Esej, który zaczyna się w tonacji minorowej, ale potem pojawia się światełko, a na koniec trochę straszno. O sztuce i tych, którzy ją tworzą
Abstrakt
Andrzej Pitrus podejmuje problematykę autorstwa dzieła sztuki. Czy wyłącznie człowiek może być twórcą i czy faktycznie zdolność do tworzenia sztuki jest cechą definiującą istotę ludzką? Tekst zawiera dwie części. W pierwszej analizowane są przykłady sztuki tworzonej lub współtworzonej przez zwierzęta. W drugiej autor skupia się na sztuce kreowanej przez maszyny oraz organizmy hybrydowe.
Słowa kluczowe:
sztuka, autorstwo, animal studiesBibliografia
DeMello, Margo. 2012. Animals and Society: An Introduction to Human-Animal Studies. New York: Columbia University Press.
Ishiguro, Kazuo. 2005. Nie opuszczaj mnie. Tłum. Andrzej Szulc. Warszawa: Albatros.
Jarry, Alfred. 2015. Ubu Król. Tłum. Google Translate, Aleksandra Małecka i Piotr Marecki. Kraków: Korporacja Ha!art.
Krzych, Bartłomiej. 2016. Status moralny oraz kwestia praw zwierząt w myśli św. Tomasza z Akwinu. Przyczynek do analizy zagadnienia w świetle współczesnego zainteresowania Animal Studies. W: Roś, Joanna, i Wieczorek, Kamil M. (red.). Ludzkie, nie-ludzkie, arcy-zwierzęce. Animalocentryzm? Siemianowice Śląskie: Wydawnictwo Leimak, s. 223–259.
Marecki, Piotr, i Bociański, Wojciech „Bocianu”. 2018. Robbo. Solucja. Kraków: Korporacja Ha!art.
Morris, Desmond. 1962. The Biology of Art: A Study of the Picture-Making Behaviour of the Great Apes and Its Relationship to Human Art. Abingdon-on-Thames: Taylor and Francis.
Taylor, Grant T. 2014. When the Machine Made Art: The Troubled History of Computer Art. New York: Bloomsbury.
Netografia
Animals and Society Institute. 2020. Human-Animal Studies: Courses in Religious Studies. The Animals and Society Institute. Dostęp: https://www.animalsandsociety.org/human-animal-studies/courses/has-courses-in-religious-studies/ [17.02.2020].
English, Megan; Kaplan, Gisela; i Rogers, Lesley J. 2014. Is Painting by Elephants in Zoos as Enriching as We Are Led to Believe? PeerJ, 2. [Online]. PMC. Dostęp: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4103097/ [17.02.2020].
Macavinta, Courtney. 2002. Digital Actors in Rings Can Think. [Online]. Wired. Dostęp: https://www.wired.com/2002/12/digital-actors-in-rings-can-think/ [17.02.2020].
Polsat News. 17.09.2019. „To ideologia sprzeczna ze zdrowym rozsądkiem”. Gowin o gender i LGBT. [Online]. Polsatnews.pl. Dostęp: https://www.polsatnews.pl/wiadomosc/2019-09-17/jaroslaw-gowin-w-gosciu-wydarzen/ [17.02.2020].
Siedlecka, Ewa. 15.02.2014. Nowy wróg po gender: animal studies. [Online]. Wyborcza.pl. Dostęp: https://wyborcza.pl/1,75398,15462718,Nowy_wrog_po_gender__animal_studies.html [17.02.2020].
Thai Aussies. 2014. Elephants Painting: Genuine Elephant Paintings. [Online]. YouTube. Dostęp: https://www.youtube.com/watch?v=uypIj_BYzAw [17.02.2020].
Zaremba, Joanna. 4.11.2019. Zaskakująca deklaracja Gowina. Wicepremier w obronie Gender studies. [Online]. Radio ZET. Dostęp: https://wiadomosci.radiozet.pl/Polska/Polityka/Jaroslaw--Gowin-w-obronie-Gender-studies [17.02.2020].
Filmografia
2001: Odyseja kosmiczna (2001: A Space Odyssey). 1968. Reż. Stanley Kubrick. Science fiction. USA – Wielka Brytania: Metro-Goldwyn-Mayer i Stanley Kubrick Productions.
Czarne lustro: Bandersnatch (Black Mirror: Bandersnatch). 2018. Reż. David Slade. Thriller, science fiction. USA – Wielka Brytania: Netflix.
Łowca androidów (Blade Runner). 1982. Reż. Ridley Scott. Thriller, science fiction, neo-noir. USA – Hongkong – Wielka Brytania: The Ladd Company i in.
Nie opuszczaj mnie (Never Let Me Go). 2010. Reż. Mark Romanek. Melodramat, science fiction,dystopia. USA – Wielka Brytania: DNA Films i in.
Władca Pierścieni: Drużyna Pierścienia (The Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring). 2001. Reż. Peter Jackson. Fantasy, przygodowy. Nowa Zelandia – USA: New Line Cinema i in.
Ishiguro, Kazuo. 2005. Nie opuszczaj mnie. Tłum. Andrzej Szulc. Warszawa: Albatros.
Jarry, Alfred. 2015. Ubu Król. Tłum. Google Translate, Aleksandra Małecka i Piotr Marecki. Kraków: Korporacja Ha!art.
Krzych, Bartłomiej. 2016. Status moralny oraz kwestia praw zwierząt w myśli św. Tomasza z Akwinu. Przyczynek do analizy zagadnienia w świetle współczesnego zainteresowania Animal Studies. W: Roś, Joanna, i Wieczorek, Kamil M. (red.). Ludzkie, nie-ludzkie, arcy-zwierzęce. Animalocentryzm? Siemianowice Śląskie: Wydawnictwo Leimak, s. 223–259.
Marecki, Piotr, i Bociański, Wojciech „Bocianu”. 2018. Robbo. Solucja. Kraków: Korporacja Ha!art.
Morris, Desmond. 1962. The Biology of Art: A Study of the Picture-Making Behaviour of the Great Apes and Its Relationship to Human Art. Abingdon-on-Thames: Taylor and Francis.
Taylor, Grant T. 2014. When the Machine Made Art: The Troubled History of Computer Art. New York: Bloomsbury.
Netografia
Animals and Society Institute. 2020. Human-Animal Studies: Courses in Religious Studies. The Animals and Society Institute. Dostęp: https://www.animalsandsociety.org/human-animal-studies/courses/has-courses-in-religious-studies/ [17.02.2020].
English, Megan; Kaplan, Gisela; i Rogers, Lesley J. 2014. Is Painting by Elephants in Zoos as Enriching as We Are Led to Believe? PeerJ, 2. [Online]. PMC. Dostęp: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4103097/ [17.02.2020].
Macavinta, Courtney. 2002. Digital Actors in Rings Can Think. [Online]. Wired. Dostęp: https://www.wired.com/2002/12/digital-actors-in-rings-can-think/ [17.02.2020].
Polsat News. 17.09.2019. „To ideologia sprzeczna ze zdrowym rozsądkiem”. Gowin o gender i LGBT. [Online]. Polsatnews.pl. Dostęp: https://www.polsatnews.pl/wiadomosc/2019-09-17/jaroslaw-gowin-w-gosciu-wydarzen/ [17.02.2020].
Siedlecka, Ewa. 15.02.2014. Nowy wróg po gender: animal studies. [Online]. Wyborcza.pl. Dostęp: https://wyborcza.pl/1,75398,15462718,Nowy_wrog_po_gender__animal_studies.html [17.02.2020].
Thai Aussies. 2014. Elephants Painting: Genuine Elephant Paintings. [Online]. YouTube. Dostęp: https://www.youtube.com/watch?v=uypIj_BYzAw [17.02.2020].
Zaremba, Joanna. 4.11.2019. Zaskakująca deklaracja Gowina. Wicepremier w obronie Gender studies. [Online]. Radio ZET. Dostęp: https://wiadomosci.radiozet.pl/Polska/Polityka/Jaroslaw--Gowin-w-obronie-Gender-studies [17.02.2020].
Filmografia
2001: Odyseja kosmiczna (2001: A Space Odyssey). 1968. Reż. Stanley Kubrick. Science fiction. USA – Wielka Brytania: Metro-Goldwyn-Mayer i Stanley Kubrick Productions.
Czarne lustro: Bandersnatch (Black Mirror: Bandersnatch). 2018. Reż. David Slade. Thriller, science fiction. USA – Wielka Brytania: Netflix.
Łowca androidów (Blade Runner). 1982. Reż. Ridley Scott. Thriller, science fiction, neo-noir. USA – Hongkong – Wielka Brytania: The Ladd Company i in.
Nie opuszczaj mnie (Never Let Me Go). 2010. Reż. Mark Romanek. Melodramat, science fiction,dystopia. USA – Wielka Brytania: DNA Films i in.
Władca Pierścieni: Drużyna Pierścienia (The Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring). 2001. Reż. Peter Jackson. Fantasy, przygodowy. Nowa Zelandia – USA: New Line Cinema i in.
Pitrus, A. (2021). Esej, który zaczyna się w tonacji minorowej, ale potem pojawia się światełko, a na koniec trochę straszno. O sztuce i tych, którzy ją tworzą. Media - Kultura - Komunikacja Społeczna, 3(16), 65–75. https://doi.org/10.31648/mkks.6612
