Real and quasi heortonyms as intercultural contextualized and conceptualized names
Abstrakt
Artykuł przedstawia onomastyczno-kognitywne studium heortonimów (nazw świąt) jako
specyficznych jednostek chrematonimicznych, które funkcjonując na zasadzie ideonimów
identyfikujących inicjatywy socjo-kulturowe, przenoszą kontekstualne i konceptualne
treści odnoszone do obiektu nominacji, tj. kodowany przez nie przekaz semantyczny.
Proponowane jest ujęcie klasyfikujące heortonimy jako nazwy cyklicznych lub rzadziej
okazjonalnych wydarzeń, które upamiętniają lub zwracają uwagę na kontekstualizowaną
ideę z kręgu kultury niematerialnej. Są to monorematyczne bądź, częściej, polirematyczne
propria, służące do konceptualizacji świąt motywowanych religijnie oraz podobnie kwalifikowanych
dedykacji dni w kalendarzu, inspirowanych kulturą świecką lub parareligijną.
Stąd wyodrębnienie „heortonimii właściwej”, wchodzącej w zakres onimi religijnej oraz
„quasi-heortonimii”, której obiekty funkcjonują w komunikacji na zasadzie asocjatywnego
przywołania wzorowanego na formule religijnej i modelu kampanii społecznych. Analiza
obydwu typów heortonimicznych ma charakter interkulturowy, przy założeniu, że zarówno
heortonimy właściwe, jak i quasi-heortonimy należą jednocześnie do wielu kultur
i mają potencjał przenikania do nowych kręgów kulturowych, stanowiąc, w zależności
od kontekstu, element dyskursu religijnego, ideologicznego, społecznego, ale także komercyjnego
oraz kreatywno-medialnego. Wysunięte wnioski oparte są na badaniu głównie
angielsko- i polskojęzycznego korpusu, pochodzącego z danych rejestrowanych w kalendarzach
religijnych oraz świeckich kultury globalnej, w przeważającej części związanej
z cywilizacją zachodnią. Studium ma też wartość dodaną w postaci opinii onomastyczno-
-terminologicznej dotyczącej definicji i zakresu heortonimii oraz zestawienia heortonimii
właściwej i quasi-heortonimii z podobnie funkcjonującymi strukturami chrematonimii
ideacyjnej oraz chrononimii.
Słowa kluczowe:
heortonimy, nazwy świąt, sacrum, profanum, onimia religijna, chrematonomastyka, kontekstualizacja, konceptualizacja, interkulturowośćBibliografia
Breza E. (1993): Pojęcie heortonimii i jej przedmiot badawczy. [In:] Onomastyka literacka. M. Biolik (ed.). Olsztyn, pp. 371−377. Google Scholar
Breza E. (2008): Nazwy związane z okresem wielkanocnym. „Język – Szkoła – Religia” 3, pp. 21−25. Google Scholar
Caruso E. (2013): Le denominazioni delle fiere e delle sagre nell’area della provincia di Torino. [In:] Name and Naming. Proceedings of the Second Conference on Onomastics. Onomastics in Contemporary Public Space. Baia Mare, May 9−11, 2013. O. Felecan (ed.). Cluj-Napoca, pp. 991−999. Google Scholar
Czopek-Kopciuch B. (2011): Geographical Names Deriving from Saints’ Names (Patrocinia) in Poland. „Onomastica Uralica” 8, pp. 227−245. Google Scholar
Gałkowski A. (2010): Nazwy własne o podłożu religijnym w przestrzeni społeczno-kulturowej Polski i Włoch. [In:] Nazwy własne a społeczeństwo. T. 2. R. Łobodzińska (ed.). Łask, pp. 567−581. Google Scholar
Gałkowski A. (2011): Chrematonimy w funkcji kulturowo-użytkowej. Onomastyczne studium porównawcze na materiale polskim, włoskim, francuskim. Łódź. Google Scholar
Gałkowski A. (2017): Imię Maria w onimii włoskiej. „Onomastica” LXI/2, pp. 37−48. Google Scholar
Gałkowski A. (2018): Definicja i zakres chrematonimii. „Folia onomastica Croatica” 27, pp. 1–14. Google Scholar
Gałkowski A. (2019a): Development of International Works on Onomastic Terminology: Review of Slavic Approaches. „Annales Universitatis Maria Curie-Skłodowska. Lublin – Polonia. Sectio FF” XXXVII/1, pp. 61−81. Google Scholar
Gałkowski A. (2019b): Sulle denominazioni delle sagre gastronomiche in Italia. „Rivista Italiana di Onomastica” XXV/1, pp. 188−196. Google Scholar
Kellner H. (2019): Heortology: A History of the Christian Festivals from Their Origin to the Present Day. London. Google Scholar
Kołesnyk N. (2018): Назви релігійних свят як невід’ємний складник української народнопісенної онімії. „Studia Ucrainica Varsoviensia” 6, pp. 111−128. Google Scholar
Nowakowska A. (2010): Frazeologia a onomastyka, czyli frazeologia nazwoznawcza i onomastyka frazeologiczna. [In:] Nazwy własne a społeczeństwo. T. 1. R. Łobodzińska (ed.). Łask, pp. 97−106. Google Scholar
Onomastics between sacred and prophane (2018). O. Felecan (ed.). Wilmington-DE. Ritual Abuse and Mind Control: The Manipulation of Attachment Needs (2018). O. Badouk-Epstein, J. Schwartz, R. Wingfield Schwartz (eds.). New York – NY. Google Scholar
Riva G. (1978): Sagre e feste popolari italiane. Milano. Google Scholar
Ruzza A. (2012): Le 100 feste del gusto. Guida alle sagre e fiere dei prodotti tipici. Milano. Google Scholar
Saffioti T. (2009): Le feste popolari italiane. Giostre, cavalcate, sagre, processioni, palii, veglie, corse, regate, carnevali. Milano. Google Scholar
Satta M. M. (2007): Le feste: teorie e interpretazioni. Roma. Google Scholar
Sieradzki A., Borowiak P. (2015): Heortonimy łacińskie i polskie w siedemnastowiecznych dokumentach sądowych Pobiedzisk (prolegomena badawcze). [In:] Funkcje nazw własnych w kulturze i komunikacji. I. Sarnowska-Giefing, M. Balowski, M. Graf (eds). Poznań, pp. 63−74. Google Scholar
Slíz M. (2018): The legal deficiency of publishing calendars and the problems caused by calendars and dictionaries of given names based on lay idea in Hungary. „Onomastica Uralica” 10, pp. 309−315. Google Scholar
Štěpán P. (2011): Patrocinity Settlement Names in the Czech Republic and Slovakia. „Onomastica Uralica” 8, pp. 207−225. Google Scholar
Tóth V. (2019): Sacred and Profane in Toponyms: Settlement Names Formed from Patrociny and Personal Names in Hungarian. [In:] Onomastic between Sacred and Profane. O. Felecan (ed.). Wilmington – DE, pp. 229−249. Google Scholar
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
