In aid of świetliczarka (‘a day-care room supervisor’). On researching ‘badly represented’ lexis in Polish dictionaries

Henryk Duda

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II


Abstract

In Poland, in contemporary Polish ‘a supervisor, an employee of a day-care room, which
is an educational institution’ is referred to as świetliczanka (a day-care supervisor).
Nevertheless, a slightly different word describing the same profession (świetliczarka)
is used by part of Polish emigrants based in various countries, including the United
Kingdom and the United States of America. Employing Internet search engines, the
author managed to demonstrate that the noun świetliczarka originated earlier than
świetliczanka. However, analysis of applications of the doublet świetliczarka : świetliczanka
allows one to presume that the former was eliminated from the Polish language used
in Poland possibly due to extra-linguistic factors, as this noun was associated with both
the reality of the Second Polish Republic and the Polish Armed Forces in the West.
In the light of the conducted analysis, applying new methods of collecting lexical data
seems to be extremely promising in linguistic research.


Keywords:

lexicography, linguistic chronology, life of words, word formation doublets, ‘badly represented’ lexis


Car E. M. (1995): Kobiety w szeregach Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie 1940–1948. Warszawa.   Google Scholar

Dal’ W. (1985): Tołkowyj słowar’ żiwogo wielikorusskogo jazyka. T. IV. Moskwa.   Google Scholar

Doroszewski W. (1953): Przedmowa. [W]: S. Szober: Gramatyka języka polskiego. Wyd. 3. Oprac. W. Doroszewski. Warszawa, s. V–VI.   Google Scholar

Draus J. (1993): Oświata i nauka polska na Bliskim i Środkowym Wschodzie 1939–1950. Lublin.   Google Scholar

Dyszak A. S. (2017): Leksyka marginalizowana i nieobecna w siatkach haseł największych słowników definicyjnych współczesnej polszczyzny. [W]: Wokół 300 tysięcy polskich słów.   Google Scholar

Wstęp do hasłownikologii. Red. J. Wawrzyńczyk, P. Wierzchoń. Warszawa, s. 61–77.   Google Scholar

Hrinczenko B. D. (red.) (1909): Słowar’ ukrajinśkoji mowy. T. 4: R -Ja. Kyjiw.   Google Scholar

Kozdra M. (2017): Dobór haseł w słownikach ogólnych rosyjsko-polskich i polsko-rosyjskich. [W:] Wokół 300 tysięcy polskich słów. Wstęp do hasłownikologii. Red. J. Wawrzyńczyk, P. Wierzchoń. Warszawa, s. 205–221.   Google Scholar

Leszczyński Z. (1988): Działanie tabu w pośmiertnym wydaniu „Gramatyki języka polskiego” Stanisława Szobera. [W:] tenże: Szkice o tabu językowym. Lublin, s. 51–63.   Google Scholar

Leszczyński Z. (2016): Uwagi o zmianach w „Słowniku poprawnej polszczyzny” Stanisława Szobera. [W:] Dawne z nowym łącząc… In memoriam Mariani Kucała. Red. J. Klimek-Grądzka, M. Nowak. Lublin, s. 229–240.   Google Scholar

Leśniak B. (1983): Nazwy kobiet zakończone na -anka w języku rosyjskim i polskim. Na materiale współczesnych słowników języka rosyjskiego i polskiego. „Zeszyty Naukowe UJ.   Google Scholar

Prace Językoznawcze” z. 74, s. 113–120.   Google Scholar

Makarski W. (2013): Świetliczanka czy świetliczarka? [W]: Słowa. Style. Metody. Red. H. Pelcowa, M. Wojtak. Lublin, s. 147–155.   Google Scholar

Michalewski K. (1984): Dystrybucja polskich rzeczownikowych formantów przyrostkowych. Łódź.   Google Scholar

Mieszkowska A. (2000): Starszy pan z St. Andrews czyli Stanisław Kotwicz (1896–1976). „Archiwum Emigracji : studia, szkice, dokumenty” 3, s. 248–254.   Google Scholar

Mokijenko W. M., Nikitina T. G. (1998): Tołkowyj słowar’ jazyka Swodepii. Sankt-Pietierburg.   Google Scholar

Piotrowski T. (1994): Z zagadnień leksykografii. Warszawa.   Google Scholar

Polonia Book Foundation (red.) (1984): Literatura źle obecna (rekonesans). Londyn.   Google Scholar

Przepiórkowski A., Bańko M., Górski R. L., Lewandowska-Tomaszczyk B. (red.) (2012): Narodowy   Google Scholar

Korpus Języka Polskiego, Warszawa , dostęp: 08.03.2018.   Google Scholar

Szczerbiak-Walicka B. (2001): Płatonow po polsku. Z problematyki przekładu literackiego. Kurowice k/Łodzi.   Google Scholar

Siemaszko Z. S. (2002): Ci, którzy odeszli (1953–2002). Londyn.   Google Scholar

Szober S. (1953): Gramatyka języka polskiego. Wyd. 3. Oprac. W. Doroszewski. Warszawa.   Google Scholar

Urbańczyk S. (1988): Źródła słownika języka polskiego 2. połowy XX w. [W:] Wokół słownika współczesnego języka polskiego. Materiały konferencji w Paszkówce 26–28 XI 1986 r. Red. W. Lubaś. Wrocław, s. 9–19.   Google Scholar

Wierzchoń P. (2013): Rozwój słownictwa XX w. w świetle teorii lingwochronologizacji. [W:] Spotkania polonistyk trzech krajów – Chiny, Korea, Japonia. Red. E. Czoj. Seoul, s. 61–79.   Google Scholar

Zaremba M. (1974): O języku współczesnej prasy polonijnej w USA (rodzaje i źródła innowacji). „Przegląd Humanistyczny” 18, nr 3, s. 135–141.   Google Scholar

Zgółkowie H. i T. (2008): Słowa źle obecne w polskiej leksykografii po 1945 roku. [W:] „Język a Kultura”. T. 20: Tom jubileuszowy, s. 163–171.   Google Scholar


Published
2021-09-30

Cited by

Duda, H. (2021). In aid of świetliczarka (‘a day-care room supervisor’). On researching ‘badly represented’ lexis in Polish dictionaries. Prace Językoznawcze, 23(3), 217–238. https://doi.org/10.31648/pj.6847

Henryk Duda 
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II