Tekst w świecie synergii kodów
Abstrakt
Artykuł porusza problem granic badań filologicznych w związku z ewolucją filologii
w kierunku antropologii języka oraz przekraczania granic tradycyjnie pojmowanego tekstu
w epoce multimedialności. Głównym przedmiotem refleksji jest tu komunikat reklamowy
jako swoisty tekst wielokodowy, multimodalny, w którym sens powstaje w wyniku
interferencji poszczególnych systemów semiotycznych (kodów): werbalnego, ikonicznego
(wizualnego), muzycznego czy, w szczególnych przypadkach, kodu zaaranżowanej przestrzeni.
Artykuł rozważa problem wzajemnej zależności kodu werbalnego i ikonicznego
(słowa i obrazu) w obrębie pojedynczego tekstu reklamowego. Wskazuje na trzy rodzaje
zależności: metaforyczną, metonimiczną i tautologiczn
Słowa kluczowe:
relacja słowo-obraz, reklama, tekst multikodowy/multimodalny, wizualizacja, kultura wizualna, perswazjaBibliografia
Bagiński, D., Francuz, P. (2007): W poszukiwaniu podstaw kodów wizualnych. [In:] Obrazy w umyśle. Studia nad percepcją i wyobraźnią. P. Francuz (ed.). Warszawa, pp. 19–43. Google Scholar
Bal, M. (2006): Wizualny esencjalizm i przedmiot kultury wizualnej. Translated by M. Bryl. „Atrium Questiones” XVII, pp. 295 – 331. Google Scholar
Barthes, R. (1985): Retoryka obrazu. Translated by Z. Kruszyński. „Pamiętnik Literacki”. Vol. 3, pp. 289−302. Google Scholar
Bartmiński, J., Niebrzegowska-Bratmińska, S. (2009): Tekstologia. Warszawa. Google Scholar
Blaire, J. A. (2008): Rhetoric of Visual Arguments. [In:] Defining Visual Rhetorics. Ch. A. Hill, M. Helmers (ed.). University of Wisconsin Oshkosh, pp. 41−63. Google Scholar
Czapliński, P. (2010): Tekst drugi. „Teksty Drugie”. Vol. 1−2, pp. 34−35. Google Scholar
De Beaugrande, R.-A., Dressler, W. U. (1990): Wstęp do lingwistyki tekstu. Translated by A. Szwedek. Warszawa. Google Scholar
Didi-Huberman, G. (2011): Przed obrazem. Pytania o cele historii sztuki. Translated by B. Brzezicka. Gdańsk. Google Scholar
Dziadek, A. (2004): Obrazy i wiersze. Z zagadnień interferencji sztuk w polskiej poezji współczesnej. Katowice. Google Scholar
Fred, M. (1980): Absorbtion and Theatricality. Unieversity of Chicago Press. Google Scholar
Geertz, C. (2000): Wiedza lokalna. Dalsze eseje z zakresu antropologii interpretatywnej. Translated by D. Wolska. Kraków. Google Scholar
Głombicki, Ł. (2013): Tomaszewski o fotografii: Odebrano mi zawód. Dziś każdy może robić zdjęcia [interview with Tomasz Tomaszeski]. „Gazeta Wyborcza” z 10 sierpnia. Google Scholar
Gołębiewska, M. (2003): Demontaż atrakcji. O estetyce audiowizualności. Gdańsk 2003. Google Scholar
Gombrich, E. H. (2009): Zmysł porządku. O psychologii sztuki dekoracyjnej. Translated by D. Folga-Januszewska. Kraków. Google Scholar
Korpanty, K. (2008): Jan Sebastian Bach i retoryka. Analiza muzyczno-retoryczna kantaty Sehet, wir gehn hinauf gen Jerusalem BWV 159. „Młoda Muzykologia”, pp. 36–61. Google Scholar
Łotman, J. (2008): Symbolika Petersburga. [In:] Uniwersum umysłu. Semiotyczna teoria kultury. Translated by B. Żyłko. Gdańsk, pp. 291 – 307. Google Scholar
Maćkiewicz, J. (2017): Badanie mediów multimodalnych – multimodalne badanie mediów. „Studia Medioznawcze”. Vol. 2 (69), pp. 33 – 46. Google Scholar
Martinec, R., Salway, A. (2005): A system for image-text relations in new (and old) media, “Visual Communication”. Vol. 4 (3), pp. 338–371. Google Scholar
Mirzoeff, N. (2006): Wszystko to bez sensu. „Artium Questiones”. Vol. XVII, pp. 195–214. Google Scholar
Mitchell, W. J. T. (2013): Czego chcą obrazy. Translated by Ł. Zaremba. Warszawa. Google Scholar
Olivier, B. (2010): Nauki o komunikacji. Translated by I. Piechnik. Warszawa. Google Scholar
Rose, G. (2001): Visual Methodologies. An Introduction to the Interpretation of Visual Materials. London. Google Scholar
Schweitzer, A. (2009): Jan Sebastian Bach. Translated by M. Kurecka, W. Wirpsza. Warszawa. Google Scholar
Skudrzyk, A. (2005): Czy zmierzch kultury pisma? O synestezji i analfabetyzmie funkcjonalnym. Katowice. Google Scholar
Skwara, M. (2007): O niektórych właściwościach ekfraza. [In]: Perspektywy polskiej retoryki. B. Sobczak, H. Zgółka (ed.). Poznań, pp. 204−210. Google Scholar
Smith, W. (1962−1963): Prudentius’s „Psychomachia”. “Modern Philology”. Vol. 60, pp. 161−171. Google Scholar
Stöckl, H. (2015): Czytanie tekstów językowo-obrazowych? Elementy kompetencji podstawowej. [In:] Lingwistyka mediów. Antologia tłumaczeń. I. Bartoszewicz, R. Opiłowski, J. Jarosz (ed.). Wrocław−Dresden, pp. 113−138. Google Scholar
Szalewska, K. (2012): Pasaż tekstowy. Czytanie miasta jako forma doświadczania przeszłości we współczesnym eseju polskim. Kraków. Google Scholar
Tabakowska, E. (2011): Co przechodzi ludzkie pojęcie? [In:] Pojęcia. Jak reprezentujemy i kategoryzujemy świat. J. Brehmer, A. Chuderski (ed.). Kraków, pp. 199−214. Google Scholar
Talmy, L. (2000): Toward a Cognitive Semantics. Vol. 1. The MIT Press, pp. 139−141. Google Scholar
Unger, H.-H. (1941): Die Beziehungen zwischen Musik und Rhetorik im 16.−18. Jahrhundert. Würzburg. Google Scholar
Warchala, J. (2013): Miasto obrócone w tekst. [In:] Narracyjność języka i kultury. Literatura i media. D. Filar, D. Piekarczyk (ed.). Lublin, pp. 255−273. Google Scholar
Warchala, J. (2014): Teksty na granicy języka. „Konteksty Kultury” 11B. Vol. 3−4, pp. 302−321. Google Scholar
Warchala, J. (2018): Badanie tekstu jako przekraczanie granic, czyli kilka uwag o możliwości badań filologicznych nad reklamą. [In:] Polonistyka na początku XXI wieku. Diagnozy. Koncepcje. Perspektywy. M. Maciołek (ed.). Vol. III: Współczesne aspekty badań nad językiem – teoria i praktyka. Katowice, pp. 331−347. Google Scholar
Warchala, J. (2019): Formy perswazji. Katowice. Google Scholar
Warchala, J., Skudrzyk, A. (2010): Kultura piśmienności młodego pokolenia. Katowice. Google Scholar
Wittgenstein, L. (1997): Tractatus logico-philosophicus. Translated by B. Wolniewicz. Warszawa. Google Scholar
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.