„Parlando“ in der geschriebenen Wissenschaftssprache?

Danuta Olszewska

doi:10.31648/pj.4436

„Parlando“ in der geschriebenen Wissenschaftssprache?

Danuta Olszewska

Uniwersytet Gdański
https://orcid.org/0000-0002-9552-985X

DOI: https://doi.org/10.31648/pj.4436

Abstract

Przedmiotem artykułu są struktury organizujące pisane teksty naukowe, w obrębie których obserwuje się wyraźną konkurencję między stylem formalnym a stylem nieformalnym. Rezultatem tej konkurencji jest hybrydyzacja gatunków tekstowych i zjawisko tzw. "parlando”, które – przeniesione z dziedziny muzykologii – oznacza pisanie zbliżone do mówienia. Fenomen ten pokazany jest w artykule na przykładzie rozprawy naukowej, a ściślej mówiąc na przykładzie pracy doktorskiej jako gatunku tekstowego, typowego dla domeny nauki. Ważne było bowiem pytanie, jak młodzi autorzy podchodzą dzisiaj do jednej z podstawowych cech stylu naukowego, a mianowicie obiektywizacji przekazywanych treści. Uwzględnione zostały przy tym teksty niemieckie i polskie z zakresu nauk humanistycznych, w których obserwuje się podobne tendencje stylistyczne na płaszczyźnie metakomunikacyjnej. Głównym celem badania jest uchwycenie wyróżników zjawiska „parlando”, wskazanie na jego przyczyny i określenie jego skutków dla stylistycznego kształtu współczesnych tekstów naukowych.

Schlagworte:

gatunek tekstowy, język pisany, styl naukowy, metakomunikacja

Literaturhinweise

Drescher, Martina 2003: Sprache der Wissenschaft, Sprache der Vernunft? Zum affektleeren Stil in der Wissenschaft. In: Stephan Habscheid / Ulla Fix (Hg.): Gruppenstile. Zur sprachlichen Inszenierung sozialer Zugehörigkeit. Frankfurt a. M., 53-79. Google Scholar

Fandrych, Christian 2013: Ich möchte auch hier nicht den ganz großen Rahmen aufmachen… . Zum Stil deutscher wissenschaftlicher Vorträge. In: Christian Fandrych / Adriana R. Galván Torres / Werner Heidermann / Ulrike Pleß / Erwin Tschirner (Hg.): Text, Diskurs und Translation im Wandel. Transformationen in der lateinamerikanischen Germanistik. Tübingen, 19-34. Google Scholar

Gajda, Stanisław 2001: Styl naukowy. In: Jerzy Bartmiński (Hg.): Współczesny język polski. Lublin, 183-199. Google Scholar

Gauger, Hans-Martin 1995: Stil in der Wissenschaft? In: Gauger Hans-Martin: Über Sprache und Stil. München, 247-254. Google Scholar

Graefen, Gabriele 1997: Der Wissenschaftliche Artikel – Textart und Textorganisation. Frankfurt a. M. Google Scholar

Jakobs, Eva-Maria 1999: Textvernetzung in den Wissenschaften: Zitat und Verweis als Ergebnis rezeptiven, reproduktiven und produktiven Handelns. Tübingen. Google Scholar

Koch, Peter / Oesterreicher, Wulf 1986: Sprache der Nähe – Sprache der Distanz. Mündlichkeit und Schriftlichkeit im Spannungsfeld von Sprachtheorie und Sprachgeschichte. In: Romanistisches Jahrbuch Bd. 36, Berlin, 15-43. Google Scholar

Kretzenbacher, Heinz L. 1994: Wie durchsichtig ist die Sprache der Wissenschaften? In: Heinz L. Kretzenbacher / Harald Weinrich (Hg.): Linguistik der Wissenschaftssprache. Berlin, 15-40. Google Scholar

Kruse, Otto 2010: Lesen und Schreiben. Wien. Google Scholar

Mair, Christian 2007: Kult des Informellen – auch in der Wissenschaftssprache? Zu neueren Entwicklungen des englischen Wissenschaftsstils. In: Peter Auer / Harald Baßler (Hg.): Reden und Schreiben in der Wissenschaft. Frankfurt a. M. / New York, 157-183. Google Scholar

Oertner, Monika / St. John, Ilona / Thelen, Gabriele 2014: Wissenschaftlich schreiben. Ein Praxisbuch für Schreibtrainer und Studierende. Paderborn. Google Scholar

Olszewska, Danuta 2007: Metatexteme in den Geisteswissenschaften. Typologie – Funktionalität – Stilistik. Gdańsk. Google Scholar

Olszewska, Danuta 2018: Wann sagt ein Wissenschaftler ich? Wann meidet ein Wissenschaftler ich? Über stilistische Tendenzen in Texten junger Wissenschaftler. In: Lesław Cirko / Karin Pittner (Hg.): Wissenschaftliches Schreiben interkulturell: Kontrastive Perspektiven. Peter Lang – Berlin u.a., 195-223. Google Scholar

Polenz, Peter von 1981: Über die Jargonisierung von Wissenschaftssprache und wider die Deagentivierung. In: Theo Bungarten (Hg.): Wissenschaftssprache. München, 85-110. Google Scholar

Sandig Barbara 2006: Textstilistik des Deutschen. Berlin, New York. Google Scholar

Sieber, Peter 1998: Parlando in Texten: zur Veränderung kommunikativer Grundmuster in der Schriftlichkeit. Tübingen. Google Scholar

Steiner, Felix 2009: Dargestellte Autorschaft. Autorkonzept und Autorsubjekt in wissenschaftlichen Texten. Tübingen. Google Scholar

Steinhoff, Torsten 2007: Zum ich-Gebrauch in Wissenschaftstexten. In: Zeitschrift für germanistische Linguistik 35/1-2, 1-26. Google Scholar

Weinrich, Harald (2006): Formen der Wissenschaftssprache. In: Sprache, das heißt Sprachen. Mit einem vollständigen Schriftenverzeichnis des Autors 1956-2005. Tübingen, 221-250. Google Scholar

Download