Empathetic storytelling in reportage photography by Ryszard Kapuściński: image, text, context
Fotografia reportażowa Ryszarda Kapuścińskiego jako opowieść empatyczna: obraz, tekst, kontekst
Abstrakt
Artykuł zawiera semantyczną i pragmatyczną analizę fotografii reportażowych Ryszarda Kapuścińskiego, opublikowanych w pierwszych wydaniach jego książek oraz w autorskich albumach wydanych w formie zwartej. Podstawą metodologiczną są ustalenia językoznawstwa kognitywnego i kulturowego na temat znaczenia i sposobów odczytywania komunikatów werbalno-wizualnych, korespondujące z wybranymi teoriami powstałymi na gruncie innych nauk humanistycznych i społecznych. Celem badań jest opisanie przebiegu, uwarunkowań kontekstowych i możliwych rezultatów procesu interpretacji zdjęcia traktowanego jako przekaz multimodalny posiadający potencjał narracyjny. Analiza fotografii Kapuścińskiego wykazała, że na sposób odczytania jego dzieł wizualnych
wpływają trzy główne czynniki: 1) zależność od kontekstu kulturowego, 2) determinacja
metatekstowa, 3) skojarzenia intertekstualne. Badania wykazały ścisły związek fotografii wybranych do publikacji przez autora i opatrzonych przez niego metakomentarzem z jego reportażami literackimi; związek ów zachodzi w zakresie sposobu ujęcia zjawisk, w wymiarze illokucyjnym (intencjonalnym) oraz w manifestowanym sposobie pojmowania ogólnych powinności reportera i korespondenta zagranicznego jako „tłumacza kultur”.
Słowa kluczowe:
semantics of photography, contextualization of the image, multimodality, verbal-visual messages, reportage photography, works of Ryszard KapuścińskiInstytucje finansujące
Bibliografia
Alù, Giorgia, Hill and Sarah Patricia (2018). The travelling eye: reading the visual in travel narratives. Studies in Travel Writing, 22, 1–15.
Crossref
Google Scholar
Batziou, Athanasia (2011). Framing ‘otherness’ in press photographs: The case of immigrants in Greece and Spain. Journal of Media Practice, 12/1, 41–60.
Crossref
Google Scholar
Baudrillard, Jean (1999). Photography or the Writing of Light. Transl. Francoix Debrix, [online]. Access: https://journals.uvic.ca/index.php/ctheory/article/download/14605/5462?inline=1 [05.01.2024]. Google Scholar
Bourdieu, Pierre (1990). The Social Definition of Photography. In: Bourdieu, Pierre, Boltanski, Luc, Castel, Robert, Chamboredon, Jean-Claude and Schnapper, Dominique (eds.). Photography.A Middle-brow Art. Transl. Shaun Whiteside. Cambridge: Polity Press, [online]. Access: https://monoskop.org/images/0/03/Bourdieu_Pierre_Photography_A_Middle-brow_Art.pdf [05.01.2024]. Google Scholar
Bryant, Marsha (ed). (1996). Photo-Textualities. Reading Photographs and Literature. Newark: University of Delaware Press. Google Scholar
Coplan, Amy (2004). Empathic Engagement with Narrative Fictions. The Journal of Aesthetics and Art Criticism, 62, 141–152, [online]. Access: https://www.jstor.org/stable/1559198?searchText=cofrontend/components/head.tplplan%20amy&searchUri=%2Faction%2FdoBasicSearch%3FQuery%3Dcoplan%2Bamy&ab_segfrontend/components/head.tplments=0%2Fbasic_search_gsv2%2Fcontrol&refreqid=fastly-default%3Ac2d9b9f3f7e5442dfrontend/components/head.tpl77f47b7fe8bd3359 [05.01.2024]. Google Scholar
Dijk, Teun A. van (2003). Dyskurs polityczny i ideologia. Transl. Aneta Wysocka. Etnolingwistyka, 15, 7–28. Google Scholar
Feininger, Andreas (2012). Filozofia fotografowania. In: Bogunia-Borowska, Małgorzata and Sztompka, Piotr (eds.). Fotospołeczeństwo. Antologia testów z socjologii wizualnej. Kraków: Znak, 427–429. Google Scholar
Goffman, Erving (1976). Picture Frames. Studies in Visual Communication, 3, 78–91, [online]. Access: https://repository.upenn.edu/entities/publication/f139af3a-39b0-4e3c-9712-4190636a118b [05.01.2024]. Google Scholar
Horodecka, Magdalena (2010). Zbieranie głosów. Sztuka opowiadania Ryszarda Kapuścińskiego. Gdańsk: słowo/obraz, terytoria.Kress, Gunther and van Leeuwen Theo (2021). Reading Images. The Grammar of Visual Design. London–New York: Routledge. Google Scholar
Lundsten, Lars (2007). Understanding Visual Narrative: the visual construction of the social. In: Stocchettu, Matteo (ed.). Images and Communities. Helsinki: Helsinki University Print, 281–304. Google Scholar
Mandler, Jean (2004). Opowiadania, skrypty i sceny: aspekty teorii schematów. Transl. Małgorzata Cierpisz. Kraków: Universitas. Google Scholar
Mądzik, Leszek (2008). Fotografie Ryszarda Kapuścińskiego. In: Wróblewski, Bogusław (ed.). Życie jest z przenikania. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 181–184. Google Scholar
Nasiłowska, Anna (2009). Słowo i obraz. Teksty Drugie, 5(119), 6–9. Google Scholar
Siewior, Kinga (2012). Odkrywcy i turyści na afrykańskim szlaku. Fotografia w polskim reportażu podróżniczym XX w. Kraków: Universitas. Google Scholar
Sonesson, Göran (2015). Semiotics of Photography: The State of the Art. In: Trifonas, Peter (ed.). International Handbook of Semiotics. Dordrecht: Springer Science+Business Media, 417–483.
Crossref
Google Scholar
Taylor, John (2007). Gramatyka kognitywna. Transl. Magdalena Buchta, Łukasz Wiraszka. Kraków: Universitas. Google Scholar
Tomasello, Michael (2002). Kulturowe źródła ludzkiego poznawania. Transl. Joanna Rączaszek. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy. Google Scholar
Wojciechowska, Izabela (2008). Obrazowanie świata. In: Kapuściński, Ryszard (ed.). Ze świata. Kraków: Znak, 232–234. Google Scholar
Wolny-Zmorzyński, Kazimierz (2007). Fotograficzne gatunki dziennikarskie. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne. Google Scholar
Wysocka, Aneta (2002). Językowy obraz Afrykanina. Etnolingwistyka, 14, 175–196. Google Scholar
Wysocka, Aneta (2016). Fakty – język – podmiotowość. Stylistyczne osobliwości reportaży Ryszarda Kapuścińskiego. Lublin: Wydawnictwo UMCS. Google Scholar
Wysocka, Aneta (2021). The autobiographical “self” in Ryszard Kapuściński´s empathetic journalism. Human Affairs, 31/3, 335–347.
Crossref
Google Scholar
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
