Corona Lisa, czyli pandemiczne, maskowe odsłony Mony Lisy

Ewa Głażewska

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Małgorzata Karwatowska

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie


Abstrakt

Celem artykułu jest analiza przedstawień słynnego portretu Mony Lisy Leonarda da Vinci,
które widnieją na maskach covidowych, a zostały twórczo rozwinięte z wykorzystaniem
odniesień do wytworów popkultury. Oglądowi poddajemy ok. 4 tys. masek pandemicznych
zaczerpniętych z internetu. Koncentrujemy się zarówno na warstwie wizualnej, jak i językowej,
pokazując kierunki postępowania „maskowych designerów”, motywy, do jakich się
odwoływali oraz techniki, jakich używali, pragnąc przedstawić swoje wersje pierwowzoru
mistrza włoskiego renesansu. W części pierwszej artykułu prezentujemy krótką historię
dzieła, w drugiej wyróżniamy subkategorie, w ramach których można analizować maski,
w kolejnej natomiast skupiamy uwagę na szczególnych przedstawieniach wizualnych,
także tych trudnych do jednoznacznego zakwalifikowania. Jednocześnie odnosimy się do
zabaw/gier językowych w aspekcie kreowania nowych wizerunków Mony Lisy (Corona
Lisa, Covid Lisa itp.). W oparciu o metodę analizy zawartości pragniemy ukazać bogactwo
„monalizowanych” masek jako swoisty znak czasów pandemii COVID-19.


Słowa kluczowe:

maski pandemiczne, COVID-19, Mona Lisa, Leonardo da Vinci, gry językowe, popkultura, remiks


Bauman Z. (2000): Ponowoczesność jako źródło cierpień. Warszawa.   Google Scholar

Chlebus-Grudzień P. (2018): Selfie at a museum: defining a paradigm for an analysis of taking (self-portrait) photographs at museum exhibitions. „Tourism” 28/1, s. 7–13.
Crossref   Google Scholar

Chrzanowska-Kluczewska E. (1997): „Gry językowe” w teoriach naukowych. [W:] Gry w języku, literaturze i kulturze. Red. E. Jędrzejko, U. Żydek-Bednarczuk. Warszawa, s. 9–16.   Google Scholar

Galatanu O. (1994): Ośmieszanie jako strategia obronna w państwach totalitarnych: dowcip rumuński. Przeł. T. Strużyński. [W:] Humor europejski. Red. M. Abramowicz, D. Bertrand, T. Stróżyński. Lublin, s. 187–198.   Google Scholar

Głażewska E., Karwatowska M. (2021): Maska w „czasach zarazy”. Covidowe wizerunki masek – typologie i funkcje. Lublin.   Google Scholar

Halawa M., Wróbel P. (koncepcja i wybór) (2008): Bauman o popkulturze. Wypisy. Warszawa.   Google Scholar

Hales D. (2015): Mona Lisa. Odkryte życie. Przeł. G. Kulesza. Warszawa.   Google Scholar

Hockney D., Gayford M. (2016): Historia obrazów. Od ściany jaskini do ekranu komputera. Przeł. E. Hornowska. Poznań.   Google Scholar

Jemielniak D. (2019): Socjologia internetu. Warszawa.   Google Scholar

Jędrzejko E. (1997): Strategia tekstotwórcza a gry językowe w literackich nazwach własnych. [W:] Gry w języku, literaturze i kulturze. Red. E. Jędrzejko, U. Żydek-Bednarczuk. Warszawa, s. 65–76.   Google Scholar

Kępa-Figura D. (2004): Gry językowe w komunikacji radiowej. [W:] Przemoc w języku mediów? Analiza semantyczna i pragmatyczna audycji radiowych. Red. R. Dybalska. D. Kępa-Figura, P. Nowak. Lublin, s. 75–144.   Google Scholar

Kochan M. (2003): Tekst i obraz w reklamie prasowej. [W:] Język perswazji publicznej. Red. K. Mosiołek-Kłosińska, T. Zgółka. Poznań, s. 83–89.   Google Scholar

Kucharski A. (2009): Struktura i treść jako wyznaczniki komizmu tekstów humorystycznych. Lublin.   Google Scholar

Leathers D. (2007): Komunikacja niewerbalna. Zasady i zastosowania. Przeł. M. Trzcińska. Warszawa.   Google Scholar

Lessig L. (2009): Remiks. Aby sztuka i biznes rozkwitały w hybrydowej gospodarce. Przeł. R. Próchniak. Warszawa.   Google Scholar

Lewicka B. (2018): Mona Lisa – ikona sztuki – ikona (pop)kultury. Problem dzieła sztuki wobec „Zjawiska pełności” José Ortegi y Gasseta. „Pogranicze. Studia Społeczne”. T. XXIX, s. 19–44.
Crossref   Google Scholar

Maell E. (2015): Mona Lisa Reimagined. New York.   Google Scholar

Morozow I. (2011): Od intertekstu do bricolage. Hipertekstualność w filmie. [W:] Remiks. Teorie i praktyki. Red. M. Gulik, P. Kaucz, L. Onak. Kraków, s. 182–193.   Google Scholar

Nacher A., Gulik M., Kaucz P. (2011): Post-teorie i re-praktyki. Wprowadzenie do remiksu. [W:] Remiks. Teorie i praktyki. Red. M. Gulik, P. Kaucz, L. Onak. Kraków, s. 7–15.   Google Scholar

O’Brien D., Fitzgerald B. (2006): Mashups, remixes and copyright law. „Internet Law Bulletin” 9(2), s. 17–19,, dostęp: 14.02.2022.   Google Scholar

Rostama G. (2015): Remix Culture and Amateur Creativity: A Copyright Dilemma. „WIPO Magazine” No. 3, , dostęp: 25.06.2022.   Google Scholar

Scotti R.A. (2010): Zagadkowy uśmiech. Tajemnica kradzieży Mona Lizy. Przeł. E. Pankiewicz. Poznań.   Google Scholar

Sheen A. (2017): 10 of the most parodied artworks of all time. „Royal Academy of Arts”, , dostęp: 14.02.2022.   Google Scholar

Strinati D. (1998): Wprowadzenie do kultury popularnej. Przeł. W.J. Burszta. Poznań.   Google Scholar

Vasari G. (1980): Żywoty najsławniejszych malarzy, rzeźbiarzy i architektów. Przeł. K. Estreicher. Warszawa.   Google Scholar

Vezzosi A. (2019): Leonardo. Malarstwo: nowe spojrzenie. Przeł. Z. Pająk (s. 1–128), K. Stopa (s. 129–320). Kielce.   Google Scholar

Wittgenstein L. (2004): Dociekania filozoficzne. Przeł. B. Wolniewicz. Warszawa.   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2022-12-15

Cited By /
Share

Głażewska, E., & Karwatowska, M. (2022). Corona Lisa, czyli pandemiczne, maskowe odsłony Mony Lisy. Prace Językoznawcze, 24(4), 195–212. https://doi.org/10.31648/pj.8163

Ewa Głażewska 
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Małgorzata Karwatowska 
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie