-privacy-concerns [2.07.2020].
Reardon, Joel, i in. 2019. 50 Ways to Leak Your Data: An Exploration of App’s Circumvention of the Android Permissions System. [Online]. 28th Usenix Security Symposium. Dostęp: https://www.usenix.org/conference/usenixsecurity19/presentation/reardon [14.01.2019].
Reuters in Warsaw. 2019. Poland Arrests Huawei Worker on Allegations of Spying for China. [Online]. The Guardian. Dostęp: https://www.theguardian.com/technology/2019/jan/11/huawei-employee-arrested-in-poland-over-chinese-spy-allegations [14.01.2020].
Spivack, Nova. 2004. The Metaweb is Coming… See this Diagram… [Online]. Nova Spivack. Dostęp: http://www.novaspivack.com/technology/the-metaweb-is-coming-see-this-diagram [13.01.2020].
Spivack, Nova. 2009. Biography. [Online]. Nova Spivack. Dostęp: http://www.novaspivack.com/about [14.01.2020].
Spivack, Nova. 2020. The Keeper of the Book: My Childhood Dream of the Future. [Online]. Nova Spivack. Dostęp: http://www.novaspivack.com/uncategorized/the-keeper-of-the-book-my-childhood-dream-of-the-future [2.07.2020].
Stanowisko prezydenta Andrzeja Dudy. 2020. Media atakują prezydenta za ułaskawienie. Jest stanowisko Andrzeja Dudy. [Online]. TVP Info. Dostęp: https://www.tvp.info/48773528/media-atakuja-prezydenta-za-ulaskawienie-jest-stanowisko-andrzeja-dudy [3.07.2020].
Strauss, Valerie. 20.03.2020. As Schooling Rapidly Moves Online across the Country, Concerns Rise about Student Data Privacy. [Online]. The Washington Post. Dostęp: https://www.washingtonpost.com/education/2020/03/20/schooling-rapidly-moves-online-across-country-concernsrise-about-student-data-privacy [2.07.2020].
Śledztwo przeciwko Facebookowi. 2018. Australia wszczyna śledztwo przeciwko Facebookowi. [Online]. Forbes. Dostęp: https://www.forbes.pl/biznes/australia-wszczyna-sledztwo-przeciwko-facebookowi/vsp2gmk [14.01.2020].

Utwory literackie
Bradbury, Ray. 1953. Fahrenheit 451. New York: Ballantine Books.
Campanella, Tommaso. 1602. La Città del Sole. Trento: Manoscritto Anonimo.
Čapek, Karel. 1935–1936. Valka s mloky. Lidové noviny.
Collins, Suzanne. 2008. The Hunger Games Trilogy. New York: Scholastic Press.
Dukaj, Jacek. 2000. Katedra. Warszawa: Supernowa.
Eggers, Dave. 2013. The Circle. New York: Hamish Hamilton [an imprint of Penguin Books].
Eggers, Dave. 2015. Krąg. Tłum. Marek Fedyszak. Katowice: Wydawnictwo Sonia Draga.
Gibson, William. 1984. Newromancer. New York: Ace Books.
Golding, William. 1954. Lord of the Flies. London: Faber and Faber.
Herbert, Frank. 1965. Diuna. Philadelphia – New York: Chilton Books.
Huxley, Aldous. 1932. Brave New World. London: Chatto and Windus.
Lem, Stanisław. 1961a. Powrót z gwiazd. Warszawa: Czytelnik.
Lem, Stanisław. 1961b. Solaris. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej.
More, Thomas. 1516. Libellus vere aureus, nec minus salutaris quam festivus de optimo ei publicae statu deque nova insula Utopia. Habsburg Netherlands: More.
Orwell, George. 1945. Animal Farm. London: Secker and Warburg.
Orwell, George. 1949. 1984. London: Secker and Warburg.
Strugaccy, Arkadij i Boris. 1969. Obitajemyj ostrow. Fantast. prikliucziczeskaja powiest. Niewa, 3, s. 86–130; 4, s. 85–127; 5, s. 90–140.
Strugaccy, Arkadij i Boris. 1972. Piknik na oboczinie. Moskwa: Mołodaja Gwardia.
Swift, Jonatan. 1726. Travels into Several Remote Nations of the World. In Four Parts. By Lemuel
Gulliver, First a Surgeon, and then a Captain of Several Ships. London: B.G. Teugner.
Tesich, Steve. 1992. A Government of Lies. The Nation, 6, s. 12–14.
Wells, Herbert George. 1898. The War of the Worlds. London: William Heinemann.
Wells, Herbert George. 1923. Men Like Gods. London: Cassell and Company Ltd.
Witkiewicz, Stanisław Ignacy. 1925. Pożegnanie jesieni. Warszawa: Ferdynand Hoesick.
Zamiatin, Jewgienij. 1924. We: A Novel. Transl. Gregory Zilboorg. New York: E.P. Dutton.

Filmografia
2001: Odyseja kosmiczna (2001: A Space Odyssey). 1968. Reż. Stanley Kubrick. Science fiction. USA – Wielka Brytania: Metro-Goldwyn-Mayer i Stanley Kubrick Productions.
Francis. 2013. Reż. Richard Hickey. Dramat (animacja, krótkometrażowy). USA.
Gdzie mieszkają dzikie stwory (Where the Wild Things Are). 2009. Reż. Spike Jonze. Fantasy. Niemcy – Australia – USA: Legendary Pictures i in.
Hologram dla króla (A Hologram for the King). 2016. Reż. Tom Tykwer. Komediodramat, romans. Wielka Brytania – Francja – Niemcy – Meksyk – USA: X-Filme Creative Pool i in.
Łowca androidów (Blade Runner). 1982. Reż. Ridley Scott. Thriller, science fiction, neo-noir. USA – Hongkong – Wielka Brytania: The Ladd Company i in.
Łowca androidów 2049 (Blade Runner 2049). 2017. Reż. Denis Villeneuve. Science fiction, cyberpunk, dystopia, neo-noir. Kanada – USA – Węgry – Wielka Brytania: Warner Bros. i in.
Para na życie (Away We Go). 2009. Reż. Sam Mendes. Komediodramat, romans. USA – Wielka Brytania: Edward Saxon Productions i in.
Promised Land. 2012. Reż. Gus Van Sant. Dramat. USA – Zjednoczone Emiraty Arabskie: Focus Features i in.
The Circle. Krąg (The Circle). 2017. Reż. James Ponsoldt. Thriller, science fiction. USA – Zjednoczone Emiraty Arabskie: Image Nation Abu Dhabi FZ i in.
Pobierz


Opublikowane
2021-04-02

Cited By /
Share

Ślósarz, A. (2021). Krąg Dave’a Eggersa w dobie korporacji, medialnych kampanii wyborczych i pandemii. Media - Kultura - Komunikacja Społeczna, 3(16), 11–32. https://doi.org/10.31648/mkks.6609

Anna Ślósarz 
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
https://orcid.org/0000-0001-5524-3227