Rozumienie czasowników ruchu przez dzieci z autyzmem – część 1
Abstrakt
Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie o to, jak dzieci z autyzmem rozumieją wybrane czasowniki ruchu. Posługując się metodą wielokrotnego studium przypadku, zbadano trójkę dzieci z autyzmem o zróżnicowanym poziomie nasilenia cech autystycznych i o zróżnicowanym poziomie posługiwania się językiem, uczęszczających do klas nauczania początkowego. Badanie miało charakter wstępny. Jego wyniki ukazały pewne prawidłowości dotyczące rozumienia czasowników ruchu (w ich znaczeniu podstawowym, dosłownym). Badane dzieci potrafiły rozpoznać nazwę czasownika, odnieść ją do odpowiednich zdarzeń w rzeczywistości, odzwierciedlić semantyczne cechy czasowników oraz właściwy dla nich prosty schemat składniowy. Zachodziły natomiast między odpowiedziami dzieci różnice – ilościowe i jakościowe – w odniesieniu do konkretnych czasowników, co opisano i poddano interpretacji. Liczba i jakość udzielanych przez dzieci odpowiedzi była powiązana z poziomem nasilenia cech autystycznych i ich bezpośredniego odpowiadania kryteriom DSM oraz poziomem posługiwania się językiem.
Słowa kluczowe:
autyzm, czasownik, rozumienie czasowników ruchuBibliografia
Bartmiński J. (2006): Językowe podstawy obrazu świata. Lublin. Google Scholar
Bishop D.V.M. (1997/1999): Uncommon understanding. Development and Disorders of Language Comprehension in Children. Hove. Google Scholar
Crandall M.C., McDaniel J., Watson L.R., Yoder P.J. (2019): The Relation Between Early Parent Verb Input and Later Expressive Verb Vocabulary in Children with Autism Spectrum Disorder. „Journal of Speech, Language and Hearing Research” 62(6), s. 1787–1797.
Crossref
Google Scholar
Douglas S. (2012): Understanding Actions, States, and Events: Verb Learning in Children with Autism. Seria: Studies on Language Acquisition. Berlin.
Crossref
Google Scholar
Fernandes F.D.M., Amato C.A.H., & Molini-Avejonas D.R. (2011): Language assessment in autism. [W:] A comprehensive book on autism spectrum disorders. Red. M.-R. Mohammadi. Rijeka, s. 3–22. Google Scholar
Goldstein S., Naglieri, J.A., Wrocławska-Warchala E., Wujcik R. (2016): ASRS. Zestaw Kwestionariuszy do Diagnozy Spektrum Autyzmu. Podręcznik. Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Warszawa. Google Scholar
Grabias S. (2019): Język w zachowaniach społecznych. Podstawy socjolingwistyki i logopedii. Lublin. Google Scholar
Hagendorf H. (1983): Some aspects of verb meaning. [W:] Concept development and the development of word meaning. Red. Th.B. Seiler, W. Wannenmacher. Nowy Jork.
Crossref
Google Scholar
Hrycyna E. (2022): Vocabulary in autism spectrum disorders. Part 2: Qualitative description the category of things and events / Słownictwo w zaburzeniach należących do spektrum autyzmu. Część 2: Charakterystyka jakościowa – kategoria rzeczy i zdarzeń. „Logopedia Silesiana” 11(1), s. 1–34.
Crossref
Google Scholar
Hrycyna E. (2023): Vocabulary in autism spectrum disorders. Part 3: Qualitative description – the category of relations / Słownictwo w zaburzeniach należących do spektrum autyzmu. Część 3: Charakterystyka jakościowa – kategoria relacji. „Logopedia Silesiana” 11(2),
Crossref
Google Scholar
s. 1–32. Google Scholar
Łaziński M. (2020): Wykłady o aspekcie polskiego czasownika. Warszawa.
Crossref
Google Scholar
Menyuk P., Quill K. (1985): Semantic problems in autistic children. [W:] Communication problems in autism. Red. E. Shopler, G. Mesibov. Nowy Jork, s. 127–144.
Crossref
Google Scholar
Panasiuk J. (2017): Językowe rozumienie świata. Od kodu polikonkretnego do hierarchicznego. „Prace Językoznawcze” XIX/3, s. 199–221. Google Scholar
Parish-Morris J. (2011): Relational vocabulary in preschoolers with autistic spectrum disorder: The role of dynamic spatial concepts and social understanding. Philadelphia [unpublished doctoral dissertation], , Google Scholar
dostęp: 31.03.2021. Google Scholar
Saloni Z. (1976): Cechy składniowe polskiego czasownika. Wrocław. Google Scholar
Walasek H. (2001): Próba klasyfikacji czasowników ruchu oparta na semantycznych opozycjach binarnych. [W:] Inne optyki. Nowe programy, nowe metody, nowe technologie w nauczaniu kultury polskiej i języka polskiego jako obcego. Red. R. Cudak, J. Tambor. Katowice, s. 476–487. Google Scholar
