Tekst w świecie synergii kodów

Jacek Warchala

Uniwersytet Śląski w Katowicach
https://orcid.org/0000-0002-9160-9270


Abstrakt

Artykuł porusza problem granic badań filologicznych w związku z ewolucją filologii
w kierunku antropologii języka oraz przekraczania granic tradycyjnie pojmowanego tekstu
w epoce multimedialności. Głównym przedmiotem refleksji jest tu komunikat reklamowy
jako swoisty tekst wielokodowy, multimodalny, w którym sens powstaje w wyniku
interferencji poszczególnych systemów semiotycznych (kodów): werbalnego, ikonicznego
(wizualnego), muzycznego czy, w szczególnych przypadkach, kodu zaaranżowanej przestrzeni.
Artykuł rozważa problem wzajemnej zależności kodu werbalnego i ikonicznego
(słowa i obrazu) w obrębie pojedynczego tekstu reklamowego. Wskazuje na trzy rodzaje
zależności: metaforyczną, metonimiczną i tautologiczn


Słowa kluczowe:

relacja słowo-obraz, reklama, tekst multikodowy/multimodalny, wizualizacja, kultura wizualna, perswazja


Bagiński, D., Francuz, P. (2007): W poszukiwaniu podstaw kodów wizualnych. [In:] Obrazy w umyśle. Studia nad percepcją i wyobraźnią. P. Francuz (ed.). Warszawa, pp. 19–43.   Google Scholar

Bal, M. (2006): Wizualny esencjalizm i przedmiot kultury wizualnej. Translated by M. Bryl. „Atrium Questiones” XVII, pp. 295 – 331.   Google Scholar

Barthes, R. (1985): Retoryka obrazu. Translated by Z. Kruszyński. „Pamiętnik Literacki”. Vol. 3, pp. 289−302.   Google Scholar

Bartmiński, J., Niebrzegowska-Bratmińska, S. (2009): Tekstologia. Warszawa.   Google Scholar

Blaire, J. A. (2008): Rhetoric of Visual Arguments. [In:] Defining Visual Rhetorics. Ch. A. Hill, M. Helmers (ed.). University of Wisconsin Oshkosh, pp. 41−63.   Google Scholar

Czapliński, P. (2010): Tekst drugi. „Teksty Drugie”. Vol. 1−2, pp. 34−35.   Google Scholar

De Beaugrande, R.-A., Dressler, W. U. (1990): Wstęp do lingwistyki tekstu. Translated by A. Szwedek. Warszawa.   Google Scholar

Didi-Huberman, G. (2011): Przed obrazem. Pytania o cele historii sztuki. Translated by B. Brzezicka. Gdańsk.   Google Scholar

Dziadek, A. (2004): Obrazy i wiersze. Z zagadnień interferencji sztuk w polskiej poezji współczesnej. Katowice.   Google Scholar

Fred, M. (1980): Absorbtion and Theatricality. Unieversity of Chicago Press.   Google Scholar

Geertz, C. (2000): Wiedza lokalna. Dalsze eseje z zakresu antropologii interpretatywnej. Translated by D. Wolska. Kraków.   Google Scholar

Głombicki, Ł. (2013): Tomaszewski o fotografii: Odebrano mi zawód. Dziś każdy może robić zdjęcia [interview with Tomasz Tomaszeski]. „Gazeta Wyborcza” z 10 sierpnia.   Google Scholar

Gołębiewska, M. (2003): Demontaż atrakcji. O estetyce audiowizualności. Gdańsk 2003.   Google Scholar

Gombrich, E. H. (2009): Zmysł porządku. O psychologii sztuki dekoracyjnej. Translated by D. Folga-Januszewska. Kraków.   Google Scholar

Korpanty, K. (2008): Jan Sebastian Bach i retoryka. Analiza muzyczno-retoryczna kantaty Sehet, wir gehn hinauf gen Jerusalem BWV 159. „Młoda Muzykologia”, pp. 36–61.   Google Scholar

Łotman, J. (2008): Symbolika Petersburga. [In:] Uniwersum umysłu. Semiotyczna teoria kultury. Translated by B. Żyłko. Gdańsk, pp. 291 – 307.   Google Scholar

Maćkiewicz, J. (2017): Badanie mediów multimodalnych – multimodalne badanie mediów. „Studia Medioznawcze”. Vol. 2 (69), pp. 33 – 46.   Google Scholar

Martinec, R., Salway, A. (2005): A system for image-text relations in new (and old) media, “Visual Communication”. Vol. 4 (3), pp. 338–371.   Google Scholar

Mirzoeff, N. (2006): Wszystko to bez sensu. „Artium Questiones”. Vol. XVII, pp. 195–214.   Google Scholar

Mitchell, W. J. T. (2013): Czego chcą obrazy. Translated by Ł. Zaremba. Warszawa.   Google Scholar

Olivier, B. (2010): Nauki o komunikacji. Translated by I. Piechnik. Warszawa.   Google Scholar

Rose, G. (2001): Visual Methodologies. An Introduction to the Interpretation of Visual Materials. London.   Google Scholar

Schweitzer, A. (2009): Jan Sebastian Bach. Translated by M. Kurecka, W. Wirpsza. Warszawa.   Google Scholar

Skudrzyk, A. (2005): Czy zmierzch kultury pisma? O synestezji i analfabetyzmie funkcjonalnym. Katowice.   Google Scholar

Skwara, M. (2007): O niektórych właściwościach ekfraza. [In]: Perspektywy polskiej retoryki. B. Sobczak, H. Zgółka (ed.). Poznań, pp. 204−210.   Google Scholar

Smith, W. (1962−1963): Prudentius’s „Psychomachia”. “Modern Philology”. Vol. 60, pp. 161−171.   Google Scholar

Stöckl, H. (2015): Czytanie tekstów językowo-obrazowych? Elementy kompetencji podstawowej. [In:] Lingwistyka mediów. Antologia tłumaczeń. I. Bartoszewicz, R. Opiłowski, J. Jarosz (ed.). Wrocław−Dresden, pp. 113−138.   Google Scholar

Szalewska, K. (2012): Pasaż tekstowy. Czytanie miasta jako forma doświadczania przeszłości we współczesnym eseju polskim. Kraków.   Google Scholar

Tabakowska, E. (2011): Co przechodzi ludzkie pojęcie? [In:] Pojęcia. Jak reprezentujemy i kategoryzujemy świat. J. Brehmer, A. Chuderski (ed.). Kraków, pp. 199−214.   Google Scholar

Talmy, L. (2000): Toward a Cognitive Semantics. Vol. 1. The MIT Press, pp. 139−141.   Google Scholar

Unger, H.-H. (1941): Die Beziehungen zwischen Musik und Rhetorik im 16.−18. Jahrhundert. Würzburg.   Google Scholar

Warchala, J. (2013): Miasto obrócone w tekst. [In:] Narracyjność języka i kultury. Literatura i media. D. Filar, D. Piekarczyk (ed.). Lublin, pp. 255−273.   Google Scholar

Warchala, J. (2014): Teksty na granicy języka. „Konteksty Kultury” 11B. Vol. 3−4, pp. 302−321.   Google Scholar

Warchala, J. (2018): Badanie tekstu jako przekraczanie granic, czyli kilka uwag o możliwości badań filologicznych nad reklamą. [In:] Polonistyka na początku XXI wieku. Diagnozy. Koncepcje. Perspektywy. M. Maciołek (ed.). Vol. III: Współczesne aspekty badań nad językiem – teoria i praktyka. Katowice, pp. 331−347.   Google Scholar

Warchala, J. (2019): Formy perswazji. Katowice.   Google Scholar

Warchala, J., Skudrzyk, A. (2010): Kultura piśmienności młodego pokolenia. Katowice.   Google Scholar

Wittgenstein, L. (1997): Tractatus logico-philosophicus. Translated by B. Wolniewicz. Warszawa.   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2020-09-04

Cited By /
Share

Warchala, J. (2020). Tekst w świecie synergii kodów. Prace Językoznawcze, 22(4), 219–236. https://doi.org/10.31648/pj.5826

Jacek Warchala 
Uniwersytet Śląski w Katowicach
https://orcid.org/0000-0002-9160-9270