Wiedźmin czyli Znachor. Co przekręcanie tytułów mówi o poznaniu i semantyce języka?
Abstract
Tematem artykułu jest zjawisko błędnego rekonstruowania z pamięci językowych informacji, którymi są tytuły filmów, seriali, powieści, spektakli. Jako specyficzne nazwy własne mogą być one zapamiętywane samodzielnie albo w kontekście szerszej wiedzy o dziele i doświadczeń jego odbioru. Obie sytuacje, przy niewystarczającym poziomie uwagi i elaboracji podczas zapamiętywania tytułu, mogą prowadzić do powstawania błędów w procesie jego przypominania. Celem rozważań jest ukazanie poznawczo-semantycznego charakteru tego zjawiska oraz analiza typowych dla niego konstrukcji semantycznych z wykorzystaniem narzędzi językoznawstwa kognitywnego, w tym koncepcji znaczenia jako konceptualizacji, pojęcia domeny poznawczej oraz modelu znaczenia wypowiedzi jako obrazowania sceny. Analizowany materiał stanowią udostępnione w mediach społecznościowych przykłady komicznych pamięciowych pomyłek – błędnie pamiętanych tytułów. Analizy te pozwalają wskazać pięć powtarzalnych rodzajów pomyłek w rekonstruowaniu tytułów, umożliwiających wgląd w semantyczne mechanizmy myślowe, będące przejawem uniwersalnych procesów poznawczo-semantycznych i językowych. We wnioskach wskazana zostaje ich zgodność z tezami językoznawstwa kognitywnego dotyczącymi poznania i semantyki języka.
Schlagworte:
językoznawstwo kognitywne, pamięć, semantyka, konceptualizacja, błąd przypominaniaLiteraturhinweise
Brożek B. (2017): Myślenie. Podręcznik użytkownika. Kraków. Google Scholar
Damasio A. (2018): Dziwny porządek rzeczy. Życie, uczucia i tworzenie kultury. Przekład A. Jankowski. Poznań. Google Scholar
Foster J.K. (2022): Pamięć. Przekład R. Słodczyk. Warszawa. Google Scholar
Francuz P. (2011): Wyobrażeniowa natura pojęć. [W:] Pojęcia. Jak reprezentujemy i kategoryzujemy świat. Red. J. Bremer, A. Chuderski. Kraków, s. 231–246. Google Scholar
Fromkin V. (1971): The Non-Anomalous Nature of Anomalous Utterances. „Language” 47/1, s. 27–52.
Crossref
Google Scholar
Fromkin V., Bernstein Ratner N. (2005): Wytwarzanie mowy. [W:] Psycholingwistyka. Red. J.B. Gleason, N. Bernstein Ratner. Przekład zbiorowy. Gdańsk, s. 333–374. Google Scholar
Jagodzińska M. (2008): Psychologia pamięci. Badania, teorie, zastosowania. Gliwice. Google Scholar
Langacker R.W. (1987): Foundations of Cognitive Grammar. Vol. I: Theoretical Prerequisites. Stanford. Google Scholar
Langacker R.W. (2004): Semantyka językoznawcza. „Etnolingwistyka” 16, s. 29–73. Google Scholar
Langacker R.W. (2009): Gramatyka kognitywna. Wprowadzenie. Przekład E. Tabakowska i in. Kraków. Google Scholar
Nęcka E. i in. (2020). Psychologia poznawcza. Warszawa. Google Scholar
Schacter D.L. (2003): Siedem grzechów pamięci. Jak zapominamy i zapamiętujemy. Przekład E. Haman, J. Rączaszek-Leonardi. Warszawa. Google Scholar
Schacter D.L., Tulving E. (1994): What are the Memory Systems of 1994?. [W:] Memory Systems 1994. Red. D.L. Schacter, E. Tulving. Cambridge, s. 1–38.
Crossref
Google Scholar
Tabakowska E. (2016): Językoznawstwo kognitywne – geneza, kierunki i perspektywy. [W:] Przewodnik po kognitywistyce. Red. J. Bremer. Kraków, s. 79–120. Google Scholar
Taylor J.R. (2007): Gramatyka kognitywna. Przekład M. Buchta, Ł. Wiraszka. Kraków. Google Scholar
Zimbardo Ph.G. (2005): Psychologia i życie. Przekład J. Radzicki. Warszawa. Google Scholar
