Some thoughts on film as a possible means in the mission of the church in the context of today’s changing religiosity [Kilka refleksji na temat filmu jako elementu misji Kościoła w kontekście zmieniającej się obecnie religijności]
Abstrakt
W artykule starano się przedstawić tematy i wątki niezbędne, gdy poszukuje się odpowiedzi na pytanie, czy medium filmowe może stać się dla Kościoła odpowiednim środkiem komunikacji i przekazywania powierzonego mu orędzia. W pierwszej kolejności opisano, czym charakteryzuje się religijność współczesnych ludzi – w ten sposób dochodzi się do zjawiska, które lepiej opisuje termin „zwrot subiektywny” niż „zwrot postmodernistyczny”. Do opisu religijnych funkcji filmu można zastosować funkcjonalną definicję religii. Wychodzenie od transcendentnej funkcji religii wymaga również teologicznego podejścia do filmu. Łączenie teologii i filmu nie powinno się ograniczać wyłącznie do środowisk akademickich czy kościelnych, ale obejmować także szersze sfery publiczne i społeczne. Teologiczne podejście do kultury pomaga umieścić ten temat w bardziej ogólnych ramach. Interpretacja kultury dokonana przez Karla Bartha wydaje się przestrogą, że objawiający się Bóg może również poza Pismem Świętym i Kościołem dostarczać prawdziwych słów i światowych przypowieści, które stają się nieświadomymi, mimowolnymi świadkami Jedynego Prawdziwego Słowa. Ponieważ film jako medium pośredniczące daje możliwość transkulturowej komunikacji i kontekstualizacji, możliwe jest spojrzenie na relację między teologią a filmem z perspektywy kontekstualnego, teologicznego podejścia do kultury.
Słowa kluczowe:
kultura, misja kościoła, funkcje religii, zwrot subiektywny, teologia i film, film, teologiaBibliografia
Apostolos-Cappadona, Diane (2009). Iconography. In: Lyden, John (ed.). The Routledge Companion to Religion and Film. London ‒ New York: Routledge, Taylor & Francis Group, 440‒464. Google Scholar
Bainbridge, William S. and Stark, Rodney (1981). The ‛consciousness reformation’ reconsidered. Journal for the Scientific Study of Religion, 1(20), 1‒16.
Crossref
Google Scholar
Barth, Karl (1976). Church Dogmatics IV/3/I: The Doctrine of Reconciliation. Transl. Geoffrey W. Bromiley. Edinburgh: T&T Clark. Google Scholar
Bazin, André (2002). Korunk nyelve. In: Bazin, André. Mi a film? Transl. János Brencsán. Budapest: Osiris Kiadó, 7‒15. Google Scholar
Békési, Sándor (2010). ERGON – A keresztyén esztétika teológiája. Budapest: Mundus Könyvek. Google Scholar
Berger, Peter L. (1969). The Sacred Canopy – Elements of a Sociological Theory of Religion. Garden City, NY: Anchor Books. Google Scholar
Bergessen, Albert J. (2003). Movies as story and metaphor. In: Bergessen, Albert J. and Greeley, Andrew M. (eds.). God in the Movies. New Brunswick – London: Transaction Publishers, 15‒26.
Crossref
Google Scholar
Bird, Michael (1982). Film as hierophany. In: May, John R. and Bird, Michael (eds.). Religion in Film. Knoxville, TN: University of Tennessee Press, 3‒22. Google Scholar
Blizek, William L. (2009). Religion and the movies. In: Blizek, William L. (ed.). The Continuum Companion to Religion and Film. London – New York: Continuum, 19‒28. Google Scholar
Bordwell, David (1991). Making Meaning – Inference and Rhetoric in the Interpretation of Cinema. Cambridge, MA: Harvard University Press. Google Scholar
Brant, Jonathan (2012). Paul Tillich and the Possibility of Revelation through Film. Oxford: Oxford University Press.
Crossref
Google Scholar
Brinkman, Martien E. (2012). Is there a reciprocal relation between anthropology and christology? Sárospataki Füzetek, 1(16), 17‒26. Google Scholar
Casanova, José (1994). Public Religions in the Modern World. Chicago: University of Chicago Press.
Crossref
Google Scholar
Davie, Grace (1995). Religion in Britain since 1945: Believing without Belonging. Oxford: Blackwell. Google Scholar
Detweiler, Craig and Taylor, Barry (2003). A Matrix of Meanings – Finding God in Pop Culture. Grand Rapids, MI: Baker Academic. Google Scholar
Dobbelaere, Karel (2004). Secularization: An analysis at three levels. Brussels: Peter Lang.
Crossref
Google Scholar
Geertz, Clifford (2000). Religion as a cultural system. In: Geertz, Clifford. The Interpretation of Cultures. New York: Basic Book, 87‒125. Google Scholar
Goheen, Michael W. (2000). „As the Father Has Sent Me, I Am Sending You”: J. E. Lesslie Newbigin’s Missionary Ecclesiology. Zoetermeer: Uitgevrij Boekencentrum. Google Scholar
Gräb, Wilhelm (2006). Ésszerű – korszerű – életszerű. In: Huber, Wolfgang (ed.). Milyen a jó teológia? Budapest: Kálvin Kiadó, 9‒25. Google Scholar
Graham, David John (2006). The uses of film in theology. In: Marsh, Clive and Ortiz, Gaye (eds.). Explorations in Theology and Film. Oxford: Blackwell Publishing, 35‒43. Google Scholar
Hervieu-Léger, Danièle (2000). Religion as a Chain of Memory. Transl. Simon Lee. Cambridge: Polity Press. Google Scholar
Hjarvard, Stig (2008). The mediatization of religion – A theory of the media as an agent of religious change. Northern Lights, 1(6), 9‒26.
Crossref
Google Scholar
Hoover, Stewart M. (2006). Religion in the Media Age. London ‒ New York: Routledge.
Crossref
Google Scholar
Jewett, Robert (1993). Saint Paul at the Movies – The Apostle’s Dialogue with American Culture. Louisville, KY: Westminster/John Knox Press. Google Scholar
Jewett, Robert (1999). Saint Paul Returns to the Movies – Triumph over Shame. Grand Rapids, MI – Cambridge: Eerdmans. Google Scholar
Johnston, Robert K. (2006). Reel Spirituality – Theology and Film in Dialogue. Grand Rapids, MI: Baker Academic. Google Scholar
Jump, Herbert A. (1910). The Religious Possibilities of Motion Picture. New Britain, Connecticut. Google Scholar
Käßmann, Margot (2006). Közbevetett sóhaj a jó teológiáért. In: Huber, Wolfgang (ed.). Milyen a jó teológia? Budapest: Kálvin Kiadó, 59‒69. Google Scholar
Kraft, Charles H. (1979). Christianity in Culture – A Study in Dynamic Biblical Theologizing in Cross-Cultural Perspective. Markynoll, NY: Orbis Books. Google Scholar
Kreitzer, Larry J. (1993). The New Testament in Fiction and Film – On Reversing the Hermeneutical Flow. Sheffield: Sheffield Academic Press. Google Scholar
Kreitzer, Larry J. (1994). The Old Testament in Fiction and Film – On Reversing the Hermeneutical Flow. Sheffield: Sheffield Academic Press. Google Scholar
Kreitzer, Larry J. (1999). Pauline Images in Fiction and Film. Sheffield: Sheffield Academic Press. Google Scholar
Kreitzer, Larry J. (2002). Gospel Images in Fiction and Film – On Reversing the Hermeneutical Flow. London – New York: Continuum. Google Scholar
Loughlin, Gerard (2004). Alien Sex – The Body and Desire in Cinema and Theology. Oxford: Blackwell Publishing.
Crossref
Google Scholar
Lyden, John (2003). Film as Religion – Myths, Morals, and Rituals. New York: New York University Press. Google Scholar
Lynch, Gordon (2005). Understanding Theology and Popular Culture. Oxford: Blackwell Publishing. Google Scholar
Marsh, Clive (2006). Film and theologies of culture. In: Marsh, Clive and Ortiz, Gaye (eds.). Explorations in Theology and Film. Oxford: Blackwell Publishing, 20‒34. Google Scholar
May, John R. (1982). Visual story and the religious interpretation of film. In: May, John R. and Bird, Michael (eds.). Religion in Film. Knoxville, TN: University of Tennessee Press, 23‒43. Google Scholar
Nolan, Steve (2003). Towards a new religious film criticism: Using film to understand religious identity rather than locate cinematic analogue. In: Mitchell, Jolyon P. and Marriage, Sophia (eds.). Mediating Religion: Studies in Media, Religion and Culture. London – New York: Continuum, 169‒178. Google Scholar
Pope, Robert (2007). Salvation in Celluloid – Theology, Imagination and Film. London – New York: T&T Clark/Continuum. Google Scholar
Stoker, Wessel (2012). Culture and transcendence: A typology. In: Stoker, Wessel and van der Merwe, W.L. (eds.). Looking Beyond? Shifting Views of Transcendence in Philosophy, Theology, Art, and Politics. Amsterdam – New York: Rodopi, 5‒28.
Crossref
Google Scholar
Taylor, Charles (2003). The Ethics of Authenticity. Cambridge, MA: Harvard University Press. Google Scholar
Taylor, Charles (2007). A Secular Age. Cambridge, MA: Harvard University Press. Google Scholar
Tomka, Miklós (2001). Hagyományos vallási értékek a modern társadalomban. Educatio, 3(10), 419‒433. Google Scholar
Warner, Stephen R. (1993). Work in progress toward a new paradigm for the sociological study of religion in the United States. American Journal of Sociology, 5(98), 1044–1093.
Crossref
Google Scholar
Wright, Melanie J. (2007). Religion and Film: An Introduction. London – New York: I.B. Tauris. Google Scholar
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
