Modyfikacje formalne jednostek z ogólnego zbioru polszczyzny w tekstach prawnych

Małgorzata Gębka-Wolak

Uniwersytet Mikołaja Kopernika

Andrzej Moroz

Uniwersytet Mikołaja Kopernika


Abstract

The paper describes the process of adapting general Polish lexicon for the purpose of creating legal texts in contemporary Polish. The aim of the article was to complete
the existing descriptions of formal mechanisms observed while modifying the original vocabulary. We distinguished and described two basic transformation types: 1) changes in the possible collocations, 2) formal transformations not resulting from a semantic change or being the result of a meaning shift.
Compared to the existing analyses, the paper has the advantage of having described transformations not related to meaning changes, which involve 1) replacing an element
of the original expression with a different lexical unit, 2) eliminating parts of the original expression, and 3) completing the original unit with a new lexical element, not existing in dictionaries of general Polish.
The paper shows that formal and semantic modifications of general Polish lexicon are an important factor allowing for the enrichment of legal vocabulary. They may also be an obstacle, making it difficult for non-specialists to decode legal texts.

 


Schlagworte:

językoznawstwo, leksykologia, język prawny, źródła leksyki prawnej


Bogusławski A. (1976): O zasadach rejestracji jednostek języka. „Poradnik Językowy” 8, s. 356–364.   Google Scholar

Bogusławski A. (1978): Jednostki języka a produkty językowe. Problem orzeczeń peryfrastycznych. [W:] Z zagadnień słownictwa współczesnego języka polskiego. Red. M. Szymczak. Wrocław, s. 17–30.   Google Scholar

Bogusławski A.(1988a): Preliminaria gramatyki operacyjnej. „Polonica” 13, s. 163–223.   Google Scholar

Bogusławski A. (1988b): Język w słowniku. Wrocław.   Google Scholar

Bogusławski A. (1996): Jeszcze o delimitacji bilateralnych wielkości językowych. [W:] Symbolae Slavisticae. Dedykowane Pani Profesor Hannie Popowskiej-Taborskiej. Red. E. RzetelskaFeleszko. Warszawa, s. 47–55.   Google Scholar

Bogusławski A., Danielewiczowa M. (2005): Verba Polona Abscondita. Sonda słownikowa III. Warszawa.   Google Scholar

Bogusławski A., Wawrzyńczyk J. (1993): Polszczyzna, jaką znamy. Nowa sonda słownikowa. Warszawa.   Google Scholar

Choduń A. (2007): Komunikatywność języka tekstów aktów prawnych. „Przegląd Legislacyjny” nr 2, s. 90–100.   Google Scholar

Choduń A. (2009): Uwagi o komunikatywności tekstów aktów prawnych. [W:] Prawo i język. Red. A. Mróz, A. Niewiadomski, M. Pawelec. Warszawa, s. 7–13.   Google Scholar

Danielewiczowa M. (2012): W głąb specjalizacji znaczeń. Przysłówkowe metapredykaty atestacyjne. Warszawa.   Google Scholar

Danielewiczowa M. (2016): Dosięgnąć przedmiotu. Rzecz o Ferdynandzie de Saussurze. Warszawa.   Google Scholar

Dobaczewski A. (1998): Cechy składniowe i semantyczne polskich dopowiedzeń potwierdzających. Warszawa.   Google Scholar

Gębka-Wolak M. (2014): O interpretacji tekstu prawnego (z uwzględnieniem koncepcji kontekstu kulturalnego). [W:] Kulturowe konteksty języka. Red. B. Afeltowicz, J. Ignatowicz-Skowrońska. Szczecin, s. 93–106.   Google Scholar

Gębka-Wolak M. (2014a): Wstępne uwagi o normie składniowej aktów prawnych. „Poznańskie Spotkania Językoznawcze”. T. 28, s. 25–37. DOI: 10.14746/psj.2014.28.2.   Google Scholar

Gębka-Wolak M. (2015): Kierunki badań szyku w tekstach prawnych. [W:] Język, urząd, prawo. Red. M. Czachorowska. Bydgoszcz, s. 21–32.   Google Scholar

Gębka-Wolak M. (2016): Kolokacje w tekstach prawnych – czyn zabroniony. „Poznańskie Spotkania Językoznawcze”. T. 31, s. 127–138.   Google Scholar

Gębka-Wolak M., Moroz A. (2016a): Kolokacje w tekstach prawnych – problemy proceduralne. „Poznańskie Spotkania Językoznawcze”. T. 31, s. 113–125.   Google Scholar

Gębka-Wolak M., Moroz A. (2016b): Słownik kolokacji prawnych – wybrane problemy metodologiczne. [W:] System – Tekst – Człowiek. Studia nad dawnymi i współczesnymi językami słowiańskimi. Red. M. Gębka-Wolak, I. Kaproń-Charzyńska, J. Kamper-Warejko. Toruń, s. 221–242.   Google Scholar

Gębka-Wolak M., Moroz A. (2018): O pojęciu jednostki tekstu prawnego. „Polonica” 38, s. 1−18.   Google Scholar

Grochowski M. (1982): Zarys leksykologii i leksykografii. Toruń.   Google Scholar

Grochowski M. (2012a): Główne kierunki badań syntaktycznych w Polsce w drugiej połowie XX wieku i na początku XXI wieku. [W:] Językoznawstwo w Polsce. Kierunki badań i perspektywy rozwoju. Red. M. Grochowski. Warszawa, s. 139–155.   Google Scholar

Grochowski M. (2012b): Słownik i gramatyka – centrum języka i językoznawstwa. Wprowadzenie do problematyki. [W:] Horyzonty humanistyki. Red. S. Gajda. Opole, s. 85–104.   Google Scholar

Grzelak J. (2010): Skutki niskiej kompetencji komunikacyjnej prawodawcy. „Kwartalnik Językoznawczy” nr 2, s. 10–19.   Google Scholar

Hałas B. (1995): Terminologia języka prawnego. Zielona Góra.   Google Scholar

Inny słownik języka polskiego (2000). Red. M. Bańko. Warszawa.   Google Scholar

Jadacka H. (2010): Dlaczego nie wszyscy mogą rozumieć teksty prawne. [W:] Prawo, język, etyka. Red. A. Mróz, A. Niewiadomski, M. Pawelec. Warszawa, s. 27–30.   Google Scholar

Karolak S. (2002): Podstawowe struktury składniowe języka polskiego. Warszawa.   Google Scholar

Kącka-Rodak M., Wichrowska W. (2011): Poprawność językowa aktów normatywnych – rola redaktora językowego w procesie legislacyjnym. [W:] Prawo, język, media. Red. A. Mróz, A. Niewiadomski, M. Pawelec. Warszawa, s. 131–138.   Google Scholar

Malinowski A. (2006): Polski język prawny. Wybrane zagadnienia. Warszawa.   Google Scholar

Moroz A. (2014a): Lingwistyczne sposoby kształtowania kulturowego dystansu władzy na przykładzie tekstów prawnych. [W:] Kulturowe konteksty języka. Red. B. Afeltowicz, J. Ignatowicz-Skowrońska. Szczecin, s. 211–221.   Google Scholar

Moroz A. (2014b): Granice błędu – norma językowa a teksty prawne. „Poznańskie Spotkania Językoznawcze”. T. 28, s. 93–107. DOI: 10.14746/psj.2014.28.2.   Google Scholar

Moroz A. (2015a): Eliptyczność tekstów prawnych. [W:] Język, urząd, prawo. Red. M. Czachorowska. Bydgoszcz, s. 113–124.   Google Scholar

Moroz A. (2015b): Językowe aspekty trudności w interpretacji tekstów prawnych. „Kwartalnik Sądowy Apelacji Gdańskiej” 3, s. 7–25.   Google Scholar

Moroz A. (2016): Kolokacje w tekstach prawnych – wykonanie orzeczenia. „Poznańskie Spotkania Językoznawcze””. 31, s.139–149.   Google Scholar

Nieciecka K. (2014): Kilka uwag o problematyce komunikatywności tekstów prawnych. „Studenckie Prace Prawnicze, Administratywistyczne i Ekonomiczne” nr 16, s. 107–124.   Google Scholar

Preshov K. (2013): Les collocations dans le discours juridique russe. „Travaux de Slavistique”. T. 25, s. 175–186.   Google Scholar

Stępień M. (2014): Wyrażenia parentetyczne w strukturze wypowiedzi. Właściwości semantyczne, składniowe, prozodyczne. Warszawa.   Google Scholar

Tietiajew-Różańska A. (oprac.) (2007): Język polskiej legislacji, czyli zrozumiałość przekazu a stosowanie prawa. Warszawa.   Google Scholar

Wielki słownik języka polskiego. Red. P. Żmigrodzki, , dostęp: 04.12.2017.   Google Scholar

Zieliński M. (1999): Języki prawne i prawnicze. [W:] Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci. Red. W. Pisarek. Kraków, s. 50–74.   Google Scholar

Zieliński M. (2004): Język prawny, język administracyjny, język urzędowy. [W:] Język – Prawo – Społeczeństwo. Red. E. Malinowska. Opole, s. 9–18.   Google Scholar


Veröffentlicht
2019-09-10

##plugins.themes.libcom.cytowania##

Gębka-Wolak, M., & Moroz, A. (2019). Modyfikacje formalne jednostek z ogólnego zbioru polszczyzny w tekstach prawnych. Prace Językoznawcze, 20(4). https://doi.org/10.31648/pj.4473

Małgorzata Gębka-Wolak 
Uniwersytet Mikołaja Kopernika
Andrzej Moroz 
Uniwersytet Mikołaja Kopernika