Analiza treściowa zeznań świadków – między językoznawstwem kognitywnym a psychologią sądową
Katarzyna Liber
Uniwersytet JagiellońskiАннотация
W niniejszym artykule podjęto próbę odpowiedzenia na pytanie, czy zasadne jest włączenie perspektywy językoznawczej do analizy treściowej zeznań świadków, która na ten moment rozwija się przede wszystkim w obszarze psychologii sądowej. Biorąc pod uwagę, że część z dziewiętnastu kryteriów CBCA stanowiących składową techniki Statement ValidityAssessment wydaje się mało trafna i użyteczna, technika ta nie może być traktowana jako miarodajne i zobiektywizowane narzędzie, które można by wykorzystać w polskiej praktyce sądowej.
W artykule zaprezentowano dotychczasowe osiągnięcia językoznawców w tworzeniu kryteriów analizy treściowej zeznań oraz autorskie propozycje ich definicji dzięki którym kryteria te można by wykorzystać w praktyce. Przedstawiono także wyniki przeprowadzonego badania trafności diagnostycznej już istniejących kryteriów lingwistycznych i nowe propozycje autorki.
Ключевые слова:
ocena wiarygodności zeznań, analiza treściowa zeznań, kryterialna analiza danych, kryteria lingwistyczneБиблиографические ссылки
Antas J. (2008): O kłamstwie i kłamaniu. Kraków. Google Scholar
Arciuli J., Mallard D., Villar G. (2010): “Um, I can tell you’re lying”: Linguistic markers of deception versus truth-telling in speech. „Applied Psycholinguistics” 31, s. 397–411. Google Scholar
Buchard M. (2009): Ocena wiarygodności dowodu z przesłuchania poznawczego w procesie karnym. „Acta Universitatis Wratislaviensis” nr 3128, s. 175–180. Google Scholar
Choudchury F. (2014): Can language be useful in detecting deception? The linguistic markers of deception in the Jodi Arias interview. „Journal of Undergraduate Research”. Vol. 7 Issue 2, s. 78–92. Google Scholar
DePaulo B. M, Lindsay J. L., Malone B. E., Muhlenbruck B. E., Charlton K., Cooper H. (2003): Cues to deception. „Psychological Bulletin”, 129, s. 74–118. Google Scholar
Hauch V., Blandon-Gitlin I., Masip J., Sporer S. L. (2014): Are computers effective lie detectors? Meta-analysis of linguistic cues to deception. „Personality and Social Psychology Review” 1, s. 1–36. Google Scholar
Ludwin I.: Świadek w procesie karnym. (URL , dostęp: 15.02.2017. Google Scholar
Malska W. (2017): Wybrane statystyki nieparametryczne. „Edukacja – Technika – Informatyka“ nr 2(20), s. 111–117. Google Scholar
Newman M. L., Pennebaker J.W., Berry D. S., Richards J. M. (2003): Lying words: Predicting deception from linguistic styles. „Personality and Social Psychology Bulletin” 29(5), s. 666–675. Google Scholar
Pieszko-Sroka A. (2011): Czy zeznania są wiarygodne? Poszukiwanie metody ich oceny i rola psychologa w tym procesie. „Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego” nr 5, s. 44–54. Google Scholar
Tabakowska E. (1995): Gramatyka i obrazowanie: wprowadzenie do językoznawstwa kognitywnego. Kraków. Google Scholar
Vrij A. (2009), Wykrywanie kłamstw i oszukiwania. Psychologia kłamania i konsekwencje dla praktyki zawodowej. Kraków. Google Scholar
Vrij A., Edward K., Roberts K. P., Bull R. (2000): Detecting Deceit via Analysis of verbal and Nonverbal Behavior. „Journal of Nonverbal Behavior” 24, s. 239–264. Google Scholar
Wojciechowski B. W. (2016): Analiza i ocena zeznań świadków. Sopot. Google Scholar
Zuckerman M., DePaulo B. M., Rosenthal R. (1981): Verbal and nonverbal communication of deception. [W:] L. Berkowitz (red.), Advances in experimental social psychology (Vol. 14). Nowy Jork, s. 1–59. Google Scholar
Uniwersytet Jagielloński
