Observations on the types of Sovietisms in the Polish press published in Soviet Russia in the interwar period (based on „Trybuna Radziecka”)

Tamara Graczykowska

Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
https://orcid.org/0000-0002-6715-363X


Abstract

This article analyses Sovietisms in „Trybuna Radziecka” – the central Polish newspaper, published in Moscow by Polish communists in 1927-1938 years.

Sovietisms are lexems denoting new objects and phenomena of Soviet reality, mainly borrowed from Russian.

The article describes 4 types of Sovietisms: semantic (e.g. białogwardyjec, czerwony dyrektor), formative (e.g. komsorg, partaktyw, politemigrant), stylistic (e.g. kapitalistyczna sfora) and onomastic (e.g. Leningrod, fabryka „Czerwony Sztandar”).

Sovietisms gives the newspaper language a new Soviet style. Their appearance in the newspaper proves the distinctive process, which affected the Polish language in Soviet Russia, namely sovietization of the press language.


Keywords:

the Soviet Polish language, the Polish press, Sovietisms, the interwar period, Moscow, the Soviet Polish language, the Polish press, Sovietisms, the interwar period, Moscow


Dąbal T. (W. Tęgoborski) (1929): Polacy Związku Radzieckiego. Moskwa.   Google Scholar

Encyklopedia językoznawstwa ogólnego. (1999). Red. K. Polański. Wrocław–Warszawa–Kraków.   Google Scholar

Głotow A. (1995): Образ советской действительности 30-х годов в польско-русском и русско-польском словаре московского издания 1941 года (моральный и культурный аспекты). [W:] Polsko-wschodniosłowiańskie powiązania kulturowe, literackie i językowe. T. 2: Językoznawstwo i translatoryka. Red. A. Bartoszewicz. Olsztyn, s. 249–255.   Google Scholar

Głowiński M. (2010): Nowomowa. [W:] Współczesny język polski. Red. J. Bartmiński. Lublin, s. 173–182.   Google Scholar

Graczykowska T. (2018): Słownictwo „Trybuny Radzieckiej” wydawanej w Moskwie w latach 1927–1938. Bydgoszcz.   Google Scholar

Grek-Pabisowa I. (2003): Język polski okresu międzywojennego 1920–1939 na Białorusi radzieckiej. „Acta Baltico-Slavica” XXVII, s. 53–61.   Google Scholar

Grek-Pabisowa I., Ostrówka M. (2010): „A ja pójdę do oziory nogi wypołoszczę” – czyli co wiemy o języku polskim na Białorusi radzieckiej w okresie międzywojennym. [W:] Polsko-białoruskie związki kulturowe, literackie i językowe. Red. S. Kawalou, R. Radzik, M. Sajewicz. Lublin, s. 389–395.   Google Scholar

Grek-Pabisowa I., Ostrówka M., Biesiadowska-Magdziarz B. (2008): Język polski na Białorusi radzieckiej w okresie międzywojennym. Polszczyzna pisana. Warszawa.   Google Scholar

Iwanow M. (1990): Polacy w Związku Radzieckim w latach 1921–1939. „Acta Universitatis Wratislaviensis” 1177. „Nauki Polityczne” XLVI. Wrocław.   Google Scholar

Iwanow M. (1991): Pierwszy naród ukarany. Polacy w Związku Radzieckim 1921–1939. Warszawa–Wrocław.   Google Scholar

Iwanow M. (1999): Między polskością a żydowskością. Polska autonomia kulturalna w Związku Sowieckim. [W:] Samoidentyfikacja mniejszości narodowych i religijnych w Europie Środkowo-Wschodniej. Red. J. Lewandowski, W. Goleman. Lublin, s. 25–34.   Google Scholar

Jasieński B. (1930): Twórzmy polski język radziecki. „Kultura Mas” nr 2, s. 5.   Google Scholar

Kalinowska M. (2017): Między narodem a ideą. Polityka mniejszościowa władz ZSRR w dziedzinie kultury i literatury w latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku. „Slavia Orientalis” LXVI, z. 1, s. 91–106.   Google Scholar

Kawecka K. (1981): Problemy rozwoju oświaty i kultury Polonii radzieckiej w latach 1921–1929 ze szczególnym uwzględnieniem Ukrainy i Białorusi. [W:] Kultura skupisk polonijnych: materiały z Sympozjum zorganizowanego przez Bibliotekę Narodową oraz Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk (Radziejowice, 22–23.IV.1980). Red. O. Czarnik, K. Gronowski. Warszawa, s. 255–273.   Google Scholar

Kubalska Z. (1933): Rusycyzmy, sztuczne dziwolągi, a żywy język mas. „Kultura Mas” nr 3, s. 15–18.   Google Scholar

Łojek J., Myśliński J., Władyka W. (1988): Dzieje prasy polskiej. Warszawa.   Google Scholar

Mędelska J. (1999): Język „Prawdy Wileńskiej”: Północnokresowa polszczyzna kulturalna w początkach sowietyzacji Wilna i Wileńszczyzny. Bydgoszcz.   Google Scholar

Mędelska J. (2010): Rosyjskie skrótowce porewolucyjne w pierwszych radzieckich słownikach dwujęzycznych. „Acta Baltico-Slavica” XXXIV, s. 73–87.   Google Scholar

Mędelska J. (2015): Niemcy, Polacy – dwa największe skupiska mniejszościowe w międzywojennym ZSRR. Uwagi o sowietyzacji języków. [W:] Rosja w dialogu kultur. Red. K. Dembska, M. Głuszkowski. Toruń, s. 320–338.   Google Scholar

Mędelska J., Marszałek M. (2000): Kułak czy gbur? Rozterki twórców polszczyzny radzieckiej. „Przegląd Polonijny” XXVI, nr 3, s. 121–132.   Google Scholar

Paczkowski A. (1977): Prasa polonijna w latach 1870–1939. Zarys problematyki. Warszawa.   Google Scholar

Sierocka K. (1963): Z dziejów czasopiśmiennictwa polskiego w ZSRR (Kultura Mas 1929–1937). Warszawa.   Google Scholar

Sierocka K. (1968): Polonia radziecka 1917–1939. Z działalności kulturalnej i literackiej. Warszawa.   Google Scholar

Skydan O. (2012): Uwagi o sowietyzmach w kijowskim „Sierpie” z lat 1922–1925. [W:] Język polski dawnych Kresów Wschodnich. T. 5: Polskie dziedzictwo językowe na dawnych Kresach. Red. E. Dzięgiel, K. Czarnecka, D. A. Kowalska. Warszawa, s. 311–324.   Google Scholar

Życki A. (2006): II Rzeczpospolita w publicystyce sowieckiej. Polityka, gospodarka, stereotypy. Ostrołęka-Warszawa.   Google Scholar

Введенская Л. А., Павлова Л. Г., Кашаева Е. Ю. (2007): Русский язык и культура речи: учебное пособие для вузов. Ростов н/Д.   Google Scholar

Волчёк Л. А., Бахун Т. П. (2008): К вопросу о советизмах и причинах их использования в совеременной российской прессе и белорусской прессе. [В: ] Коммуникация в социально-гуманитарном знании, экономике, образовании: материалы II Международной научно-практической конференции (13–14.11.2008, Минск). Ред. А. В. Рубанов. Минск, с. 58–60, online: , dostęp: 14.03.2018.   Google Scholar

Дуличенко А. Д. (1994): Русский язык конца ХХ столетия. München.   Google Scholar

Ермакова О. П. (2011): Жизнь российского города в лексике 30–40-х годов ХХ века. Москва.   Google Scholar

Катцер Ю. М., Кунин А. В. (1964): Письменный перевод с русского языка на английский. Москва.   Google Scholar

Купина H. A. (1995): Тоталитарный язык: Словарь и речевые реакции. Екатеринбург.   Google Scholar

Мокиенко В. М., Никитина Т. Г. (1998): Толковый словарь языка Совдепии. Санкт-Петербург.   Google Scholar

Павлова С. В. (2011): Оценочные советизмы в современном публицистическом тексте (на материале изданий «Коммерсантъ» и «Российская Газета» 2000–2010 гг.).   Google Scholar

Москва, online:   Google Scholar

publitsisticheskom-tekste#ixzz4BaKZhj7R>, dostęp: 20.06.2016.   Google Scholar

Пихурова A. A. (2005): Судьба советизмов в русском языке конца XX – начала XXI в.: На материале словарей и текстов. Саратов, online: ,dostęp: 03.07.2016.   Google Scholar

Протченко И. Ф. (1975): Лексика и словообразование русского языка советской эпохи: Социолингвистический аспект. Москва.   Google Scholar


Published
2019-04-12

Cited by

Graczykowska, T. (2019). Observations on the types of Sovietisms in the Polish press published in Soviet Russia in the interwar period (based on „Trybuna Radziecka”). Prace Językoznawcze, 21(1), 35–49. https://doi.org/10.31648/pj.3712

Tamara Graczykowska 
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
https://orcid.org/0000-0002-6715-363X