Nazwy miejscowości w gminie Rzeczenica w województwie pomorskim
Zenon Piotr Lica
Uniwersytet GdańskiАннотация
Tematem artykułu są nazwy własne miejscowości w gminie Rzeczenica w województwie pomorskim. Łącznie wyekscerpowano 120 nazw polskich i niemieckich (w tym także warianty fonetyczne i morfematyczne), które zostały poddane analizie strukturalnej oraz genetyczno-etymologicznej i semantycznej. Najwięcej wśród analizowanych onimów jest nazw topograficznych. Drugie miejsce pod względem liczebności zajmują nazwy dzierżawcze, a za nimi następują nazwy kulturowe i rodowe. Pod względem strukturalnym nazwy polskie są zarówno prymarne, jak i sekundarne, niemieckie zaś sporadycznie prymarne, najczęściej komponowane. Pojawiają się również hybrydy słowiańsko-niemieckie. Jeżeli chodzi o kwestie językowe, warto podkreślić występowanie w analizowanym materiale elementów dialektalnych zarówno dolnoniemieckich, jak i kaszubskich. Zgromadzone zapisy pozwalają także wyciągnąć wnioski na temat chronologii osadniczej: słowiańskiej oraz z czasów kolonizacji niemieckiej, krzyżackiej i późniejszych czasów.
Ключевые слова:
Rzeczenica, nazwy geograficzne, etymologia, toponimia, onomastykaБиблиографические ссылки
Bach A. (1978): Deutsche Namenkunde I. Die deutschen Personnenamen 1–2. Heidelberg. Google Scholar
Bär M., Stephan W. (1912): Die Ortsnamenänderungen in Westpreussen gegenüber dem Namenbestande der polnischen Zeit. Danzig. Google Scholar
Biskup M., Tomczak A. (red.) (1955): Mapy województwa pomorskiego w drugiej połowie XVI w.: rozmieszczenie własności ziemskiej, sieć parafialna. Toruń. Google Scholar
Borek H. (1988): Nazwy relacyjne w toponimii. [W:] V Ogólnopolska Konferencja Onomastycz¬na. Red. K. Zierhoffer. Poznań, s. 43–51. Google Scholar
Boryś W. (2005): Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków. Google Scholar
Boryś W., Popowska-Taborska H. (1999): Słownik etymologiczny kaszubszczyzny. T. III: K–O. Warszawa. Google Scholar
Breza E. (1992): Nazwa wsi człuchowskiej Rzeczenica, dawniej Sztegry, S(z)tegrowy i Maria¬nowo. „Język Polski” LXXII, s. 174–177. Google Scholar
Brückner A. (1935): O nazwach miejscowych. Kraków. Google Scholar
Chludziński A. (2007): Nazwy miejscowe gminy Człuchów. Cz. I: b–k. [W:] Ziemia Człuchow¬ska – Kaszuby – Pomorze. O dziejach, kulturze i ludziach. Red. C. Obracht-Prondzyński. Człuchów–Gdańsk, s. 261–288. Google Scholar
Czopek-Kopciuch B. (1995): Adaptacje niemieckich nazw miejscowych w języku polskim. Kraków. Google Scholar
Duma J. (1998): Pogranicze zachodnie. [W:] Polskie nazwy własne. Encyklopedia. Red. E. Rze¬telska-Feleszko. Warszawa–Kraków, s. 401–425. Google Scholar
Goldbeck J. F. (1969): Vorständige Topographie des Königsreich Preussen. Zweiter Teil welcher die Topographie von West-Preussen enthält. Marienweder. Google Scholar
Gottschald M. (1971): Deutsche Namenkunde. Berlin.
Crossref
Google Scholar
Górnowicz H. (1988): Wstęp do onomastyki. Gdańsk. Google Scholar
Grygier T. (rec.) (1959): Das Grosse Zinsbuch des Deutschen Ritterordens (1414–1438). Peter G. Thielen, Marburg 1958. „Komunikaty Warmińsko-Mazurskie” nr 1, s. 104–106. Google Scholar
Kasiske K. (1938): Das Deutsche Siedelwerk des Mittelalters in Pommerellen. Königsberg. Google Scholar
Kętrzyński W. (wyd.) (1869): Regestr poboru podwoynego… [1648]. „Rocznik Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego”, s. 164–201. Google Scholar
Kętrzyński W. (1879): Nazwy miejscowe polskie Prus Zachodnich, Wschodnich i Pomorza wraz z przezwiskami niemieckimi. Lwów. Google Scholar
Kluge F. (1999): Etymologisches Wörterbuch der deutschen Sprache. Berlin–New York. Google Scholar
Lasch A. (1914): Mittelniederdeutsche Grammatik. Halle. Google Scholar
Lexers M. (1981): Mittelhochdeutsches Taschenwörterbuch. Stuttgart. Google Scholar
Lübben A. (1980): Mittelniederdeutsches Handwörterbuch. Darmstadt. Google Scholar
Lübben A., Schiller K. (1875–1881): Mittelniederdeutsches Wörterbuch. Bd. I–VI. Bremen. Google Scholar
Makula-Kosek W. (1996–2021): Breńsk, Brzezie, Gockowo, Grodzisko, Międzybórz, Olszanowo, Pieniężnica. [W:] Nazwy miejscowe Polski – historia, pochodzenie, zmiany. Red. K. Rymut, B. Czopek-Kopciuch, U. Bijak, P. Swoboda. T. I–XVI. Kraków. Google Scholar
Mazurkiewicz M. (1972): Zmiany w nazewnictwie miejscowości Pomorza Zachodniego po 1945 roku (cz. 2: województwo koszalińskie) wraz z indeksem nazw przejściowych dla całego Pomorza Zachodniego. Szczecin. Google Scholar
Mikulski K. (1994): Osadnictwo wiejskie województwa pomorskiego od połowy XVI do końca XVII wieku. Toruń. Google Scholar
Panske P. (1921): Handfesten der Komturei Schlochau. „Quellen und Darstellungen zur Geschichte Westpreussens” 10. Danzig. Google Scholar
Rospond S. (1951): Słownik nazw geograficznych Polski zachodniej i północnej. Warszawa. Google Scholar
Rospond S. (1957): Klasyfikacja strukturalno-gramatyczna słowiańskich nazw geograficz¬nych. Wrocław. Google Scholar
Rospond S. (1984): Słownik etymologiczny miast i gmin PRL. Wrocław–Warszawa–Kraków– Gdańsk–Łódź. Google Scholar
Rutkowski H., Słoń M. (red.) (2021): Atlas historyczny Polski. Prusy Królewskie w drugiej połowie XVI wieku. Suplement. Cz. II: Komentarz. Indeksy. Warszawa. Google Scholar
Rymut K. (red). (1996–2017): Nazwy miejscowe Polski – historia, pochodzenie, zmiany. T. I–XIV. Kraków. Google Scholar
Rzetelska-Feleszko E. (1973): Dawne słowiańskie dialekty województwa koszalińskiego. Naj¬starsze zmiany fonetyczne. Wrocław. Google Scholar
Rzetelska-Feleszko E. (1998): Nazwy miejscowe. [W:] Polskie nazwy własne. Encyklopedia. Red. E. Rzetelska-Feleszko. Warszawa–Kraków, s. 191–231. Google Scholar
Rzetelska-Feleszko E., Duma J. (1985): Dawne słowiańskie nazwy miejscowe Pomorza Środ¬kowego. Warszawa. Google Scholar
Świetlicka A., Wisławska E. (1998): Słownik historyczny miast i wsi województwa słupskiego. Przewodnik bibliograficzny. Słupsk. Google Scholar
Taszycki W. (1946): Słowiańskie nazwy miejscowe (Ustalenie podziału). Kraków. Google Scholar
Wykaz urzędowych nazw miejscowości (1980–2019). T. I–V. Warszawa. Google Scholar
Zoder R. (1968): Familiennamen in Ostfalen. Bd. I–II. Hildesheim. Google Scholar
Uniwersytet Gdański
