Etymologiczne rozważania nad leksyką polszczyzny potocznej
Abstrakt
W artykule omówiono krytycznie dwanaście artykułów hasłowych, zamieszczonych w niedawno wydanym Słowniku etymologicznym polszczyzny potocznej PWN Adama Fałowskiego (Warszawa 2022). Przeprowadzona analiza etymologiczna pokazała, że polskie słownictwo potoczne funkcjonujące w gwarach środowiskowych lub regionalnych wykazuje złożoną i niejednorodną genezę. Wśród przedyskutowanych wyrazów wyróżniono zapożyczenia niemieckie i żydowskie (np. ciumkać, cumelek, cymes, ćwik, flejtuch, kunda, kundel), francuskie (np. dyrdymała), węgierskie (np. fiut), a także nowogreckie przyjęte za pośrednictwem polsko-ruskiej gwary ochweśników (np. bulić, troić), a nawet irańskie zaadaptowane za pośrednictwem języków wschodniosłowiańskich (np. szamać).
Słowa kluczowe:
etymologia, język polski, leksyka potoczna, regionalizmy, słownictwo środowiskowe, żargonyBibliografia
Aikio A. (2020): Uralic Etymological Dictionary. Draft version of entries A–Ć, opened for Google Scholar
comments and discussion on , 17.01.2020. Dostęp: 30.08.2023. Google Scholar
Altbauer M. (2002): Wzajemne wpływy polsko-żydowskie w dziedzinie językowej. Kraków. Google Scholar
Bailey H.W. (1979): Dictionary of Khotan Saka. Cambridge. Google Scholar
Bańkowski A. (2000): Słownik etymologiczny języka polskiego. T. I–II. Warszawa. Google Scholar
Bartholomae Ch. (1904): Altiranisches Wörterbuch. Strassburg. Google Scholar
Bieńkowska D., Cybulski M., Umińska-Tytoń E. (2007): Słownik dwudziestowiecznej Łodzi. (Konteksty historyczne, społeczne, kulturowe). Łódź. Google Scholar
Boryś W. (2005): Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków. Google Scholar
Borzymińska Z., Żebrowski R. (red.) (2003): Polski słownik judaistyczny. Dzieje, kultura, religia, ludzie. T. I. Warszawa. Google Scholar
Brückner A. (1927): Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków. Google Scholar
Budziszewska W. (1957): Żargon ochweśnicki. Łódź. Google Scholar
Cheung J. (2007): Etymological Dictionary of the Iranian Verb. Leiden–Boston. Google Scholar
Dąbrowska A. (1993): Eufemizmy współczesnego języka polskiego. Wrocław. Google Scholar
De Melo V.D.C. (2019): Varro, De lingua Latina. Vol. II: Commentary. Oxford. Google Scholar
Derksen R. (2008): Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon. Leiden–Boston. Google Scholar
de Vries J. (1977): Altnordisches etymologisches Wörterbuch. Leiden. Google Scholar
Długosz-Kurczabowa K. (2003): Nowy słownik etymologiczny języka polskiego. Warszawa. Google Scholar
Doroszewski W. (red.) (1960): Słownik języka polskiego. T. II. Warszawa. Google Scholar
Dubisz S. (red.) (2018): Wielki słownik języka polskiego PWN. T. I–IV. Warszawa. Google Scholar
Dyszak A.S. (2023): Nowy słownik gwary miejskiej bydgoszczan. Bydgoszcz. Google Scholar
Dziurda M., Choroba P. (2013): Słownik gwary młodzieżowej. Toruń. Google Scholar
Fałowski A. (2022): Słownik etymologiczny polszczyzny potocznej PWN. Warszawa. Google Scholar
Grochowski M. (2003): Słownik polskich przekleństw i wulgaryzmów. Warszawa. Google Scholar
Gruchmanowa M., Walczak B. (red.) (1999): Słownik gwary miejskiej Poznania. Warszawa–Poznań. Google Scholar
Kania S. (1995): Słownik argotyzmów. Warszawa. Google Scholar
Kułacz S. (2018): Germanizmy w gwarze polskich żołnierzy armii austro-węgierskiej. Rzeszów. Google Scholar
Lubaś W. (red.) (2001, 2006): Słownik polskich leksemów potocznych. T. I–II. Kraków. Google Scholar
Malmor I. (2009): Słownik etymologiczny języka polskiego. Warszawa–Bielsko Biała. Google Scholar
Mańczak W. (2017): Polski słownik etymologiczny. Kraków. Google Scholar
Monier-Williams M. (1999): A Sanskrit-English Dictionary. Delhi. Google Scholar
Karłowicz J., Kryński A., Niedźwiedzki W. (red.) (1902, 1919): Słownik języka polskiego. T. II, VII. Warszawa. Google Scholar
Podgórska B., Podgórski A. (2019): Słownik gwar śląskich. Godómy po naszymu, czyli po śląsku. Katowice. Google Scholar
Rastorgueva V.S., Edelman D.I. (2003): Ètimologičeskij slovar’ iranskich jazykov. Vol. II. Moskva. Google Scholar
Rédei K. (1986–1988): Uralisches etymologisches Wörterbuch. Budapest. Google Scholar
Sławski F. (1952–1982): Słownik etymologiczny języka polskiego. T. I–V. Kraków. Google Scholar
Sławski F. (red.) (1974): Słownik prasłowiański. T. I. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk. Google Scholar
Smoczyński W. (2007): Słownik etymologiczny języka litewskiego. Wilno. Google Scholar
Stępniak K. (1993): Słownik tajemnych gwar przestępczych. Londyn. Google Scholar
Ułaszyn H. (1951): Język złodziejski. Łódź. Google Scholar
Vasmer M. [Fasmer M.] (1987): Ètimologičeskij slovar’ russkogo jazyka. T. III. Moskva. Google Scholar
Wessén E. (2002): Våra ord. Kortfattad etymologisk ordbok. Stockholm. Google Scholar
Witczak K.T. (2020): Antonimizacja jako problem diachroniczny. [W:] Wokół pewnego cytatu. Red. K. Wojan. Warszawa, s. 469–474. Google Scholar
Zgółkowa H. (red.) (1997, 2003): Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny. T. XI, XLI. Poznań. Google Scholar
