Przestrzeń dźwiękowa Litzmannstadt Ghetto. Reportaże radiowe Joanny Sikorzanki.
Abstrakt
Artykuł traktuje o reportażach dziennikarki Polskiego Radia Łódź, Joanny Sikorzanki, podejmujących tematykę Łodzi żydowskiej. Przemierzając współcześnie ulice, przy których mieszkali niegdyś Żydzi, eksplorując tereny, gdzie mieściło się getto, reportażystka stara się zbudować pomost pamięci między przeszłością i teraźniejszością, przywrócić znaczenie historycznej części miasta. Celem artykułu jest omówienie cyklu artykułów podejmujących tematykę Łodzi żydowskiej, ze szczególnym uwzględnieniem stylistyki przekazów, technik organizacji materii audialnej, budowania dramaturgii, a także sposobu pracy – rejestrowania nagrań czy rozmawiania z bohaterami. Podstawą teoretyczną dla rozważań o przestrzeni akustycznej współczesnej Łodzi stały się zagadnienia dotyczące pejzażu dźwiękowego. Analiza poetyki przekazów i analiza komparatystyczna pozwala wzbogacić interdyscyplinarne rozważania na temat pejzażu dźwiękowego miasta o wiedzę z zakresu teorii reportażu radiowego.
Analizie i interpretacji poddane zostały cztery reportaże: tryptyk o śladach getta: „www.slady”, „ślady-reaktywacja” i „po śladach”, a także utwór „Czarni chytrzy”.
Słowa kluczowe:
Litzmannstadt Ghetto, reportaż radiowy, pejzaż dźwiękowy, warstwa akustyczna, radioBibliografia
Bachura-Wojtasik, Joanna; Sygizman, Kinga (2016). Polskie Radio Łódź. W: Kuca, Paweł; Furman, Wojciech; Wolny-Zmorzyński, Kazimierz (red.). Radio regionalne w Polsce. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 133-140. Google Scholar
Bachura-Wojtasik, Joanna (2014). Narracyjne formy radiowe jako przykłady artystycznych realizacji audiosfery. W: Doliwa, Urszula (red.). Radio w dobie nowych mediów. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 63 – 80. Google Scholar
Baranowski, Julian (2009). Getto Litzmannstadt. W: Loose, Ingo (oprac). Goldstein, Maria (tłum). Żydzi berlińscy w Litzmannsatd Getto 1941-1944, Łódź: Wydawnictwo Archiwum Państwowego w Łodzi i Fundacji Topografia Terroru. Google Scholar
Cudny, Waldemar; Kubiak, Ewa; Rouba, Rafał (2011). Dziedzictwo kulturowe Łódzkich Żydów i jego rola w rozwoju współczesnej Łodzi i regionu łódzkiego. Przegląd nauk historycznych, r. X, nr. 1, 117 – 136. Google Scholar
Czarnek-Wnuk, Paulina (2020). Reportaż radiowy a pejzaż dźwiękowy. Zarys problematyki. Zagadnienia Rodzajów Literackich, nr 63/136 (2020), 59-69. Google Scholar
Kempa, Andrzej; Szukalak, Marek (2004). Żydzi dawnej Łodzi. Słownik biograficzny Żydów Łódzkich oraz z Łodzią związanych, t. 4, Łódź: Oficyna Bibliofilów. Google Scholar
Kozieł, Małgorzata (2011). Środowisko literackie w getcie łódzkim. W: Majewski, Tomasz; Zeidler-Janiszewska, Anna (red.). Pamięć Shoah. Kulturowe reprezentacje i praktyki upamiętnienia. Łódź: Wydawnictwo Officyna, 163 - 188. Google Scholar
Krzemińska, Wanda; Krzemińska, Agnieszka (2007). Ekspansja nowych form komunikacyjnych w środowisku dźwiękowym człowieka. W: Janiak, Agnieszka; Krzemińska, Wanda; Wojtasik-Tokarz, Anna (red.). Przestrzenie wizualne i akustyczne człowieka. Antropologia audiowizualna jako przedmiot i metoda badań. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP, 110 – 127. Google Scholar
Losiak, Robert (2012a): Foniczne ingerencje w miejskiej przestrzeni. Instalacja dźwiękowa „(Od)głosy w zaułkach”. W: Losiak, Robert; Tańczuk, Renata (red.). Audiosfera miasta. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 79 – 88. Google Scholar
Losiak, Robert (2007). Miejskie pejzaże dźwiękowe. Z projektu badań nad audiosferą w doświadczeniu odbiorczym. W: Janiak, Agnieszka; Krzemińska, Wanda; Wojtasik-Tokarz, Anna (red.). Przestrzenie wizualne i akustyczne człowieka. Antropologia audiowizualna jako przedmiot i metoda badań. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP, 237-246. Google Scholar
Losiak, Robert (2012b). Słuchanie miasta? Wokół koncepcji badań miejskiej audiosfery. W: Losiak, Robert; Tańczuk, Renata (red.). Audiosfera miasta. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 11 – 15. Google Scholar
Majewwski, Tomasz (2011). Ghetto Litzmannstadt. W: Majewski, Tomasz; Zeidler-Janiszewska, Anna (red.). Pamięć Shoah. Kulturowe reprezentacje i praktyki upamiętnienia. Łódź: Wydawnictwo Officyna, 128-130. Google Scholar
Nacher, Anna (2010). Komponować świat, słuchając – dźwięk jako komunikacja. Przegląd Kulturoznawczy, nr 1(7), 75 – 86. Google Scholar
Pawłowska, Krystyna (2012). Dźwięk w krajobrazie jako przedmiot badań i środek wyrazu w sztuce ogrodowej i architekturze krajobrazu. W: Losiak, Robert; Tańczuk, Renata (red.). Audiosfera miasta. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 31 – 56. Google Scholar
Pleszkun-Olejniczakowa, Elżbieta (2007). Polacy i Żydzi we współczesnym reportażu radiowym. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica, nr 9, 379 – 391. Google Scholar
Podolska, Joanna (2011). Pamięć getta w Łodzi. W: Majewski, Tomasz; Zeidler-Janiszewska, Anna (red.). Pamięć Shoah. Kulturowe reprezentacje i praktyki upamiętnienia. Łódź: Wydawnictwo Officyna, 237- 246. Google Scholar
Roemer, Nils (2015). Pamięć Zagłady wpleciona w przestrzeń niemieckich miast. W: Galant, Arleta; Krasucki, Eryk; Krupiński, Piotr; Wolski, Piotr (red.). Monady. Polsko- niemiecko- żydowskie po(st)graniczne narracje miejskie. Kraków-Budapeszt: Wydawnictwo Austeria, 179-203. Google Scholar
Skok, Wiktor (2011). Teren. W: Majewski, Tomasz; Zeidler-Janiszewska, Anna (red.). Pamięć Shoah. Kulturowe reprezentacje i praktyki upamiętnienia. Łódź: Wydawnictwo Officyna, 205- 208. Google Scholar
Stanisz, Agata (2012). Audiografia i dewizualizacja antropologii w badaniu miejskiej audiosfery. W: Losiak, Robert; Tańczuk, Renata (red.). Audiosfera miasta. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 99 – 111. Google Scholar
Sygizman, Kinga (2018). Ciemna strona miasta. Łódź w reportażach radiowych Joanny Sikorzanki. Media - Kultura - Komunikacja Społeczna, nr 15 (2019), 57-69.
Crossref
Google Scholar
Tańczuk, Renata (2015). „Pejzaż dźwiękowy” jako kategoria badań nad doświadczeniem miasta. Audiosfera. Koncepcje – badania – praktyki, nr 1 (2015), 10 – 19. Google Scholar
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.