Selected folk beliefs about domestic animals in Polish phraseological expressions

Olga Kielak

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie


Abstract

Extending the boundaries of linguistic description by including the so-called “peri-linguistic”
data, as practised in ethnolinguistic research, the paper analyses selected phraseological
units with an animal component (expressions, nominal phrases and comparative
expressions) and situates them in a broader cultural context. The examples selected for
analysis demonstrate that phraseological expressions – constituting hard linguistic data
which enable the “certification of features” – through the reconstructions of linguo-cultural
representations provide access to “soft” (folkloristic and ethnographic) data. In addition,
the conducted analyses confirm the prevalent opinion that phraseological units are an
excellent source for research into traditional culture; they also encourage interdisciplinary
research (at the border of linguistics and ethnography).


Keywords:

phraseologism, linguistic worldview, ethnolinguistics, folk culture, domestic animals


Bartmiński J. (1998): Podstawy lingwistycznych badań nad stereotypem – na przykładzie stereotypu matki. [W:] „Język a Kultura”. T. 12: Stereotyp jako przedmiot lingwistyki. Teoria, metodologia, analizy empiryczne. Red. J. Anusiewicz, J. Bartmiński. Wrocław, s. 63–83.   Google Scholar

Bartmiński J. (2009): Językowe podstawy obrazu świata. Lublin.   Google Scholar

Bartmiński J. (2010): Pojęcie „językowy obraz świata” i sposoby jego operacjonalizacji. [W:] Jaka antropologia literatury jest dzisiaj możliwa? Red. P. Czapliński, A. Legeżyńska, M. Telicki. Poznań, s. 155–178.   Google Scholar

Bartmiński J. (2014): Narracyjny aspekt definicji kognitywnej. [W:] Narracyjność języka i kultury. Red. D. Filar, D. Piekarczyk. Lublin, s. 99–115.   Google Scholar

Bartmiński J. (2015): Perspektywa semazjologiczna i onomazjologiczna w badaniach językowego obrazu świata. „Poradnik Językowy” 1, s. 14–29.   Google Scholar

Bartmiński J. (2020): Frazeologia a językowy obraz świata. [W:] Słowiańska frazeologia gwarowa II. Red. M. Rak, V. Mokienko. Kraków, s. 53–62.
Crossref   Google Scholar

Belova O.V., Petruchin V.Ja. (2004): Genezis „čužich” v svete fol’klornoj ètnologii. „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 16, s. 257–268.   Google Scholar

Dźwigoł R. (2014): „Ni pies, nie bies” – jednostki frazeologiczne z komponentami ‘pies’ oraz ‘diabeł’ w polszczyźnie. [W:] Životinje u frazeološkom ruhu. Red. B.I. Vidović. Zagreb.
Crossref   Google Scholar

Dźwigoł R. (2016): Ślady wierzeń ludowych odzwierciedlone w jednostkach frazeologicznych. [W:] W kręgu dawnej polszczyzny II. Red. M. Mączyński, E. Horyń, E. Zmuda. Kraków, s. 333–358.   Google Scholar

Furdal A. (1977): Językoznawstwo otwarte. Opole.   Google Scholar

Jędrzejko E. (2002): „Obrazki z dziejów polskich” – czyli jeszcze o historyczno-kulturowym aspekcie frazeologii i paremiologii. [W:] Problemy frazeologii europejskiej. T. V. Red. A.M. Lewicki. Lublin, s. 61–77.   Google Scholar

Kielak O. (2015): Antagonizm psa i kota w ludowych bajkach ajtiologicznych. [W:] Slavica Iuvenum XVI. Red. S. Mizerová, L. Plesník. Ostrava, s. 105–116.   Google Scholar

Kielak O. (2020): Zwierzęta domowe w języku i kulturze. Studium etnolingwistyczne. Lublin.   Google Scholar

Krawczyk A. (1980): Zapędzić kogo w kozi róg. „Makegoncku Jazuk” XXXI, s. 197–204.   Google Scholar

Krawczyk A. (1984): Z frazeologii europejskiej: ins Bockshorn jagen i sognut’ v baranij rog. „Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej” XXII, s. 111–119.   Google Scholar

Lewicki A.M., Pajdzińska A. (2001): Frazeologia. [W:] Współczesny język polski. Red. J. Bartmiński. Lublin, s. 315–333.   Google Scholar

Mayenowa M.R. (1980): Między symbolem a metaforą. Mitologia słowiańska w polskiej frazeologii poetyckiej. „Pamiętnik Literacki” 71/1, s. 183–190.   Google Scholar

Niebrzegowska-Bartmińska S. (2017): Jakie dane są relewantne etnolingwistycznie? „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 29, s. 11–29.
Crossref   Google Scholar

Nowakowska A. (2005): Świat roślin w polskiej frazeologii. Wrocław.   Google Scholar

Pajdzińska A. (1988): Frazeologia a zmiany kulturowe. „Poradnik Językowy” 7, s. 480–487.   Google Scholar

Pajdzińska A. (2010): Przydatność frazeologizmów w badaniu językowego obrazu świata. [W:] Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Teoria. Zagadnienia ogólne. Red. S. Bąba, K. Skibski, M. Szczyszek. Poznań, s. 87–97.   Google Scholar

Rak M. (2007): Językowo-kulturowy obraz zwierząt utrwalony w animalistycznej frazeologii gwar Gór Świętokrzyskich i Podtatrza (na tle porównawczym). Kraków.   Google Scholar

Rak M. (2008): Pieśniowość gwarowej frazeologii Podtatrza. [W:] We wspólnocie narodów i kultur. W kręgu relacji polsko-rumuńskich. Materiały z sympozjum. Comunitatea popoarelor şi culturilor. În lumea relaţiilor polono-române. Materialele simpozionului. Red. S. Iachimovschi, E. Wieruszewska. Suceava, s. 280–288.   Google Scholar

Rak M. (2009): Kultura ludowa Podtatrza w zwierciadle frazeologii (wybrane zagadnienia). „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” XXVII. Sectio FF, s. 113–128.   Google Scholar

Siraeva R.T., Fatkullina F.G. (2014): Frazeologičeskaja kartina mira: osnovnoe soderžanie i priznaki. „Sovremiennye problemy nauki i obrazovania” 3. Online: https://www.scienceeducation.ru/ru/article/view?id=13230.   Google Scholar

Szerszunowicz J. (2011): Obraz człowieka w polskich, angielskich i włoskich leksykalnych i frazeologicznych jednostkach faunicznych. Białystok.   Google Scholar

Škatova V.V. (2012): Frazeologičeskaja kartina mira kak ob’ekt lingvističeskogo izučenija. „Vestnik Leningradskogo gosugarstviennogo universiteta im. A.S. Puškina. Serija Filologija” 7/1, s. 208–215.   Google Scholar

Tołstoj N.I. (1988): Slavjanskaja frazeologija sub specie etnografii. „Z problemów frazeologii polskiej i słowiańskiej” IV, s. 15–25.   Google Scholar

Treder J. (1989): F razeologia k aszubska a wierzenia i zwyczaje (na tle porównawczym). Wejherowo.   Google Scholar

Treder J. (2009): Kaszubi. Wierzenia i twórczość ze Słownika Sychty. Kartuzy.   Google Scholar

Žajrullina R.Ch. (2008): Frazeologičeskaja kartina mira: ot mirovidenija k miroponimaniju. Ufa.   Google Scholar


Published
2022-09-30

Cited by

Kielak, O. (2022). Selected folk beliefs about domestic animals in Polish phraseological expressions. Prace Językoznawcze, 24(3), 61–72. https://doi.org/10.31648/pj.7907

Olga Kielak 
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie